تالاب بامدژ

تالاب بامدژ یکی از تالاب‌های استان خوزستان است که در 40 کیلومتری شمال غربی اهواز در مجاورت روستاهای مزرعه، بامدژ، سادات طواهر، سید جاسم و همچنین سد شاوور، کانال توانا و خط آهن اهواز- اندیمشک قرار دارد.این تالاب (هور) 4000 هکتار وسعت دارد و آب آن توسط رودخانه شاوور تأمین‌ می‌شود. همچنین بالا بودن سطح آب‌های زیرزمینی، سنگینی بافت خاک، فرو‌افتادگی منطقه، بارندگی و جریان‌های سیلابی زمستانه و آب‌های برگشتی از زمین‌های کشاورزی، از عوامل مهم پایداری این تالاب محسوب می‌شوند که در نهایت آب خروجی تالاب از شاخه‌ای به نام خارور عبور کرده و پس از گذر از کانال توانا، به رودخانه دز می‌ریزد. این تالاب از اوایل فروردین تا نیمه آبان ‌ماه کم آب می‌شود چرا که به دلیل بستن دریچه‌ها و آبگیری سد شاوور، آب ورودی تالاب کاهش پیدا کرده و پساب‌های کشاورزی ورودی به تالاب نیز توسط زهکش خارور از آن خارج شده و بخش‌های حاشیه آن خشک می‌گردد.

پوشش گیاهی منطقه دارای دو سیمای مشخص بهاره و پاییزه است. گیاهان یکساله و بیشتر گیاهان چندساله، در بهار رشد می‌کنند از این رو از ماه‌ اسفند تا اردیبهشت، این تالاب دارای سیمای مرتعی و سرسبز می‌باشند. گیاهان شورپسند تالاب نیز بیشتر در پاییز می‌رویند. در تالاب بامدژ 134 گونه گیاهی می‌رویند که از جمله آن‌ها می‌توان به خارشتر خزری، خارشتر ایرانی، ترنجبین، شیرین بیان، خارپنبه، شاه تره، گل گاوزبان، پونه، کُنار، تاج خروس، نی و گاگله اشاره نمود.

زیستگاه‌های جانوری تالاب بامدژ به دو زیستگاه اصلی آب و خشکی تقسیم می‌شود. پوشش گیاهی زیستگاه آبی که بخش اصلی تالاب را تشکیل می‌دهد، گیاهان نِی و لویی است که محیطی امن و مناسب برای استتار جانوران منطقه به خصوص پرندگان بومی، پرندگان جوجه‌آور و همچنین گراز محسوب می‌شود. بخش‌های میانی تالاب فاقد پوشش گیاهی است و بیشتر گیاهان شناور را در خود جای داده و محل مناسبی برای تغذیه و استراحت جانوران آبزی به ویژه پرندگان مهاجر به شمار می‌رود. از انواع پرندگان آبزی و کنار آبزی این منطقه می‌توان به انواع مرغابی‌سانان، آبچلیک، حواصیل، اردک سرسبز، اردک مرمری (از گونه‌های در معرض خطر تالاب)، عروس غاز، قو، باکلان و آنقوت اشاره کرد. در این تالاب جانوران دیگری همچون روباه، شغال، گرگ، کفتار، سمور، خفاش، خارپشت، شَنگ (یا سگ آبی؛ تنها پستاندار آبزی تالاب)، قورباغه، وزغ، لاک‌پشت خزری، لاک‌پشت لاک نرم، جَکوی، مار و انواع ماهی‌های آب شیرین مانند کپور، شیربت،، بنی، حمری و بیاح زندگی می‌کنند.

تالاب بامدژ به صورت یک مخزن طبیعی است که سیلاب‌های زمستانی دز و شاوور را ذخیره و به تدریج به رودخانه دز تخلیه می‌کند به همین دلیل نقش مهمی در کنترل وضعیت سیلابی و طغیانی رودخانه‌های دز و شاوور دارد.

دسترسی به تالاب بامدژ از طریق جاده اهواز- اندیمشک امکان‌پذیر است. در هنگام بازدید از این منطقه حفظ محیط زیست و احترام به حریم زندگی حیوانات اهمیت بسیاری دارد زیرا متأسفانه این تالاب در سال‌های اخیر به دلیل کاهش آب ورودی به تالاب، برداشت بی‌رویه و اضافه بر ظرفیت از منابع موجود در تالاب، ورود آلاینده‌های پساب‌های شهری و کشاورزی، تخریب، تصرف اراضی و زیر کشت بردن، در معرض تهدید و نابودی قرار گرفته است.