موافقان پیوستن به FATF در حالی نسبت به اعتمادزایی برای گروه ویژه اقدام مالی خوش‌بین هستند که پیش از ایران، برخی از کشورها همین راه را رفته‌اند و به نتیجه نرسیده‌اند.
«هیچ تضمینی وجود ندارد که ایران با اجرای خواسته‌های کارگروه FATF از لیست سیاه این کارگروه خارج شود.» این را «دیوید لویس»، دبیر اجرایی کارگروه FATF می‌گوید. او با تاکید بر اینکه انتظار دارد ایران استثناهایی را که برای گروه‌های مشخصی در نظر گرفته است بردارد، توضیح می‌دهد که گروه ویژه اقدام مالی نمی‌تواند هیچ کشوری را وادار به داد و ستد با کشور دیگری کند، اما می‌تواند نشان دهد که آیا این کشور، محل امنی برای سرمایه‌گذاری و کسب‌وکار است یا خیر.
اظهارات لویس در حالی است که موافقان الحاق ایران به FATF اعتقاد دارند با پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی مشکلات حل شده و ایران از لیست سیاه خارج می‌شود. مخالفان اما در این‌باره نظر متفاوتی دارند و می‌گویند مشکلات بانکی ایران بیش از هر چیز تحت تاثیر نوع مواجهه آمریکا با تهران قرار دارد. به بیان دقیق‌تر، از این منظر حتی اگر ایران به همه کنوانسیون‌های مورد توصیه گروه ویژه اقدام مالی ملحق شود و همه توصیه‌های آن را نیز به اجرا بگذارد، باز هم تحریم‌های ثانویه آمریکا راه را بر مبادلات بانکی با ایران خواهد بست و این مانعی نیست که با FATF رفع شود. مضاف بر آنکه ریاست دستیار وزارت خزانه‌داری آمریکا - به‌عنوان مسئول اصلی اجرای تحریم‌ها- بر FATF به احتمال زیاد خواسته‌های این نهاد بین دولی از ایران را تحت تاثیر قرار داده و فراتر از آن اطلاعات مالی کشور را در اختیار آمریکا قرار خواهد داد.
مجادله موافقان و مخالفان FATF حالا با اظهارات لویس وارد فاز جدیدی شده و همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، لحن مسئولان این نهاد هم بعد از اطمینان از آغاز فرآیند تصویب پیوستن ایران به این کنوانسیون‌ها، نسبت به قبل صراحت بیشتری به خود گرفته است.
در چنین فضایی که به نظر می‌رسد هیچ یک از طرفین این مناقشه یارای متقاعد کردن دیگری را ندارند، ارجاع به تجربه‌های بین‌المللی درباره مسیری که ایران اجرای آن را آغاز کرده، بد نباشد. اگرچه در چنین فضایی شاید بیشتر توجه‌ها به کره شمالی معطوف شود، اما در این رابطه شاید بتوان به پاکستان هم به‌عنوان یکی از شبیه‌ترین کشورها به ایران در مواجهه با FATF نگریست؛ کشوری که پیش از ایران در کنار کشورهایی چون ترکمنستان و ازبکستان در لیست سیاه قرار داشت و ایران تازه در سال 2009 به آنها ملحق شد. گروه ویژه اقدام مالی در سال 2012 در آخرین به‌روز‌رسانی دستورالعمل‌های خود، میزان پیشرفت کشورهای مختلف در اجرای این دستورالعمل‌ها را بررسی و درنتیجه این بررسی‌ها، کشورهای مختلف را بر مبنای میزان توفیق در اجرای این دستورالعمل‌ها به سه دسته تقسیم کرد؛ دسته نخست که بیشترین سطح انطباق با دستورالعمل‌های FATF را داشته‌اند. دسته دوم که در حال تطبیق با استانداردهای مشخص‌شده از سوی این نهاد هستند و گروه سوم که با این گروه همکاری کافی نداشته‌اند و درنتیجه از آنها به‌عنوان کشورهای دارای ریسک بالا یاد می‌شود. اگر لیست سیاه را همین دسته سوم بدانیم، باید بگوییم FATF این کشورها را نیز به دو دسته تقسیم کرده؛ دو دسته‌ای که عبارتند از کشورهایی که علیه آنها «اقدام متقابل» انجام نمی‌شود و کشورهایی که علاوه‌بر حضور در لیست سیاه، هدف اقدامات متقابل نیز قرار دارند.
در این میان پاکستان از جمله کشورهایی به شمار می‌آید که با اجرای استانداردهای تعیین‌شده از سوی این نهاد تلاش زیادی به خرج داد تا از لیست سیاه خارج شود. تلاش‌های چندساله پاکستان اما ثمر چندانی نداشت و این کشور به‌رغم آنکه در سال‌های گذشته به تمامی خواسته‌های FATF عمل کرده، همچنان در لیست کشورهای با ریسک بالای اقتصادی قرار دارد؛ لیستی که مبادلات بانکی کشورهای حاضر در آن به هیچ روی وضعیت نرمال نداشته و عملا برای آنها آش همان آش است و کاسه همان کاسه.
جمهوری اسلامی ایران که از سال 2009 در بدترین جای FATF یعنی میان کشورهای دارای ریسک بالای پیشنهادهای سرمایه‌گذاری و دسته شامل اقدامات تقابلی قرار داشت هم در سال 2016 (تیرماه 95) و به دنبال اجرای پاره‌ای از توصیه‌های گروه ویژه اقدام مالی – به‌طور مشخص تصویب قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم- از این لیست به حالت تعلیق درآمد و به کشورهای دارای ریسک بالایی که علیه آنها «اقدام متقابل» صورت نمی‌گیرد، ملحق شد؛ مجموعه‌ای که پاکستان یکی از اعضای آن است.
سرنوشت پاکستان اما چشم‌انداز چندان روشنی را در مقابل ایران قرار نمی‌دهد و نگرانی‌ها بابت عدم تغییر جدی در وضع موجود را نیز تا حد زیادی تشدید می‌کند. علاوه‌بر آن واقعیت از این قرار است که ایران تنها در سال 2016 از اقدامات متقابل معاف و این تعلیق سه‌مرتبه تمدید شده است و در چنین شرایطی اساسا خروج از لیست کشورهای دارای ریسک بالا و اقدامات تقابلی (همان لیست سیاه) مطرح نبوده و نیست. از این رو باید گفت طرح موضوع حضور ایران در فهرست خاکستری ادعایی خلاف واقع است. دکتر مجید شاکری، کارشناس اقتصاد سیاسی هم در این‌باره می‌گوید: «مردم تصور می‌کنند اگر تعهدات FATF کامل انجام شود، منجر به خروج نام ایران از لیست سیاه خواهد شد، اما این موضوع صحت ندارد.»
شاکری توضیح می‌دهد: «در جایی گفته نشده که اگر تمامی تعهدات را اجرایی کنیم، اتوماتیک از بیانیه عمومی خارج می‌شویم، بلکه در بیانیه بوسان نوشته شده که بعد از انجام تعهدات اجرایی باید مجمع عمومی تصمیم‌گیری کند، که خب این تصمیم می‌تواند نگه داشتن ایران در فهرست، انجام تعهدات بیشتر توسط ایران و... باشد.»
جدیدترین جزئیات ربوده شدن مرزبانان میرجاوه از زبان یکی از افراد حاضر در محل
ردپای پررنگ سعودی
میرجاوه تنها مرز قانونی در جنوب‌شرق کشور است که رفت‌وآمد سیاحان خارجی و داخلی از این معبر صورت می‌گیرد و از طریق راه‌آهن، ایران را به شبه‌قاره هند متصل می‌کند؛ به همین دلیل میرجاوه، شرقی‌ترین و استراتژیک‌ترین دروازه ورودی ایران است. در این مرز هم مانند دیگر مرزهای ایران، سابقه درگیری گروهک‌های تروریستی بسیار است. این گروهک‌ها با هدف ناامن نشان دادن مرزهای ایران به نیروهای مرزبانی ما حمله می‌کنند و در برخی موارد هم تعدادی از نیروهای مرزبانی ایران را به شهادت می‌رسانند. از نمونه درگیری‌هایی که در این منطقه انجام شده است، می‌توان به در‌گیری‌ای که در شامگاه 6 اردیبهشت 1396 در پی کمین گروهک تروریستی جیشالعدل در هنگ مرزی میرجاوه و در نقطه صفر مرزی ایران با پاکستان اشاره کرد که در این درگیری، 10 تن از مرزبانان پاسگاه «میل 100» از گروهان «چاهندو» منطقه میرجاوه که مشغول گشت‌زنی بودند، شهید شدند. همچنین در درگیری دیگری در شامگاه 27 فروردین 97، در بخش مرزی ریگ‌ملک شهرستان میرجاوه میل 89، حد فاصل پاسگاه چاه‌لشکر، دو مرزبان و دو بسیجی شهید شدند.
صبح دیروز خبری در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های داخلی مبنی‌بر ربوده شدن نیروهای مرزبانی میرجاوه منتشر شد. در جدیدترین جزئیات ربوده شدن 11 نفر از هموطنان در جنوب‌شرق کشور که در خبرگزاری‌های مختلف منتشر شده، آمده است: «براساس تازه‌ترین اطلاعات به‌دست آمده مشخص شد عوامل گروهک تروریستی جیشالعدل (جیش‌الظالم)، 11 بسیجی و سرباز و یک نفر کادر مرزبانی را ربوده‌اند. تحقیقات تکمیلی حکایت از آن داشت که این اتفاق در حوالی برجک 104 در دهنه تنگوک در منطقه لولکدان میرجاوه انجام شده است. براساس اعلام منابع رسمی، گروگان‌ها 6 نفر از بسیجیان، چهار نفر از سربازان وظیفه و یک کادر مرزبانی بودند. این درحالی است که احتمال داده می‌شود مرزبانان ما توسط این گروهک به داخل پاکستان منتقل شده‌اند.»
روابط‌عمومی قرارگاه قدس نیروی زمینی سپاه در اطلاعیه‌ای از ربوده شدن تعدادی از بسیجیان بومی و مرزبانان در نقطه صفر مرزی در جنوب‌شرق کشور با خیانت عوامل نفوذی در این حادثه خبر داد. روابط‌عمومی قرارگاه قدس نیروی زمینی سپاه در اطلاعیه‌ای اعلام کرد: «شامگاه گذشته (دوشنبه 23 مهرماه)، تعدادی از بسیجیان بومی و نیروهای هنگ مرزی که در پایگاه مراقبتی در نقطه صفر مرزی (میرجاوه) استقرار داشتند، با خیانت و تبانی عامل یا عوامل نفوذی گروهک‌های ضدانقلاب ربوده شدند. عوامل گروهک‌های تروریستی که از سوی سرویس‌های بیگانه هدایت و پشتیبانی می‌شوند، با فریب و تطمیع عوامل نفوذی، این حادثه را در نقطه صفر مرزی و روبه‌روی یکی از پاسگاه‌های مرزی کشور پاکستان صورت داده‌اند. عملیات تعقیب اشرار، تروریست‌ها و عوامل نفوذی دشمن و نیز اقدامات لازم برای آزادسازی ربوده‌شدگان با جدیت در دستور کار نیروهای دفاعی و امنیتی مستقر درمناطق مرزی قرار گرفته است و از دولت پاکستان نیز انتظار می‌رود با اشرار و تروریست‌هایی که در جوار مرزهای آنان لانه کرده و از سوی برخی کشورهای مرتجع شرور و تروریست‌پرور منطقه حمایت و به‌کار گرفته می‌شوند، برخورد جدی داشته و به سرعت نسبت به آزادی و تحویل مرزبانان اقدام کند.»
سردار پاکپور هم با بیان اینکه دولت پاکستان باید نسبت به مناطق مرزی خود مسئولیت‌پذیرتر باشد، گفت: «در 6 ماهه اول امسال، تعداد زیادی از پاسگاه‌های مرزی ما از داخل خاک پاکستان مورد حمله قرار گرفتند. 12 روز پیش بود که در حمله به یکی از پاسگاه‌های مرزی ما، نفر دوم این گروهک یعنی هاشم نکوری کشته شد و عملیات مختلف دیگری هم از داخل خاک پاکستان علیه پاسگاه‌ها و برجک‌های مرزی ما صورت گرفته است.»
فرمانده نیروی زمینی سپاه تصریح کرد: «از امروز صبح که خود من در منطقه حاضر بودم تماس‌های مختلفی از سوی مرزبانی و قرارگاه قدس نزسا با مرزبانی و ارتش پاکستان گرفته شد و از آنها خواستیم نسبت به تحویل اشرار و سلامتی ربوده‌شدگان تضمین بدهند.»
وی ادامه داد: «این تروریست‌ها داخل خاک پاکستان دارای مقر بوده و در آنجا زندگی می‌کنند. جمهوری اسلامی آمادگی هرگونه عملیات مشترک با ارتش پاکستان برای دستگیری اشرار و آزادسازی گروگان‌ها دارد و ما این قضیه را پیگیری می‌کنیم تا افراد ربوده‌شده به‌سلامت نزد خانواده‌هایشان برگردند.»
درمورد سرنوشت نیروهای بسیجی هنگ مرزی میرجاوه هر چند تاکنون اطلاعات مشخص و مستندی منتشر نشده است، اما براساس اخبار غیررسمی این افراد توسط گروهک‌های تروریستی به کشور پاکستان منتقل شدند. گروهک تروریستی جیشالعدل در کانال تلگرامی منتسب به این گروهک، مسئولیت ربوده‌شدن تعدادی از نیروهای هنگ مرزی میرجاوه را برعهده گرفت و نوشت: «افراد گروه ما بامداد سه‌شنبه یک پایگاه مراقبتی را در شهرستان میرجاوه (به‌صورت کامل) خلع سلاح کرده‌اند.»
به‌منظور بررسی ابعاد دقیق‌تری از این حمله تروریستی با منابع خبری حاضر در محل گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌توانید جزئیات جدیدتری از چرایی این ماجرا بخوانید.
کار سرویس‌های اطلاعاتی منطقه است
یک منبع محلی آگاه در گفت‌وگو با «فرهیختگان»: اگر بخواهم در رابطه با این حادثه صحبت کنم باید به چند نکته اشاره کنم؛ نکته اول این است که آن طرف مرز یعنی دولت پاکستان باید پاسخ بدهد. برداشت بنده این است که آن طرف مرز آزادی عمل به گروه‌های تروریستی داده می‌شود که یا عمدی یا سهوی است اما این مساله، مشکل ما را عوض نمی‌کند. مانور گروهک‌های تروریستی خصوصا جیشالعدل در این نقطه از خاک پاکستان بیشتر است. نکته بعدی اینکه به هر شکلی میرجاوه نزدیکترین شهر به زاهدان است یعنی به مرکز استان نزدیک است. لذا جریان‌های گروهک‌های تروریستی بیشترین توان‌شان را در این منطقه می‌گذارند که بتوانند هم مرکز استان را هدف قرار دهند و هم به‌لحاظ جنگ روانی بیشتر مانور دهند. اینها می‌خواهند بگویند ما نزدیکترین شهر به نقطه مذهبی شما را انتخاب کردیم!
به واسطه اینکه مرز میرجاوه، مرز بازی است و خیلی کشور همسایه به این مرز توجهی ندارد، این اتفاقات می‌افتد. اگر بخواهیم جانب انصاف را در این حادثه رعایت کنیم، به نظر می‌رسد سهل‌انگاری شده است.
نهایت زور جیشالعدل و گروهک‌های تروریستی که تمام هیمنه‌شان و تمام سرویس‌های جاسوسی حتی آمریکاییان که پشت‌شان آمدند، این است که زخمی به ما بزنند. این گروهک مثل آدم زخم‌خورده‌ای است که دیگر توانی ندارد و فقط می‌تواند زخمی روی پیکره امنیتی ما وارد کند و برگردد.
درحال حاضر مشهورترین گروهک تروریستی که در مرز میرجاوه اقدام به خرابکاری می‌کند، جیش‌الظلم است. این گروهک بازمانده گروهک‌های عبدالمالک ریگی هستند؛ گروهکی که در مقطعی در عمق کشور ما حملاتی داشت اما الان ته زورش این است که پاسگاه ما را غافلگیر کند و برگردد ولی دیگر نمی‌تواند به عمق بیاید و عملیات گسترده‌‌ای انجام دهد. این یعنی دستگاه امنیتی ما با محوریت قرارگاه قدس توانسته به ماموریت خودش به درستی عمل کند اما برای اینکه کمترین آسیب هم نرسد، به نظرم هوشیاری‌ای را می‌طلبد که آنها در آنجا باشند. این 14 عزیزی که در آنجا حضور داشتند، حتما غفلت کرده‌اند. حتما یک آدمی بین آنها نفوذ کرده. اگر این نفوذ نبود، همین اتفاق را هم نداشتیم و دیگر قدرت رسانه‌ای نداشتند که بگویند ما یک پاسگاه را خلع سلاح کردیم.
نظر امامان جمعه اهل سنت سیستانوبلوچستان در رابطه با ادعای گروه جیشالعدل
گروه جیشالعدل تاکنون بارها با مرزبانان ایران در این استان درگیر شده، تعدادی از آنها را گروگان گرفته یا به شهادت رسانده است. این گروهک خود را مدافع «اهل سنت» در استان سیستانوبلوچستان می‌داند. در همین راستا با مولوی محمدطیب ملازهی و مولوی عبدالحمید از امامان جمعه اهل سنت استان سیستانوبلوچستان گفت‌وگو کردیم تا به صحت و سقم این ادعای گروه جیشالعدل پی ببریم.
مولوی محمدطیب ملازهی
این گروهک ادعا دارد که با این اقدامات می‌خواهد از ما (اهالی اهل سنت استان سیستانوبلوچستان) دفاع کند.
ولی من به‌عنوان یکی از امامان جمعه اهل سنت می‌گویم نخیر این رفتارها هیچ‌وقت مورد تایید نه علما، نه عموم مردم، نه فرهیختگان و نه هیچ یک از قشرهای این استان نیست
این گروهک رفتارهای افراط‌گرایانه‌ای به دنبال برخی اهداف خاص خود در مرزهای این کشور انجام می‌دهند ولی این رفتارهای پرخاشگرایانه و افراطی هرگز مورد تایید ما نیست.
از این دست کارها این گروهک و دیگر گروهک‌ها خیلی انجام داده‌اند. ولی مردم استان (اهل سنت و شیعه) چه در رسانه‌ها و چه در بین خودشان هیچ‌وقت از این رفتارها نه دفاع و نه آنها را تایید کردند.
مولوی عبدالحمید
مردم استان سیستانوبلوچستان (شیعیان و اهل سنت) هرگونه خشونت را رد می‌کنند و اصلا اعتقادی به خشونت ندارند. مردم این استان بر این باور هستند که حق و حقوق‌شان را از طریق قانون و گفتمان و مذاکره پیگیری کنند. درست است که مردم استان گرفتار تبعیض شده‌اند ولی معتقدند تبعیض و هر نارسایی یا هر گرفتاری از طریق مذاکره و گفتمان باید پیگیری بشود، نه از طریق کشتن مردم (مردم‌کشی) و نه از طریق گروگان‌گیری. اینکه اهل سنت گرفتار تبعیض هستند را منکر نمی‌شویم ولی شیعه این استان هم گرفتار تبعیض هستند و این تبعیض را باید از طریق گفتمان پیگیری کرد و نه اغتشاش و جنگ‌افروزی. ما ادعای گروهک جیشالعدل را به‌شدت رد می‌کنیم و معتقدیم هرکسی که به منافع مردم استان فکر می‌کند، باید از طریق مذاکره وارد شود، حرف بزند تا مشکلات حل شوند، نه اینکه وارد درگیری‌های فیزیکی شود و گروگان‌گیری کند.