گروه اندیشه: در بخش اندیشه خبرآنلاین مقاله ای از وحید اسلام زاده، با تیتر انگلیس برای توسعه خود و اروپا بعد از جنگ، نیاز داشت مصدق سرنگون شود / فساد اخلاقی دولت بریتانیا توسط پروفسور ژیدل افشا شد، منتشر شد. نسبت به این مقاله دکتر فریدون مجلسی در مطلبی کوتاه واکنش نشان داد. دکتر مجلسی در مطلب خود در بخش اهمیت نفت ایران برای غرب، معتقد است که «تحریم 4 ساله نفت ایران توسط غرب، نشان که توهم مصدق در مورد اتکای الزامی غرب به نفت ایران درست نبوده است.» او معتقد است سیاست اقتصاد بدون نفت مصدق منجر به ورشکستگی اقتصادی ایران شد. و عدم امضای توافق برای بهره برداری از نفت، و مخالفت با پیشنهاد بانک جهانی، ناشی از ناآگاهی و جنگ قدرت بود. و در اصل این دکتر امینی بود که با امضای قرارداد کنسرسیوم کشور را از بحران نجات داد. مجلسی در باره حساب سازی انگلیسی ها که در کتاب پروفسور ژیدل به آن اشاره شده، معتقد است «ممکن است حساب سازی انگلیس ها راست یا دروغ باشد» و «اگر دولت ایران ادعاهایی در مورد حساب سازی انگلیس ها داشت باید در مذاکرات یا دادگاه یا داوری غرامت مطرح و اثبات می کرد.» این یادداشت کوتاه در زیر از نظرتان می گذرد:
نقد فریدون مجلسی به مقاله اسلامزاده
این مقاله دو بخش دارد یکی درباره اهمیت نفت ایران برای غرب و توجیه ملی کردن صنعت نفت ایران و مخالفت انگلیس با از دست دادن آن. آنجا که می‌گوید «حالا فهمیدید چرا انگلیس ،،،، مخالف بود» توضیح واضحات است. از بدیهیات است.
اما غرب با عقلانیت خود نمی خواست اتکای انحصاری به نفت ایران داشته باشد. لذا برخلاف توهم مصدق درباره اتکای الزامی غرب به نفت ایران، غرب 4 سال تعطیل صنعت نفت ایران را به راحتی تحمل کرد و مصدق با ترجیح دادن تعطیل صنعت نفت به امضای توافقی برای بهره برداری از آن، و اتخاذ سیاست «اقتصاد بدون نفت» کشور نیازمند ایران را به ورطه ورشکستگی و توسل به چاپ اسکناس و تحمل خسارات عدم دریافت منافع تفت کشاند. تولید رقبا توسعه یافت و جایگزین شد!بدیهی است که غرب از اتکای انحصاری به اعراب هم پرهیز و از بازگشت ایران به عرضه نفت استقبال می کرد!
بن بست مصدق و ناتوانی و ترس او از امضای قراردادی برای پیمانکاری بهره برداری طبق نرم جهانی آن زمان، و حتی مخالفت با پیشنهاد مدیریت امانی و «منصفانه» موقت بانک جهانی ناشی از ناآگاهی، و اقدامات دیگر در جنگ قدرت موجب برکناری او شد. دکتر امینی با امضای قرارداد کنسرسیوم موجب نجات کشور شد و عملا ثابت شد که چگونه ایران با رهبری در اوپک از آن منتفع و 7 سال پیش از انقضای فراداد کنسرسیوم اکتشاف و تولید و فراوری و مدیریت و کل تأسیسان آن را در کشور در سال 1352 در اختیار گرفت. ایراد حزب توده به قرارداد با غرب بهانه جویی جنگ سرد است. جز غرب هیچ بازار دیگری برای نفت ایران وجود نداشت!
* بهتر از قرارداد کنسرسیوم امکان پذیر نبود.
•امضای قرارداد کنسرسیوم و بهره مندی ایران از صنعت نفت چنان که در عمل ثابت شد کاری سودمند و صحیح بود.
•سیاست اقتصاد بدون نفت مصدق و تعطیل صنعت نفت و نداشتن هیچ گونه جایگزین یا پیشنهاد متقابلی کاری غلط و زیانبخش بود!
نظریه دکتر ژیدل فرانسوی در باره حسابسازی های انگلیس
ممکن است نویسنده کتاب در باره حساب سازی انگلیس ها راست گفته و ممکن است دروغ گفته باشد! نویسنده کتاب درجایگاه قضاوت و در جایگاه شاکی هم نیست. مدعی یعنی دولت ایران از محتوای نوشته او در مرجع قضایی یا داوری یا مذاکرات خارج از دادگاه «شاید» می توانست استفاده کند! دولت ایران اگر چنان ادعاهایی می داشت باید در مذاکرات یا دادگاه یا داوری غرامت مطرح و اثبات می کرد و در صورت اثبات به همان میزان از مبلغ غرامت کسر می کرد!
اگر به توافق نمی رسیدند قابل ارجاع به داوری یا قضاوت بر مبنای کارشناسی بین المللی بود! غرامت خواهی حق طرفی است که دارایی اش ملی شده است وگرنه مصادره و زورگیری محسوب می شود. چه خوب بود صلاحیت دادگاه لاهه را می پذیرفتند! این ادعاها اگر واقعیت می داشت باید در دادگاه یا داوری مطرح می شد! قهر و قطع رابطه و سیاست اقتصاد بدون نفت و سرنگون کردن و سرنگون شدن هم در پی نمی داشت!
دکتر امینی به جای لجاجت و شعار در مذاکرات حرفه ای با توجه به منافع ملی قرارداد پیمانکاری بهره برداری و فراوری را با دخالت کامل تا سطح مدیریت با کنسرسیوم بین المللی منعقد و منافع ملی را در اسرع وقت تأمین کرد و غرامت شرکت نفت انگلیس و ایران را هم در حداقل ممکن تقسیط، و تولید و سود بر مبنای متعارف آن روز 50-50 امکان پذیر کرد.
216216
