باشگاه خبرنگاران جوان گزارش می‌دهد؛

گاندو چیست؟+ عکس

در این گزارش شما را با بی‌آزارترین حیوان در جنوب کشورمان آشنا می‌کنیم.

گاندو چیست؟+ عکس

 خبرنگار حوزه محیط زیست گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، این روز‌ها که بحث سریال گاندو بر سر زبان‌ها افتاده است فرصت را غنیمت می‌شماریم تا در رابطه با این گونه ارزشمند و در حال انقراض در کشور مطالبی را ارائه دهیم.

گاندو یا همان تمساح پوزه کوتاه که نوعی کروکودیل است گونه بومی در ایران محسوب می‌شود؛ این گونه ارزشمند بزرگترین خزنده در کشور است که به صورت طبیعی در زیستگاه خود زندگی می‌کند.

تمساح پوزه کوتاه ایرانی بیشتر در جنوب کشور و در منطقه سیستان و بلوچستان یافت می‌شود که در زبان بلوچی به این حیوان گاندو گفته می‌شود و گاندو به معنی راه رونده روی شکم است.

گاندو در رودخانه سرباز و در محدوده آب‌های چابهار و سراوان که به عنوان تنها زیستگاه آن در ایران است زیست می‌کند. حدود 65 میلیون سال است که گاندو با مردم این منطقه زندگی کرده و مردم منطقه این حیوان را نماد برکت و آبادانی می‌دانند و معتقدند اگر این گونه از آن منطقه کوچ کند خشکسالی و قحطی آن جا را فراخواهد گرفت و به همین دلیل برای مراقبت و بقای آن تلاش می‌کنند بر خلاف چهره خشن این حیوان بسیار آرام است به گونه‌ای که طی چند دهه اخیر تنها دو یا سه مورد مبنی بر آسیب انسانی از طرفی این حیوان در ایران گزارش شده است.

گاندو چیست؟+ عکس

بر اساس آخرین سرشماری‌ها حدود 400 گاندو در سیستان و بلوچستان مشاهده شده است؛ که بر همین اساس حمید ظهرابی معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در گفتگو با  باشگاه خبرنگاران جوان، در رابطه با آخرین وضعیت گونه گاندو (تمساح پوزه کوتاه) در کشور اظهار کرد: خوشبختانه در کشور ما جمعیت این گونه رو به افزایش است و همچنین مرکزی را برای تکثیر در اسارت این گونه در نظر گرفته ایم.

وی افزود: در پشت سد پیشین شهرستان چابهار جمعیت گاندو‌ها رو به فزونی رفته است که این افزایش جمعیت هم اکنون در پایین دست سد نیز مشاهده می‌شود. در مجموع هم اکنون 400 گاندو در کشور زیست می‌کنند.

ظهرابی اظهار داشت: در برخی زمان‌ها برای تامین حقابه سد، زیستگاه این گونه جانوری به خطر می‌افتد که سازمان آب منطقه‌ای برای حفظ جمعیت این حیوان با سازمان محیط زیست منطقه همکاری خوبی داشته است. تاکنون با همکاری و مشارکت برخی دستگاه‌ها گاندو‌ها برای تهیه غذا با مشکلی موجه نشده اند.

ظهرابی تاکید کرد: تخریب زیستگاه و کمبود آب مهمترین عامل نابودی این گونه در کشور است. حدود 45 برکه زیستگاه گاندو‌ها بوده که 27 برکه کاملا خشک شده است، اما با مشارکت مردم برای حفاظت از این گونه، لایروبی و تامین آب برکه‌ها صورت گرفت تا مانع انقراض آن‌ها شود.

تمساح‌های ایرانی گوشت خوار، اما از نوع شکارچی کمین گرا هستند که ماهی ها، پرندگان، پستانداران اطراف رودخانه‌ها و حتی سگ‌ها را نیز می‌خورند.

دندان‌های گاندو قدرت جویدن ندارند و به همین دلیل شکار‌های خود را می‌بلعند و شکار‌های بزرگ خود را زیر آب نگهداری می‌کنند تا گوشت آن شل و بعد به صورت تکه شده بخورند.

طول عمر گاندو‌ها بین 40 تا 60 سال است که در صورت حفاظت از آن ممکن است بیش از 60 سال نیز عمر کند طول گاندو‌های ایرانی نر 3 متر و ماده‌ها 2/45 متر و میانگین وزن آن‌ها 550 کیلو گرم است.

گاندو‌ها به طور متوسط روزانه یک و نیم تا دو کیلوگرم گوشت می‌خورند جالب است بدانید که اگر دندان تمساح بشکند دندان جدیدی جایگزین آن می‌شود.

از رفتار‌های جالب این موجود می‌توان به حفر کانال‌های عمیق در کنار رودخانه‌ها و ساخت آبگیر‌هایی برای زندگی و فرار از گرما اشاره کرد که عمق بیشتر این کانال‌ها تا 15 متر نیز می‌رسد که این می‌تواند به حفظ آب برکه‌ها و تالاب‌ها در فصول گرم سال و یا در زمان‌های خشکسالی کمک کند.

فصل جفت گیری گاندو‌ها در اسفند ماه است که پس از جفتگیری تا اردیبهشت ماه حدود 25 تا 30 تخم میگذارند که تخم‌ها در خرداد یا تیر به تبدیل به نوزاد شده، اما از این تعداد تنها حدود 60 درصد آن‌ها تبدیل به نوزاد می‌شوند.

نوزادان گاندو‌ها بسیار حساس هستند به طوری که در مقابل بی‌آبی و گرمای زیاد تلف می‌شوند همچنین یکی دیگر از عوامل تلف شدن نوزادان گاندو‌ها شکار آن‌ها توسط پرندگان شکاری، مرغان ماهیخوار، سگ‌ها، روباه و شغال است که با این اوصاف تنها 5 الی 10 درصد تمساح‌ها به سن بلوغ می‌رسند.

یکی از اقدامات خوب سازمان حفاظت محیط زیست برای حفاظت از تمساح‌های پوزه کوتاه تاسیس زیستگاه و یا ایستگاهی برای زندگی این گونه از حیات وحش در منطقه حفاظت شده روستای باهوکلات است که در سال 1389 حدود 30 تمساح پوزه کوتاه برای نگهداری به آن منطقه منتقل شد.

گفتنی است که بیشترین تراکم تمساح‌های پوزه کوتاه در کنارسد‌ها است و بر اساس قانون حفاظت از صید و شکار، شکار این‌گونه حدود 20 میلیون تومان جریمه دارد.

متاسفانه در کشور ما با وجود اینکه قانون‌های سنگین برای نگهداری از حیات وحش وضع شده است، اما برخی بدون این که از قانون چیزی بدانند اقدام به چنین کاری می‌کنند و این نوعی قاچاق محسوب می‌شود. اما آیا کسانی که اقدام به نگهداری از حیات وحش می‌کنند دارای مجوز هستند؟

گاندو چیست؟+ عکس

در این رابطه علی تیموری مدیرکل سابق حفاظت و مدیریت شکار وصید سازمان محیط زیست در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان، در رابطه نگهداری حیات وحش توسط برخی شهروندان در منازل اظهار کرد: بر اساس ماده 7 قانون شکار و صید و ماده 8 قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست، اگر شخصی علاقمند به نگهداری حیات وحش (چهارپا، پرنده و خزنده) باشد و یا خواهان برپایی یک مرکز نگهداری حیوانات باشد، باید از سازمان حفاظت محیط زیست مجوز اخذ کند.

وی ادامه داد: صادرات، واردات و خرید و فروش هرگونه حیات وحش نیز باید با هماهنگی سازمان حفاظت محیط زیست باشد و از ادارات کل محیط زیست استان‌ها مجوز اخذ شود.

تیموری افزود: مراکز و افرادی که مجوز نگهداری حیات وحش ندارند و یا درمنازل و باغ‌های شخصی اقدام به نگهداری حیات وحش می‌کنند، بر اساس ماده 7 قانون صید و شکار و ماده 8 قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست متخلف محسوب می‌شوند و گونه‌ها ضبط می‌شوند و به مراجع قضایی تحویل داده می‌شوند.

وی تاکید کرد: نگهداری تمام گونه‌های حیات وحش از جمله گونه‌های در معرض تهدید و یا گونه‌های تحت پوشش و عادی باید با مجوز سازمان محیط زیست انجام شود.

مدیرکل سابق حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان محیط زیست تصریح کرد: سازمان محیط زیست به هیچ فردی مجوز نگهداری گونه‌های در معرض خطر و یا منقرض شده همچون ببر را نداده است.

مهمترین علت نابودی گاندو‌ها در کشور خشکسالی که از سال 1377 تا 83 به دلیل خشکسالی‌های پی‌درپی جمعیت بسیاری از این گونه‌ها تلف شدند و در آخرین طبقه بندی به لحاظ ارزش و تعداد این گونه در دنیا در سال 2005 اینگونه جزء گونه‌های آسیب پذیر تقسیم‌بندی شد به طوری که در جهان تنها دو هزار و 400 گونه تمساح پوزه کوتاه هم اکنون زیست می‌کنند.

از دلایل دیگر انقراض آن‌ها می‌توان به بروز سیلاب‌های سنگین در محل زندگی آن‌ها و خورده شدن نوزادان گاندو توسط تمساح‌های بالغ‌تر اشاره کرد. همچنین تغییر در ترکیب آب‌شیرین رودخانه‌ی سرباز به خاطر نشت انواع آلودگی‌های شیمیایی مثل آفت‌کش‌ها، علف‌کش‌ها، قارچ‌کش‌ها، روغن موتور یا مواد شوینده هم بر آینده این تمساح‌ها تاثیر منفی گذاشته است. همچنین برخی از گاندو‌ها در حین رد شدن از جاده‌ها به خاطر برخورد با خودرو‌ها کشته می‌شود هرچند تعداد این حوادث تاثیر زیادی بر آمار کلی مرگ‌و‌میر گاندو‌ها ندارد.

نکته پایانی این که گونه‌های در خطر انقراض به نوعی هویت ملی کشور ما محسوب می‌شوند و شهروندانی که حامی حیات وحش هستند، برای حمایت از این گونه‌ای ارزشمند باید تلاش بیشتری کنند.

قیمت بک لینک و رپورتاژ
نظرات خوانندگان نظر شما در مورد این مطلب؟
اولین فردی باشید که در مورد این مطلب نظر می دهید
ارسال نظر
پیشخوان