آشنایی با پوشش زنان هرمزگان

پوشش زنان هرمزگان

با توجه به این که کشور ایران سرزمین پهناوری است و تنوع قومیتی در آن بسیار بالاست، از همین رو فرهنگ، گویش و لباس های مختلفی برای هر قومی وجود دارد که آشنایی با هر کدام از آن ها بسیار جالب و لذت بخش است. اگر بخواهیم به چند مورد از این تنوع قومیتی اشاره ای داشته باشیم می توان لباس های کردی، آذری و لری را نام برد. اما در این مطلب از مجله ی گردشگری الی گشت قصد داریم تا درباره پوشش زنان جنوب ایران صحبت کنیم. به جرات می توان گفت هرمزگان یکی از مناطقی است که پوشش به نوعی خاص از تن ‌پوش خلاصه نمی ‌شود و از تن‌ پوش، حجاب و روسری گرفته تا زیورآلات را دربر می ‌گیرد. در ادامه مطلب پوشش زنان هرمزگان با ما همراه باشید تا بیشتر درباره تنوع پوشش در این منطقه خدمتتان اطلاعات لازم را بدهیم.

همانطور که در بالا هم اشاره کردیم ایران سرزمینی پهناور است و تنوع فرهنگی در آن بسیار بالاست. همانطور که می دانید در سراسر جهان لباس‌های استان‌های جنوبی به عنوان نشان و نمادی از جنوب شناخته می‌شوند و شاید به جرات بتوان گفت هرمزگان یکی از مناطقی است که پوشش به نوعی خاص از تن‌پوش خلاصه نمی‌شود و از تن‌پوش، حجاب و روسری گرفته تا زیورآلات را دربرمی‌گیرد. لباس های زنان و مردان هرمزگانی هنری است از دیرباز که در این منطقه با گذشت زمان دست تغییر و تحول نشده و این هنر نشان دهنده ی فرهنگ این منطقه به شمار می رود و البته زیبایی منحصر به فرد این لباس دلیلی است که همچنان آن ها در بین زنان این منطقه در حال استفاده است و هیچ ‌گاه کهنه نخواهد شد.

آنچیزی که سبب شده پوشش زنان هرمزگان زیبایی منحصر به فردی داشته باشند نقش، طرح و رنگ هایی است که در دوخت آن ها استفاده شده است. پیراهن زنان هرمزگانی گاهی بلند تا مچ پا و گاهی تا زیر زانو است که این در هر منطقه ی هرمزگان نیز متفاوت است. موضوع دیگری که در لباس زنان هرمزگانی اهمیت دارد نوع پارچه و رنگی است که در آن بکار می رود و آن نیز بنابر شرایط هوایی آن فصل نیز متغییر است تا هنگام پوشیدن آن در ماه های مختلف سال احساس خوشایندی برای خانم های این منطقه به وجود بیاید. بیشترین رنگ هایی که برای دوخت و دوز این لباس ها مورد استفاده قرار می گیرد آبی، بنفش، صورتی و سبز است.

• پیراهن

یکی از مهمترین بخش های پوشش زنان هرمزگان پیراهن است که شامل انواع کندوره، گون، اشکم، نشته، آستین فراخ، کلوش، چینی، گشاد عربی و ساده شلالی نیز می شود. هر کدام از این پیراهن در سبک های مختلفی دوخته می شوند و مدل های مختص خودشان را دارند.

کندوره یکی از پیراهن‌های مشهور زنان بندرعباس و همان پیراهن گاندورا اسپانیایی و اروپایی است که اعراب مسلمان قرن هشتم میلادی به جنوب ایتالیا و اسپانیا بردند. این لباس اغلب در نواحی مرکزی و قسمت هایی از شمال غربی استان هرمزگان به خصوص در مناطق بندرعباس، بندر خمیر، کنگ و بندر لنگه نیز مورد استفاده دارد. جالبه بدانید که این لباس حاشیه نواردوزی شده ی پهنی در دور کمر دارد و اندامی بودن آن و همچنین انتخاب قد تا حد زانو به مدل و دوخت آن‌ها تنوع داده می شود و از طرف دیگر باعث نمایان شدن زیبایی شلوارهای بندری می‌شود و به همین علت رایج‌ترین پیراهن در بین زنان و دختران جوان بندری است.

رنگ قالبی که برای دوخت این پیراهن مورد استفاده قرار می گیرد قرمز، بنفش، سبز، سرخابی، صورتی، نارنجی، زرد و به گاهی هم آبی فیروزه است. علاوه بر کندوره زنان از یک زیر پیراهن سفید فاقد آستین که از جنس پارچه‌های نازک و نخی و اغلب وال سفید دوخته می‌شود، استفاده می‌کنند.

• شلوار بندری

اغلب زنانی که در جنوب ایران مشاهده می کنید شلوارهایی با دمپای تنگ به پا دارند که به آن ها شلوارهای بندری گفته می شود. این شلوارهای که عمده پوشش زنان هرمزگان محسوب می شودو از مچ پا تا زانو تنگ بوده و از زانو تا کمتر حالت لوزی شکل دارند که شرایط راحتی را به وجود می آورد. رنگ قالبی که برای شلوارهای بندری مورد استفاده قرار می گیرد سبز، قرمز،زرد، آبی و نارنجی است و جنس پارچه های مورد استفاده تترون، پوپلین و چیت برای لباس های روزمره خودشان و از پارچه‌های کلفت و زری‌دار مثل اطلس و زربفت و ساتن برای مجالس و عروسی‌ها نیز استفاده می کنند. برای راحتی در هنگام پوشیدن دمپای شلوار را به‌طرف داخل پا چاک می‌دهند که با زیپ و یا دکمه‌ای دست‌ساز بسته می‌شود.

تزیینات شلوارهای بندری بر اساس نوع و محل جغرافیایی دوخت آن اسامی مختلفی دارد که عبارتند از:بادله تمام،ودویی دستی،ودوییچرخی،پولکی،حاشی ه ای،سرپارچه ای،گلابتونی،خوس لنگه ای،ودویی اطلسی و نخی. لباس مردم هرمزگان قابلیت جهانی شدن را دارد

• پیراهن کمر چین

یکی دیگر از بخش های زیبا و جذاب در پوشش زنان هرمزگان پیراهن کمر چین است که به نسبت دیگر لباس های این منطقه قدمت بیشتری دارد و این تن پوش در گذشته اغلب در بندرعباس و شهرهای اطراف آن از جمله میناب و رودان نیز طرفداران خاصی داشته است. پیراهن کمر چین در این نواحی پیراهن دورچین (dorcin) نیز خوانده می‌شود. این پیراهن گاه با بالاتنه ساده و یقه گرد دوخته و گاه با برشی دالبری شکل در زیر سینه و یقه هفت که زیر سینه تا خط کارور را چین‌های منظمی می‌دهند. آستین‌های این پیراهن دو تکه بوده که شامل تکه آستین و سرآستین‌ها است. سرآستین‌های این پیراهن را اندازه مچ دست می‌دوزند و با چین‌های ریزی سرآستین‌ها را به آستین وصل می‌کنند. این پیراهن قدیمی به همراه شلوارگشاد و خاصی نیز پوشیده می شده است و گشادی آن از کمر تا دمپا نیز به یک اندازه بوده و لبه ی گشادی پایین هر لنگه از شلوارها بین 40 تا 50 سانتی متر بوده است. این شلوار نمایی مانند دامن به خود می‌گیرد علاوه بر دمپا دو درز پهلوی شلوار را نیز با نوارهای تزئینی، زری و یا با چرخ گلدوزی می‌کردند که نوع تزئینات آن بسته به شهرستان‌های توابع متفاوت است.

• چادر

پوشش زنان هرمزگان و دیگر بندرهای جنوب ایران در طول یک قرن اخیر پارچه‌های گوناگونی را از جنس رنگ و طرح مورد استفاده خود قرار دادند که به‌ مرور زمان این پوشاک دستخوش تغییر قرار گرفت. بیشتر چادرها به رنگ‌ های قهوه‌ای، خردلی و خاکستری مایل به آبی و دارای طرح ‌ها و نقش‌های بسیار زیبا و جذابی هستند. چادرهای بندری معمولا به دو شیوه ی لا نیم لا و کول زدن نیز بسته می شوند و در یک روش یک گوشه را با دست بر روی دوش می ‌اندازند و طرف دیگر آزاد است و در شیوه دیگر یک طرف چادر را دور سر می ‌پیچیدند و گوشه آن را در ناحیه گوش رها می ‌کنند.

بیشتر نو عروسان از چادر ویل گل ابریشمی سبز رنگ استفاده می کردند.چادر عروسان حاشییه زیبا و پشت آن اشرمه (یک نوع زری دوزی)تزیین می‌شد.غروس و نوعروسان علاوه بر چادر گا ابریشمی از چادر سوفن ساده سبز رنگ با تزیینات خوس و گلابتون و پولک بوته دوزی هم استفاده میکردند.در روزها و شب‌های عروسی آن را می‌پوشیدند و در موقه حنابندان تمام بدن به استثنا دست‌ها و پاها آن هم تا مچ در زیر چادر سبز مستور و پوشیده می‌شد.

• برقع

برقع که در واقع پوشیه ای بر روی صورت زنان جنوب ایران است هم بخشی از پوشش زنان هرمزگان محسوب می شود. این مورد به غیر از این که جنبه تزئینی دارد از مهمترین ملحقاتی است که حجاب زنان این منطقه نقش دارد. اغلب زنان ساحل ‌نشین قشم، بندرلنگه، جاسک و بندرعباس از آن استفاده می‌ کنند و در مناطقی مانند رودان، حاجی‌آباد و بستک دیده نمی‌شود. زنان هرمزگان علاوه بر لباس از انواع و اقسام زیورآلات که تعدادی از آن‌ها تنها متعلق به استان هرمزگان است برای پوشش و زیبایی استفاده می‌ کردند.

• اورنی

اورنی در واقع یک نوع پارچه حریر است که نقش روسری را دارد و دارای تزئینات بسیار جذاب و متنوعی دوخته می شود. گل های ریز و درشت بته جقه ای، گل بادامی، انواع پولک و نخ های طلایی و نقره ای در گلدوزی آن ها مورد استفاده قرار می گیرد. زنان هرمزی اورنی را دور سر و صورت خودشان می پیچند و یک قسمت آن را روی سینه آزاد رها می سازند که در اطلاح خودشان به آن کول گفته می شود. جالب است بدانید که اورنی به نسبت جلیبل راحتر و ساده تر است اگر چه جلیبل در رنگ های شادتر و زنده تری نظیر سبز، قرمز و نارنجی نیز دوخته می شود.

پوشش زنان هرمزگان و همینطور مردان این منطقه به دلیل زیبایی های هنرمندانه ای که دارد بسیار منحصر به فرد است، به دلیل کامل بودن در حجاب اسلامی و نقش و نگارهای زیبا که در کمتر استانی یافت می‌شود می‌تواند به عنوان یکی از لباس‌های محلی ایران در سراسر دنیا معرفی و به نمایش گذاشته شود و همچنین لازم است بگوییم که این نوع پوشش قابلیت معرفی شدن در جهان را دارد.