فنلاند، آمریکا، ژاپن و ... به کودکان مشق شب می‌دهند؟

نیو صدر: صبح زود از خواب بیدار می‌شوید، به مدرسه می‌روید و حالا که به خانه برگشتید نوبت انجام تکلیف است، کاری که دیگر برای کودکان به یک مسئولیت روزانه تبدیل شده؛ مسئولیتی پر از اضطراب.

مسئولیت «مشق شب» تجربه‌ای است که قطعا اکثر شما داشته‌اید، اما شاید برای نسل بعدی دیگر 2 خط بالا نامفهوم باشد.

شهریورماه امسال معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش، از طرح حذف مشق شب برای دانش آموزان اول تا سوم ابتدایی خبر داد. آنطور که وزارت آموزش و پرورش خبر داده، هدف از چنین طرحی، جایگزینی مهارت‌آموزی به جای رونویسی است.

رضوان حکیم‌زاده معاون وزیر آموزش و پرورش در ایران باره گفته بود: «ما در دوره ابتدایی تصمیم گرفتیم برای تغییر فضای کلاس از حافظه‌پروری به سمت مهارت محوری برویم و در کلاس‌هایی که امکانش وجود دارد تکالیف مهارت محور را جایگزین مشق شب کنیم.»

اما این روند به راحتی ادامه پیدا نکرد، حالا که 3 ماه از شروع سال تحصیلی گذشته ‌است «حذف مشق شب» منتقدینی پیدا کرده. به طوری که آیت‌الله جعفر سبحانی از مراجع تقلید شیعه در قم، حذف مشق شب برای دانش‌آموزان را برخلاف سنت و قرآن کریم می‌دانند.

دیگر منتقدین این موضوع هم کسانی هستند که از تکالیف شب سود مالی می‌برند؛ ناشران کتاب‌های درسی.

انجام تکالیف شب منجر به افزایش استفاده دانش‌آموزان از کتاب‌های کمک آموزشی شده، حکیم زاده در همین رابطه دیروز توضیح داد: « البته ما در این میان تکالیف موسساتی را حذف کردیم به این صورت که دانش آموزان مجبور نباشند به عنوان مشق شب صفحه‌هایی از کتاب‌های مختلف آموزشی و کمک درسی را بخوانند. همچنین دیگر نمی‌گذاریم دانش‌آموزان با خرید کتب حل المسائل هزینه‌ای را به خانواده‌ها تحمیل کنند، از این رو تکالیف این کتب حذف شده است و به جای آن تکالیف مهارت محور جایگزین شده است.»

برخی از معلم‌ها هم با این موضوع به شدت مخالف‌اند، به طوری که هنوز هم به کودکان دبستانی مشق شب می‌دهند.

علم، درباره «مشق شب» چه می‌گوید؟

به موازات تمام بحث‌های اقتصادی در رابطه با «مشق شب»، دنیا در حال یک بحث علمی در این رابطه است بحث‌هایی که براساس آن سیستم‌های آموزشی کشورهای مختلف تصمیم خود را برای مشق شب گرفته‌اند.

یکی از معتبرترین تحقیقات علمی در این رابطه توسط هریس کوپر استاد روان‌شناسی دانشگاه دوک انجام شده، او در تحقیق خود از سال 1987 تا 2003 وضعیت دانش‌آموزان را در زمینه تکلیف شب و تاثیر آن روی میزان درس‌آموزی آن‌ها انجام داده و به نتیجه جالبی رسیده. تحقیق این استاد دانشگاه می‌گوید که دانش‌آموزان نباید بدون تکلیف باشند، اما از سویی یک کودک دوم دبستانی هم نباید روزانه 2 ساعت مشق بنویسد.

این چیزی است که به آن قانون 10 دقیقه‌ می‌گویند؛ کودکان بر اساس پایه تحصیلی خود باید روزانه به مضرب‌های 10دقیقه مشق داشته باشند، یعنی میزان مشق برای اول دبستانی‌ها روزانه 10دقیقه، برای دوم دبستانی‌ها 20دقیقه و ... باشد.

اما هریس کوپر مخالفان جدی هم دارد، کچی وارلوت استاد آموزش در دانشگاه میزوری در این رابطه به روزنامه تایمز در نقد تحقیق کوپر به مجله تایمز گفت: «ارتباط بین موفقیت و مشق شب کودکان به این منظور نیست که مشق عامل موفقیت است. مشق عامل موفقیت است یا دانش‌آموزان موفق مشق خود را انجام می‌دهند؟!»

وارلوت اعتقاد دارد که کیفیت تکالیف باید تغییر کند و از سویی کودکان در سن پایین هم اصلا نباید تکلیفی داشته باشند.

سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه که بیش از 40کشور در آن عضو هستند در این رابطه مطالعاتی انجام داده که با یک نتیجه عجیب حرف وارلوت را تایید می‌کند؛ دانش‌آموزانی که تکلیف شب ندارند نمرات بهتری می‌گیرند!

نتایج این مطالعه از این قرار است:

سیاست کشورها در قبال این نتایج علمی چیست؟

همین موضوع باعث شده تا در سال های اخیر ساعات مشق شب هم در کشورهای مختلف به شدت کاهش پیدا کند، سازمان همکاری‌های اقتصادی در همین رابطه آماری منتشر کرده که البته مربوط به همه پایه‌های تحصیلی است. گفتنی است در بسیاری از کشورهای جدول زیر از جمله فنلاند مشق شب در دبستان‌ها حذف شده است.

مقایسه این آمار با سال 2003 نشان داده که تنها در کشور آمریکا ساعت مشق شب افزایش پیدا کرده.

البته گزارش‌های منتشر شده در چند سال گذشته از ایالات متحده آمریکا هم نشان داده که در برخی از شهرهای این کشور مشق شب از مدارس ابتدایی حذف شده‌اند.

یحث‌های علمی درباره حذف مشق شب در کشورهای خارجی همچنان ادامه دارد و کشورهای مختلف هر کدام برنامه متفاوتی داشته‌اند اما مطالعات انجام شده یک موضوع را قطعی کرده است؛ مشق بیشتر حتما به منظور تعلیم و تربیت بهتر نیست.

42237