آش شل پتله یا آش شله پلته یکی از غذاهای محلی در استان همدان است. در برخی ازنقاط تلفظ این آش، آش شله پلته (sholeh palteh) آمدهاست.
مواد لازم:
بلغور 200 گرم
سبزی آش نیم کیلو
عدس 200 گرم
گوشت با استخوان 250 گرم
پیاز سرخ کرده دو قاشق غذاخوری
سیب زمینی 250 گرم یا دو عدد
نمک، فلفل، زردچوبه، به میزان
کره یک قاشق غذاخوری
پیاز یا نعنا یا سیر داغ برای تزیین
طرز تهیه:
گوشت را با پیاز و فلفل و زردچوبه و پیاز سرخ کرده در آب میپزیم. بلغور را شسته به همراه عدس به آبگوشت اضافه کرده و با حرارت بسیار کم میپزیم زیرا بلغور بسرعت ته میگیرد. یک قاشق روغن حیوانی یا کره را نیز به بلغور در حال پخت اضافه میکنیم تا بلغور و لپه بپزد. در یک ربع آخر نمک، سبزی خرد شده و سیب زمینی نگینی کوچک را نیز اضافه کرده بهم میزنیم. آش که لعاب داد یک قاشق غذاخوری کره را اضافه کرده، آش حاضر است. در صورت تمایل روی آش را ترشی یا نان لواش میریزیم.
درست کردن پتله
برای درست کردن پتله ابتدا گندم را پس از تمیز کردن از سنگ و شن و پوش و آشغال، میشستند و سپس آنرا جوشانده و بعد در مقابل آفتاب پهن وخشک میکردند. بعد از خشک شدن آنرا در گودالی بنام دیبک ریخته و با چوب دیبک زنی)(که یک تیر کوتاه چوبی بود و در اطراف آن یکی دو دسته چوبی کار گذاشته بودند) که بوسیله دونفر زده میشد کوبیده و پوستش را میگرفتند بعد از اینکه در دیبک پوست گندم گرفته شد آنرا در دستاس که نوعی آسیاب دستی و کوچک خانگی بود، میکشیدند تا هر دانه گندم به دو یا سه تکه شکسته و باصطلاح یارما یا نیمه بشود. از این پتله برای پختن غذاهایی مانند دلمه، آش، کوپ په، کوفته و غیره در زمستان استفاده میکردند.