آرایش تورمی زیرگروه‌ها

گزارش شاخص بهای مصرف‌کننده از 12 گروه اصلی تشکیل شده است و هر کدام از این گروه‌ها با توجه به اهمیت خود در سبد خانوارها دارای وزن‌های متفاوتی است. به‌عنوان مثال، گروه مسکن و انرژی، 37 درصد از وزن کل شاخص بهای مصرف‌کننده را تشکیل می‌دهد و از این حیث یک گروه با اهمیت محسوب می‌شود، از سوی دیگر، دخانیات با رقم 37/ 0 درصد اثر قابل توجهی در تغییر تورم کل ندارد. به‌طور کلی چهار گروه «خوراکی و آشامیدنی»، «مسکن و انرژی»، «بهداشت و درمان» و «حمل و نقل» حدود 77 درصد از وزن کل شاخص را در اختیار دارد. بنابراین ارزیابی، تغییرات این چهار گروه می‌تواند نشان دهد کدام گروه کالاها با افزایش قیمت بیشتری روبه‌رو شده و اثر بیشتری در شاخص کل مصرف کننده داشته است.

صدرنشینی خوراکی‌ها

بررسی‌ها نشان می‌دهد که در میان این چهار گروه، خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها صدرنشین افزایش قیمت‌ها است. مطابق بررسی‌ها نرخ تورم نقطه به نقطه گروه خوراکی‌ها در آبان ماه به رقم 9/ 59 درصد رسیده است. روند صعودی نرخ تورم این گروه نیز از ابتدای سال، قابل مشاهده است. در فروردین ماه نرخ تورم نقطه به نقطه این گروه تنها 5 درصد بود. اما تا تیر ماه سال جاری این رقم به 25 درصد افزایش پیدا کرد. این روند در ماه‌های بعد نیز ادامه یافت و تا مهرماه سال جاری این نرخ به 56 درصد افزایش یافت. بنابراین در 8 ماه نخست سال جاری به میزان 50 واحد درصد به نرخ تورم نقطه به نقطه گروه خوراکی‌ها افزوده است. این افزایش اثر قابل توجهی در نرخ تورم کل داشت و می‌توان عامل اصلی افزایش نرخ تورم  در میان‌گروه‌ها را تغییر قیمت خوراکی‌ها معرفی کرد. البته در دو ماه نخست آبان کمی از این افزایش نرخ تورم، کاسته شده است. افزایش قیمت خوراکی ها، می‌تواند رفاه گروه‌های کم‌درآمد را بیشتر تحت تاثیر قرار دهد، زیرا بخش قابل توجهی از سبد کالایی این گروه‌ها از خوراکی‌ها تشکیل شده است.

رتبه دوم در گروه حمل و نقل

در بین چهار گروه مورد بررسی، روند افزایش قیمت گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها و حمل و نقل قابل توجه بوده و می‌تواند در یک دسته طبقه‌بندی قرار گیرد. نرخ تورم نقطه به نقطه گروه حمل و نقل در آبان ماه در سطح 6/ 58 درصد قرار داشت، این رقم در مهرماه سال جاری نیز 6/ 58 درصد بوده است. بنابراین نرخ تورم نقطه به نقطه گروه حمل و نقل در یک ماه تغییری نداشته و حتی انتظار می‌رود که این روند در ماه‌های آتی نیز روند نزولی داشته باشد. از سوی دیگر با توجه به اینکه مسوولان تاکید کردند قیمت سوخت در ماه‌های آتی ثابت خواهد بود، این موضوع می‌تواند تا حدودی بر تورم گروه حمل و نقل اثرگذار باشد و روند افزایشی آن را متوقف کند. به نظر می‌رسد عمده افزایش نرخ تورم این گروه به دلیل رشد قیمتی وسایل نقلیه و تجهیزات حمل و نقلی باشد، که این روند با توجه به ثبات نرخ ارز، اثر خود را از دست خواهد داد. نرخ تورم گروه حمل و نقل، مانند سایر گروه‌ها در نخستین ماه سال جاری تک‌رقمی بود و کمتر از 8 درصد قرار داشت. بنابراین مانند گروه خوراکی‌ها، با شیب قابل توجهی افزایش یافته و انتظار می‌رود در صورت ثبات نرخ ارز، روند کاهشی نیز شیب قابل توجهی داشته باشد.

کنترل تورم بهداشت و درمان

در حالی که بسیاری از گروه‌ها با افزایش قیمت قابل توجه روبه‌رو شده‌اند، گروه بهداشت و درمان از گروه‌هایی بوده که توانسته، نرخ تورم را کنترل کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که نرخ تورم نقطه به نقطه این گروه در فروردین ماه سال جاری در سطح 6/ 8 درصد قرار داشت و در آن زمان نسبت به سایر گروه‌ها تورم بالاتری را تجربه کرده است. نرخ تورم بهداشت و درمان در خردادماه به سطح دو رقمی رسیده و پس از آن روند افزایشی ادامه یافت تا اینکه این رقم در مهرماه سال جاری به سطح 1/ 19 درصد و پس از آن در آبان ماه به سطح 6/ 19 درصد رسیده است. در دو ماه نخست پاییز از سرعت رشد تورم کاسته شده و انتظار می‌رود این روند نیز در ماه‌های بعد نزولی شود. تخصیص ارز ارزان  برای دارو و کنترل رشد قیمت خدمات باعث شده که سطح نرخ تورم این گروه نسبت به سایر گروه‌ها کمتر باشد، این در حالی است که عموما در سال‌های گذشته سطح نرخ تورم در این گروه نسبت به سایر گروه‌ها بیشتر بوده است. اما تغییرات ماه‌های اخیر باعث شده که عملا نرخ تورم این گروه کمتر از سایر گروه‌ها باشد.

کنترل‌گری تورم

گروه مسکن و سوخت‌ها حدود 37 درصد از وزن کل شاخص بهای مصرف‌کننده را در اختیار دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که نرخ تورم نقطه به نقطه این گروه در فروردین‌ماه سال‌جاری در سطح 8/ 8 درصد قرار داشت، اما این رقم تا آبان‌ماه سال جاری به 5/ 14 درصد افزایش یافته است. یکی از سوالات مطرح شده این است که با توجه به افزایش دو برابری قیمت خرید و فروش در تهران، چرا میزان تورم این گروه کمتر از حد معمول است؟‌ به نظر می‌رسد که دو نکته در این خصوص دخیل بوده است، نکته نخست اینکه گزارش بانک مرکزی از تورم مسکن، مربوط به تمام مناطق شهری است و تنها مربوط به تهران نمی‌شود و این موضوع درخصوص پایین بودن نرخ تورم این گروه موثر بوده است. نکته دوم نیز این است که بخشی از قیمت‌های این گروه، بر اساس قیمت‌های اجاری مسکن تعیین می‌شود و در نتیجه این موضوع باعث می‌شود که اثر این عامل نیز در تورم کل در نظر گرفته شود. در کل این آمارها نشان می‌دهد تورم مسکن در آمارها نقش کنترل‌گری داشته است.