الف) نیروی کششی:
نیروی کششی وارد بر تایر که در هنگام شتاب‌گیری از طرف تایر بر سطح جاده وارد می‌شود و باعث برطرف کردن نیروی اصطکاک جاده می‌شود.
ب) نیروی فشاری وارد بر تایر:
این نیرو در هنگام ترمز کردن از طرف جاده و شاسی بر تایری که نیروی منفی (همان نیروی مخالف حرکت بدنه) دارد وارد شده و آن را تحت فشار قرار می‌دهد.
ج) نیروی جانبی وارد بر تایر :
نیرویی است که در اثر چسبندگی در موقع پیچیدن در تایر به وجود می‌آید و عکس العمل نیروی جانب به مرکز است. نیروی جانب به مرکز، تمایل دارد بدنه‌ی خودرو را به خارج از پیچ منحرف کند نیروهای عکس العمل در چرخ‌ها به صورت نیروی چسبندگی آج‌ها به کف جاده ظاهر شده و از لغزیدن چرخ به طور عرضی جلوگیری می‌کند. وقتی تایر فاقد آج باشد در مقابل نیروهای مختلف مثلا نیروهای شتاب و ترمز و جانبی و غیره، نیروی چسبندگی کمتری دارد؛ بنابراین در آن لغزش به وجود می‌آید. وقتی در تایری لغزش ایجاد شود نیروی کششی موثر آن کاهش یافته و قدرت مفید و موثر در چرخ‌ها تلف می‌شود. تایر و چرخ یک مجموعه هستند که خرابی هر یک بر چگونگی استفاده‌ی صحیح از ان تاثیر می‌گذارد.
بیشتر بدانید: نحوه بستن زنجیر چرخ بصورت تصویری
آج لاستیک
تایرها آج‌هایی روی خود دارند. هریک از بخشهای مجزای نقش رویه، با شکل‌های هندسی مختلف، مانند دنده یا نوار، که با شیار از یکدیگر جدا شده‌اند و درمجموع، نقش رویه را تشکیل می‌دهند آج نامیده می‌شوند. نوعی آج یا بخش مجزایی از نقش رویه به شکل چندوجهی با متقاطع مثلثی یا گرد یا چهارگوش آج قطعه نامیده می‌شود. آج‌ها این امکان را می‌دهند که کشش بیشتری در سطح تایر به وجود بیاید و هم‌چنین جلوی ساییدگی زود هنگام تایر را می‌گیرند.
آج لاستیک خودرو در هوای بارانی مهم است، چون باعث می‌شود تا با جلو رفتن اتومبیل، آب از زیر تایر کنار زده شود. آب از طریق چاک‌های تایر به بیرون پاشیده می‌شود و تایر با جاده خشک در تماس قرار می‌گیرد. طرح آج برای حرکت بر روی جاده خشک چندان مهم نیست، ولی تایرهای بی آج خطرناک‌اند. می‌توان به طرح‌های رگه‌ای، عرضی، ترکیبی از عرضی و رگه‌ای و بلوکی اشاره کرد که هر یک مزایا و معایب خاص خود را دارند.
برای مثال طرح رگه‌ای در تایرها جهت استفاده در جاده‌های هموار برای حرکت سریع کاربرد دارد. مقاومت بالا در برابر لغزش و صدای کم از جمله ویژگی‌های این طرح است. هم‌چنین در مورد طرح عرضی می‌توان گفت تایر با این آج نسبت به طرح رگه‌ای ، کشش بهتری دارد. اما صدای آن زیاد است و مقاومت کمی هم در برابر لغزش دارد. این طرح بطور کلی بیشتر مناسب خودروهایی است که در مسیرهای ناهموار تردد می‌کنند. طرح بلوکی تایر نیز بیشتر در تایرهای ویژه برف کاربرد دارد؛ زیرا باعث کاهش لغزش در جاده‌های برفی می‌شود.
تنظیم باد لاستیک
فشار باد مناسب قدرت تایر را در برابر نیروی وزن و شرایط مختلف رانندگی مانند ترمز کردن، شتاب گرفتن و غیره بیشتر می‌کند. بهترین وضعیت تایر، با فشار باد مناسب مهیا می‌شود، بنابراین باید حداقل دو هفته یک‌بار فشار باد را تنظیم کنید.
اگر فشار باد لاستیک خیلی بالا باشد مشکلات زیر ظاهر می شوند
- سایش زود هنگام لاستیک
- سلب آرامش در رانندگی
- فرسودگی سیستم تعلیق و فرمان
- ضعف سیستم ترمز در اثر کاهش اصطکاک با سطح جاده
- جلوگیری از مانور کافی در جاده
اگر فشار باد لاستیک کم باشد مشکلات زیر ظاهر می شوند
1- افزایش مصرف سوخت با ایجاد شدن اصطکاک بیشتر
2- سفت شدن یا انحراف فرمان به یک سمت در هنگام کم باد بودن چرخ‌های جلو
3- ساییده شدن سریع‌تر و بیشتر قسمت بیرونی آج‌ها
4- بروز خطر جدی با بالا رفتن بیش از اندازه دمای لاستیک در زمان حرکت، به دلیل تغییر شکل زیاد در ناحیه تماس لاستیک با جاده و افزایش احتمال جدا شدن لایه‌ها
چند نکته کاربردی درباره لاستیک خودرو ها
1. همیشه باید سالم‌ترین لاستیک‌ها را در چرخ جلو استفاده کرد تا امکان ترکیدن کاهش یابد. چون ترکیدن لاستیک‌های جلو خطرناک تر از ترکیدن لاستیک‌های عقب است و در سرعت‌های بالا احتمال چپ شدن خودرو چند برابر می‌شود.
2. معمولا بعد از رانندگی طولانی و به خاطر گرم شدن لاستیک، فشار باد زیاد می‌شود. اگر در این حالت فشار باد لاستیک از حد توصیه شده بیشتر شد نیابد آن را کم کرد، باید پس از خنک شدن لاستیک، دوباره فشار باد را کنترل کرد.
3. بار سنگین، عمر لاستیک را کم می‌کند چون به نسوج لاستیک بیش از اندازه فشار وارد می‌شود.
4. از رینگ‌های زنگ زده، پوسیده، تاب دار و جوشکاری شده نباید به هیچ وجه استفاده شود.
5. قبل از مسافرت‌های طولانی باید از سالم بودن لاستیک‌ها، چرخ و زاپاس اطمینان حاصل شود. هرگاه عمق آج لاستیک کمتر از یک و نیم میلیمتر شد لاستیک باید تعویض شود.
6. عمق آج لاستیک‌های خودرو را باید مرتبا بررسی و کنترل کرد، بهتر است قبل از اینکه کاملا لاستیک صاف شود. از زیر خودرو خارج شود تا از به مخاطره افتادن سلامتی سرنشینان جلوگیری شود.
7. بعد از تنظیم باد در پوش "والو"را با دقت ببندید.
8. همواره فشار باد تایر زاپاس را بیشتر از حداکثر فشار داده شده توسط کارخانه سازنده تنظیم کنید.
منابع: سایپا، مکس اسپید، ویکی پدیا