فتاوای آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله)
موانع ارث
١ – معاونت در قتل عمد توسط ورثه
سؤال: در صورتى که خانمى از شوهرش، به اتّهام ضرب و جرح، شکایت نماید، و پس از محکومیّت زوج، زوجه فوت نماید، لطفاً بفرمایید:
الف) در فرض عدم انتساب فوت به شوهر، آیا زوج از دیه ضرب و جرح که خود مسؤول پرداخت آن است، ارث مى برد؟
ب) در صورت انتساب قتل به شوهر، در سه صورت عمد، شبه عمد و خطاى محض، آیا حکم مسأله تفاوتى پیدا مى کند؟
جواب: شخصى که جنایتى کرده خودش از دیه آن ارث نمى برد، بنابر احتیاط واجب، ولى اگر جنایت غیر عمدى باشد ارث مى برد.
٢ – عدم ارث بردن جانی از دیه
سؤال: در صورتى که خانمى از شوهرش، به اتّهام ضرب و جرح، شکایت نماید، و پس از محکومیّت زوج، زوجه فوت نماید، لطفاً بفرمایید:
الف) در فرض عدم انتساب فوت به شوهر، آیا زوج از دیه ضرب و جرح که خود مسؤول پرداخت آن است، ارث مى برد؟
ب) در صورت انتساب قتل به شوهر، در سه صورت عمد، شبه عمد و خطاى محض، آیا حکم مسأله تفاوتى پیدا مى کند؟
جواب: شخصى که جنایتى کرده خودش از دیه آن ارث نمى برد، بنابر احتیاط واجب، ولى اگر جنایت غیر عمدى باشد ارث مى برد.
٣ – معاونت در قتل عمد توسط ورثه
سؤال: آیا معاونت در قتل عمد، از موانع ارث به شمار مى رود؟
جواب: در صورتى که معاونت به شکلى باشد که قتل به هر دو نسبت داده شود، هم قاتل و هم معاون، هر دو از ارث محرومند; امّا اگر به این صورت نباشد، مثل این که سلاحى در اختیار قاتل قرار داده، یا جاى مقتول را به او نشان داده، این گونه معاونت، مانع از ارث نیست.
٤ – وراثت نوه ها در صورت زنده بودن فرزندان
سؤال: پدر من چهار سال قبل از پدر بزرگم فوت نموده و دارای پنج عمو و سه عمه (همگی در قید حیات) می باشم. وراث پدر بزرگم قصد حصر وراثت دارند. آیا اینجانب به عنوان فرزند بزرگ پدرم می توانم ادعای سهم پدرم را داشته باشم؟
جواب: خیر، نوه ها با وجود فرزندان ارث نمی برند و سهم پدر شما با فوت ایشان از بین رفته است.
٥ – ارث فرزند زنازاده از مادر
سؤال: آیا فرزند زنازاده از مادر ارث مى برد؟
جواب: ارث از حقوق قانونى است و فرزند غیر شرعى و غیر قانونى نه از پدر ارث مى برد و نه از مادر؛ ولى احکام دیگر مانند نفقه و حضانت و محرمیت را دارد.