همه چیز درباره راه‌اندازی بازاری برای کنترل نرخ ارز؛

قیمت دلار به زیر ۱۱ هزار تومان می‌رسد؟

اگرچه بسیاری از کارشناسان و مسئولان اعتقاد دارند راه اندازی بازار متشکل ارزی می تواند نسبت به جمع کردن بساط نوسانات لحظه ای که منافع آن صرفا به جیب عده ای دلال و اخلال گر در نظام اقتصادی می رود خواهد شد و از طرفی بساط سفته بازی، حواله بازی هایی که باعث خروج سرمایه از کشور می شود و تاثیرپذیری شدید نرخ ارز از اتفاقات اقتصادی و موضوعات مربوط به سیاست ...

رئیس کل بانک مرکزی روز گذشته در خصوص تدابیری که برای کاهش نرخ ارز به ویژه دلار طراحی شده است، هشدار داد که مردم در این بازار سرمایه گذاری نکنند. البته این توصیه مسئول عالی مسائل پولی و بانکی کشور مثل گذشته نیست و اینبار او مبتنی بر راه اندازی بازار متشکل ارزی که دست دلالان را از این بازار کوتاه و بساط سفته بازی را جمع می کند، چنین سخنی گفته است؛ موضوعی که قریب به اتفاق کارشناسان تاکید دارند که در صورت اجرا حتما نرخ ارز را کاهش خواهد داد و منجر به جلوگیری از نوسانات لحظه ای می شود.

به گزارش «تابناک»، «عده‌ای خواستند پس از تصمیم جمهوری اسلامی ایران در خصوص برجام که هفته پیش اعلام شد، نرخ را بالا ببرند، ولی نتوانستند. نرخ ارز تابع متغیر‌های اقتصادی و سیاسی است. از بابت اقتصادی ما می‌دانیم وضع چگونه است. ذخایر ارزی و اسکناس ما بهتر شده، ولی متغیر‌های سیاسی تاثیر می‌گذارد که مبنای اقتصادی ندارد. روزی شایعه می‌کنند قرار است جنگ یا مذاکره شود و عده‌ای از این فرصت‌ها استفاده می‌کنند تا نرخ را بالا و پایین کنند.» این ها سخنانی است که روز گذشته «عبدالناصر همتی» در خصوص وضعیت ارزی کشور و اینده آن گفته است.

نرخ دلار به زیر 11 هزار تومان می رسد؟

رئیس کل بانک مرکزی تاکید کرده است که «گفته‌ام که مردم نباید با توجه به این متغیر‌ها به ارز نگاه کنند. عده‌ای خواستند پس از تصمیم جمهوری اسلامی ایران در خصوص برجام که هفته پیش اعلام شد، نرخ را بالا ببرند، ولی نتوانستند. می‌گویم که مردم روی ارز سرمایه‌گذاری نکنند و نرخ موجود نرخ مدنظر ما نیست.» اگرچه او پیش بینی در خصوص قیمت ارز به ویژه نداشته است، اما به نظر می رسد عدد مورد نظر رئیس بانک مرکزی نرخی زیر 11 هزار تومان – رقمی که در ابتدای مسئولیت گرفتنش در بانک مرکزی شاهد آن بودیم – است.

شورای پول و اعتبار دی ماه سال گذشته با راه اندازی بازار متشکل ارزی موافقت کرد.هر چند در آستانه آغاز به کار این بازار هنوز ابهاماتی از نحوه کارکرد و ساز و کار آن وجود دارد اما طبق آنچه اعلام شده قرار براین است که این بازار با مشارکت بانک‌ها و صرافی‌ های مجاز و تحت نظارت و بازارگردانی بانک مرکزی با تمرکز بر معاملات نقدی راه‌ اندازی شود.

اما اینکه چه اتفاقی در بازار ارز قرار است بیافتد که نرخ را کاهش دهد، بر می گردد به مساله راه اندازی بازار متشکل ارزی. مدت هاست که خبر تشکیل بازار متشکل ارزی از زبان «عبدالناصر همتی» رئیس کل بانک مرکزی شنیده می شود. این بازار قرار است دست سودجویان را از بالا و پایین کردن قیمت ها به واسطه اقدامات مخرب خود نظیر سفته بازی و راه اندازی شایعات موهوم برای افزایش نرخ ارز قطع کند و به افراد برای معاملات قانونی اجازه چانه زنی را بدهد. موضوعی که پس از این صرفا بواسطه فعالان این بازار نظیر کارگزاران و صرافی های مجاز در کشور انجام خواهد شد.

بازار متشکل ارزی چیست؟

در آغازین روز اردیبهشت ماه خبر مهم راه اندازی بازار متشکل ارزی به طور رسمی با معرفی اعضای هیئت مدیره آن اعلام شد. پس از آن کار به صورت رسمی شروع و روند کدگذاری برای صرافی ها تشریح گردید. بر این اساس قربانی (کانون صرافان)، یوسف حسن پور، صمد کریمی (مدیر اداره صادرات بانک مرکزی)، محمود شکسته‌بند (مدیرعامل شرکت صرافی ملی ایران) و امیر هامونی (مدیرعامل شرکت فرابورس) به عنوان اعضای هیات مدیره این شرکت تعیین شدند. همچنین با تایید هیات مدیره، محمود شکسته‌بند  به عنوان مدیرعامل و سخنگوی این شرکت انتخاب شد.

از زمان خروج آمریکایی ها از برجام، راهکارهای دولت برای تعادل بخشی و ایجاد ثبات ماندگار در بازار ارز جواب نداده یا تاثیری نصفه و نیمه بر بازار داشته است، به نحوی که با هر تحرک جزیی در اقتصاد و سیاست خارجی شاهد جهش قیمت ها در بازار ارز بودیم که این موضوع به سرعت به سایر بازارها هم سرایت می کرد. جدیدترین راهکار عملی دولت و بانک مرکزی برای کنترل و ساماندهی بازار ارز، راه اندازی «بازار متشکل ارزی» است. البته طرح بازار متشکل ارزی جدید نیست و در سال های گذشته هم در مقاطعی که با بحران ارزی مواجه بودیم این طرح برای ساماندهی بازار پیشنهاد شد، اما به دلایل متعددی به اجرا نرسید.

حالا قرار است مطابق با آنچه «عبدالناصر همتی» رئیس کل بانک مرکزی گفته بازار متشکل ارزی از شنبه هفته آینده یعنی 28 اردیبهشت ماه شروع به کار می کند. هدف دولت و به طور ویژه بانک مرکزی و وزارت اقتصاد از راه اندازی این بازار این است که بتوانند با ایجاد بازار متشکل ارزی، نرخ های متعدد ارز را که از کانال های غیررسمی و از سوی سوداگران تعیین می شود، حذف و نرخ جدید بازار متشکل را به عنوان مبنا در بازار جایگزین کنند تا شاهد ثبات در اقتصاد و آرامش در تصمیم گیری های اقتصادی باشیم. هرچند برخی کارشناسان نگرانی هایی هم از بابت دخالت دولت در روند تصمیم گیری، نرخ گذاری و بازار دارند.

یک اقتصاددان: دیگر نرخ ارز متاثر از سلیمانیه و دبی نخواهد بود

«بهزادخسروی» اقتصاددان و استاد دانشگاه درباره بازار متشکل ارزی و تاثیر آن در نظام ارزی کشور، گفت: با ایجاد این بازار، دیگر قیمت ارز از بازار‌های کشور‌های همجوار مانند سلیمانیه، دبی وغیره تأثیر نخواهد گرفت و از همین رو، حسن اصلی این بازار تعیین قیمت در داخل کشور خواهد بود.

وی ادامه داد: بنظر می رسد راه اندازی بازار متشکل ارزی، نرخ دلار در سامانه نیما که به نوعی تحمیلی به نظر می‌رسید را به سمت نرخ واقعی دلار حرکت دهد و نرخ‌هایی که طی سه روز گذشته در سامانه نیما به ثبت رسیده است، نشان دهنده مبنای نرخ ارز شرکت‌ها در سال 1398 خواهد بود.

خسروی  افزود: مبنای نرخ دلار شرکت‌ها در سال 1398 بطور متوسط حدود 11000 و احتمالا کمتر هم خواهد بود که در صورت ثبات بازار ارز، بنظر می رسد نرخ منطقی و معقولی برای دلار به زودی با وجود این بازار کشف خواهد شد.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه: مواظب باشیم «جمشید بسم‌الله‌»های جدید نسازیم

«عزت‌الله یوسفیان ملا» عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس نیز در این خصوص گفت: باید منتظر ماند تا عملکرد بازار متشکل ارزی به صورت دقیق و شفاف مشاهده شود. اگر قصد از راه‌اندازی این بازار تنها ساماندهی بازار ارز باشد بسیار عملکرد مطلوبی است، اما اگر نیت از تشکیل این بازار دخالت در تعیین نرخ ارز است بدون شک تبعات منفی به همراه خواهد داشت.

نماینده مردم آمل در مجلس دهم شورای اسلامی با تاکید بر اینکه اقتصاد به هیچ عنوان تصدی‌گری را نمی‌پذیرد، تصریح کرد: دولت هیچ وقت تاجر و فروشنده و تولیدکننده خوبی نبوده و این یک واقعیت است که باید پذیرفت. دولت تنها می‌تواند نقش حاکمیتی داشته باشد، به عبارتی برنامه تدوین کرده و از برنامه‌های تولیدی کشور با تخصیص وام حمایت و پشتیبانی کند.

این نماینده مردم در مجلس دهم افزود: نقش دولت در بازار ارز تنها باید حاکمیتی باشد نه تصدی‌گری. به عبارتی دولت در بازار ارز نباید به صورتی مداخله داشته باشد که مجدد اشخاصی چون جمشید بسم‌الله در بازار ایجاد کند.

یک کارشناس: شیر نرخ ارز بعد از این در دست بانک مرکزی است

«مجیدرضا حریری» کارشناس و فعال اقتصادی درباره چگونگی کارکرد بازار متشکل ارزی و تاثیر آن در تعادل بخشی به بازار گفت: بازار متشکل ارزی در واقع یک صرافی بزرگی است که بانک مرکزی آن را طراحی کرده و تاسیس می کند. باید این واقعیت را بپذیریم در ایران بازار معنا ندارد چرا که انحصار در اقتصاد ایران وجود دارد و این غیر قابل انکار است.

وی ادامه داد: بانک مرکزی به عنوان مرجعی که هم درآمدهای نفتی و هم بخش عظیمی از درآمدهای غیرنفتی کشورمان را در اختیار دارد از نوعی انحصار در این حوزه بهره مند است. به معنای دیگر حدود 80 درصد ارزی که در کشور استحصال می شود، حاصل صادرات نفتی و غیرنفتی است که به صورت مستقیم و غیر مستقیم در اختیار دولت و بانک مرکزی قرار می گیرد. بنابراین در شرایطی که عرضه کننده انحصاری وجود داشته باشد مباحثی مانند بازار و کشف قیمت موضوعیت ندارد و واقعی نیست.

حریری با اشاره به تغییر سیاست بانک مرکزی در کنترل بازار ارز گفت: در سال های گذشته بانک مرکزی از سوی برخی از صراف ها که از صرافان معتمد محسوب می شدند ارز را به بازار تزریق یا از بازار جمع آوری می کرد. اما طی این سال ها به تناوب شاهد آن بودیم که برخی صرافان معتمد، مابه التفاوت ارز و رانتی را که به آنها داده می شد به نفع تنظیم بازار استفاده نمی کنند و به معنای دقیق تر این صرافان از اعتماد بانک مرکزی سوء استفاده می کردند.

وی تاکید کرد: معتقدم اگر قرار است بانک مرکزی در بازار دخالت مستقیم داشته باشد و در زمان های نیاز، ارز در بازار تزریق یا جمع آوری و قیمت را از این طریق کنترل کند، سیاست و راهکار درست و کارآمد این است که نسبت به ایجاد یک صرافی بزرگ اقدام کند که تشکیل بازار متشکل ارزی هم در راستای همین اقدام است.

حریری با بیان اینکه هیات مدیره شرکت مشخص شده اند و تحت نظر بانک مرکزی هستند و از این پس شیر جریان بازار ارز در دست بانک مرکزی خواهد بود تا شدت آن را کنترل کند، گفت: نفوذ دلالان ارزی قابل پیش بینی است اما قطعا سهم و قدرت مانور آنها کاهش و در مقابل قدرت مانور بانک مرکزی افزایش پیدا می کند.

این فعال اقتصادی با بیان اینکه اساسا چیزی به نام کشف قیمت ارز وجود ندارد، ادامه داد: در واقع با این ساز و کار بانک مرکزی تعیین کننده قیمت ارز در بازار خواهد شد. بازار هم مجبور است نرخ را بپذیرد. البته تمام این موضوعات بستگی به میزان ذخایر ارز بانک مرکزی دارد، اینکه بانک مرکزی با چه ارزی می خواهد بازار را کنترل کند.

وی تاکید کرد: تقاضاهایی برای سفته بازی در بخش ارز در بازار وجود دارد اعم از تقاضا برای خروج سرمایه و تامین ارز برای واردات کالاهای قاچاق که شدت این تقاضاها در بازار بالا است و عرضه کننده ارز هم مانند سال های گذشته ارز کافی ندارد به همین دلیل هم بانک مرکزی از راهکارهای قدیمی خود دست کشیده و به دنبال راه اندازی بازار متشکل ارزی است.

مزایا و آفات بازار متشکل ارزی

اگرچه بسیاری از کارشناسان و مسئولان اعتقاد دارند راه اندازی بازار متشکل ارزی می تواند نسبت به جمع کردن بساط نوسانات لحظه ای که منافع آن صرفا به جیب عده ای دلال و اخلال گر در نظام اقتصادی می رود خواهد شد و از طرفی بساط سفته بازی، حواله بازی هایی که باعث خروج سرمایه از کشور می شود و تاثیرپذیری شدید نرخ ارز از اتفاقات اقتصادی و موضوعات مربوط به سیاست خارجی را جمع می کند و در مجموع نرخ ارز را تعدیل خواهد کرد، اما نگرانی هایی را هم به همراه خواهد داشت.

عمده نگرانی ها در این خصوص است که اولا راه نفوذ دلالان در این سیستم که البته احتمال آن نسبت به گذشته بسیار کم شده بسته شود و درثانی این مساله به مجوزی برای دولت و بانک مرکزی تبدیل نشود که هرگاه خواستند در بازار متشکل ارزی دخالت کرده و در زمان های نیاز، ارز در بازار تزریق یا جمع آوری و قیمت را از این طریق کنترل کنند. سیاست و راهکار درست و کارآمد این است که نسبت به ایجاد یک صرافی بزرگ اقدام کنند تا جریان بازار قیمت ها را در آن مشخص کند که البته تشکیل بازار متشکل ارزی هم در راستای همین اقدام است.

 
قیمت بک لینک و رپورتاژ
نظرات خوانندگان نظر شما در مورد این مطلب؟
اولین فردی باشید که در مورد این مطلب نظر می دهید
ارسال نظر
پیشخوان