به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، در سالهای اخیر موضوع کارت بازرگانی یکبار مصرف و یا به عبارت دقیق‌تر کارتهای بازرگانی یک سال مصرف در کنار بحث قاچاق کالا به یکی از چالشهای اصلی تجارت خارجی ایران تبدیل شده است. بر این اساس سودجویان در سنوات قبل و پیش از سیستمی شدن و افزایش استفاده از سامانه‌ها با سواستفاده از اسناد کاغذی و کارتهای بازرگانی به نام اشخاص دیگر اقدام به قاچاق کالا و واردات انواع کالا به نام اشخاص دیگر از مبادی رسمی کرده‌اند.
در سالهای اخیر موارد متعددی از قاچاق کالا و سوء استفاده از کارتهای بازرگانی به نفع سودجویان در گمرکات جنوبی کشور مطرح شده است که به عنوان مثال می‌توان به قاچاق کالا و واردات از گمرکاتی مثل بندر عباس با کارتهای بازرگانی یکبار مصرف، اشاره کرد. لازم به ذکر است که این نوع واردات چالشهای سنگینی از جمله بدهی مالیاتی نزدیک به 28 هزار میلیارد تومان برای تجارت خارجی و نظام مالیاتی و کمرکی کشور ایجاد کرده بود.
بررسیها نشان می‌دهد قاچاق کالا و سوء استفاده از این کارتهای بازرگانی در نقاط دیگر کشور نیز وجود داشته است. به عنوان مثال در سنوات گذشته قاچاق کالا واردات با کارت بازرگانی یکبار مصرف از گمرکات شمال غربی کشور نیز جریان داشته و بایستی گزارش شفاف از سوء استفاده‌های صورت گرفته در این خصوص ارائه شود.
همچنین روشهایی مثل استفاده از برگ سبز گمرکی یک محموله برای تطبیق محموله‌های دیگر موجود در انبارها و همچنین استفاده از اسناد گمرکی برای توجیه کانتینرها و محموله‌های غیر از جمله چالشهایی بود که در سنوات گذشته دامن گیر اقتصاد کشور بوده است.
تجارت ایران و ترکیه زیر ذره بین
بررسیها نشان می‌دهد، در دوره تحریمهای اقتصادی حجم ورود کالا از مرزهای مختلف کشور با تغییراتی رو به رو می‌شود و بعضا شاهد کاهش واردات کالای مصرفی (و نه اساسی) از جنوب و افزایش مبادلات از مرز بازرگان به عنوان یکی از مبادی اصلی واردات کالا از کشور ترکیه هستیم که بایستی نظارت‌های دقیق گمرکی در این خصوص صورت گیرد. از این باب موضوع کالاهای اساسی تفکیک شده که در حال خاضر واردات این دست کالاها از بندر امام خمینی افزایش چشم گیری داشته اما گزارشها حاکی از آن است واردات کالاهایی مثل قطعات خودروهای سنگین و... از مرزهای شمالی در سنوات قبل رونق داشته و بایستی حساسیتهای لازم در این خصوص لحاظ شود.
گفتنی است حجم تجارت بین دو کشور ایران و ترکیه در سنوات اخیر شدت گرفته و پیش بینی می‌شود میزان واردات کالا از مرز گمرک بازرگان رفته رفته با کم رونق شدن واردات از گمرکات جنوبی کشور افزایش یابد.
بر اساس بررسیهای صورت گرفته کارتهای بازرگانی یکبار مصرف به ابزاری برای پوشش دادن رد تجاری عوامل اصلی واردکننده کالا نیز تبدیل شده‌اند که بایستی برای این موضوع نیز تدبیری اندیشیده شود.
بر این اساس یک واردکننده متخلف برای پنهان ماندن رد مالی و تجاری خود از کارت بازرگانی به نام افراد غیر استفاده کرده و در زمان پیگیری مطالبات دولت عملا ردی از فرد اصلی که اقدام به ورود و عرضه کالا در کشور کرده وجود ندارد.
برای توضیح بیشتر فرض کنید یک تاجر ترک اقدام به صادرات یک‌کالای به خصوص از طریق مرز گمرکی به ایران می‌کند، واردکننده داخلی برای اظهار وثبت سفارش کالا از کارت بازرگانی فرد غیر استفاده کرد و در سنوات بعد با مشخص شدن اسناد و مدارک مبنی بر سو استفاده یا اختلاف تجاری عملا امکان ردگیری محدود می شود.
موضوع قاچاق کالا با اسناد کالای دیگر و سوء استفاده‌های اینچنینی هر چند در حال حاصر محدود شده و روشهای جدید تری در این خصوص ایجاد شده اما در سنوات قبل سوء استفاده از کارتهای بازرگانی و اسناد کاغذی رونق قابل توجهی داشته است. به خصوص در زمان تحریمهای اقتصادی بایستی مراقبتهای ویژه و برخورد حداکثری با این تخلفاتی که نمونه‌های آن در گذشته بیشتر روی داده و منابع مالی برای سودجویان ایجاد کرده، صورت گیرد.
البته اخیرا سامانه هایی برای مقابله با این دست تخلفات راه اندازی شده که با مراجعه و استفاده حداکثری از این سامانه های الکترونیکی این دست سوء استفاده‌ها حداقل شده است.