خلاصه داستان:
یونس ( هادی حجازی فر ) به همراه پسرش علی ( بابک حمیدیان ) که یک خلبان است، به منطقه تدمر سوریه اعزام می شوند تا تعدادی از مردم باقی مانده را با هواپیما به دمشق برسانند. اما در جریان بازگشت، داعشی ها کنترل پرواز را به دست می گیرند و...
کارگردان :
ابراهیم حاتمی کیا : متولد 1340 در تهران و یکی از شناخته شده ترین فیلمسازان پس از انقلاب اسلامی می باشد. حاتمی کیا سازنده آثار مشهوری از جمله « دیده بان » ، « آژانس شیشه ای » و « مهاجر » بوده که سبب شده او مهمترین فیلمساز دوران دفاع مقدس باشد. آخرین ساخته ابراهیم حاتمی کیا « بادیگارد » نام داشت که با استقبال مخاطبین سینما مواجه شد.
درباره فیلم « به وقت شام » :
با روی کار آمدن گروه تروریستی تحت عنوان داعش در منطقه که به واقع می توان از آن به عنوان یکی از مخوف ترین و بی رحم ترین گروه های تروریستی تاریخ یاد کرد، لزوم ساخت یک اثر سینمایی شایسته درباره ایرانیانی که برای مبارزه با این گروه به سوریه اعزام شدند و به شهادت رسیدند، بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافت. فیلمی که می بایست به درستی چهره واقعی این گروه تروریستی را آشکار می کرد و کیفیت ساخت آن در حد و اندازه ای می بود که حتی بتوان اثر را به خارج از مرزهای ایران برد و به جهانیان عرضه کرد.
از این جهت، اعلام آمادگی ابراهیم حاتمی کیا برای ساخت فیلمی درباره داعش و مدافعان حرم که به سوریه اعزام شده اند، می توانست یک خبر خوشایند برای علاقه مندان به سینما باشد که سالهاست ابراهیم حاتمی کیا را با آثار ماندگارش در حوزه دفاع مقدس نظیر « دیده بان » به خاطر می آورند و کماکان منتظر بودند تا بتوانند بار دیگر ابراهیم حاتمی کیای دوران جنگ را ببینند و آثارش را در ذهن بسپارند. « به وقت شام » می توانست فرصت مغتنمی برای ارائه یک اثر سینمایی شایسته باشد که در کنار کیفیت ساخت ، حماسه ای از جنس افتخار را برای ایرانیان رقم بزند. اما آنچه که حاتمی کیا ارائه کرده، به واقع مخاطب را ناامید می نماید.
شاید نیاز باشد که در گام نخست به شایستگی های « به وقت شام » به عنوان یک اثر سینمایی اشاره کرد. جدیدترین اثر ابراهیم حاتمی کیا در بخش های فنی و خصوصاً در فیلمبرداری، اثری شایسته تقدیر به شمار می رود که توانسته به خوبی قاب دوربین را در فضای بیرونی و داخلی کنترل نماید و تجربه تصویری خوشایندی را ایجاد نماید. دوربین ابراهیم حاتمی کیا در « به وقت شام » می تواند یکی از بهترین های سینمای ایران در سالهای اخیر باشد و در کنار آن جلوه های ویژه نیز قابل قبول از آب درآمده اند. البته کیفیت جلوه های کامپیوتری مخاطب را غافلگیر نمی کند و در حد و اندازه چند پرواز هوایی خلاصه شده. در مجموع نمی توان از دستاوردهای ابراهیم حاتمی کیا در بخش های فنی « به وقت شام » چشم پوشی کرد و آن را تماشایی خطاب نکرد. اما ایراد بزرگ و عجیب فیلم که در تمام لحظات آن به چشم می خورد، در بخش فیلمنامه و کارگردانی و البته منطق روایی داستان است.
فیلمنامه « به وقت شام » یکی از ناامید کننده ترین آثار چند سال اخیر سینمای ایران می باشد. فیلمنامه ای که در آن می توان رگه هایی از تفکرات ابراهیم حاتمی کیا همیشگی را در همان دقایق نخست رویت کرد، یعنی جایی که علی که خلبان متعهدی است، بلیت در دست در حال سفر به نقطه دیگر دنیا برای قرار گرفتن در کنار همسر باردارش است اما با کنایه ابتدایی پدر و سپس چند پیامک، به یکباره بی آنکه منطقی در رفتارش به چشم بخورد، متحول شده و تصمیم می گیرد به همراه پدر به سوریه سفر کند! دقایقی بعد نیز فیلم از تکنیک های تکراری ابراهیم حاتمی کیا در تقابل پدرِ نسل گذشته و دوران جنگ با پسرِ دوران پسا جنگ پرده بر می دارد تا چند دیالوگ تکراری و نخ نما شده از دوران دفاع مقدس و ارتباط آن با روزهای کنونی بیان نماید؛ بی آنکه در این میان حرف یا ایده ای جدید در میان باشد.
شخصیت پردازی پدر و پسر در « به وقت شام » یکی از ناامید کننده ترین های ابراهیم حاتمی کیا در طول دوران فیلمسازی اش می باشد. رابطه ای که هیچ ویژگی مشخصی را نمی توان در آن یافت. نه شخصیت پدر به اندازه ای پرداخت می شود که بدانیم غر زدن های علی بر سر او قرار است چه مفهومی را برای تماشاگر تداعی نماید و نه رفتارهای عجیب و بی منطق علی می تواند تماشاگر را قانع نماید که قرار است او قهرمان داستان باشد. بطور کل در رابطه پدر و پسر فیلم « به وقت شام » که با انتخاب عجیب و غیرقابل باور هادی حجازی فر و بابک حمیدیان و بازیهای بد آنان همراه بوده، ویژگی مشاهده نمی شود که باعث شود این دو شخصیت در یاد مخاطب باقی بمانند.
اما عجیب ترین بخش فیلم را می توان تصویری سازی ابراهیم حاتمی کیا از داعش دانست. قطعاً رفتار وحشیانه این گروه و انتشار گسترده تصاویر آن در فضای مجازی جای هیچ شک و شبه ای از جنون بی انتهای اعضای این گروه تروریستی بر جای نمی گذارد، اما آنچه که ابراهیم حاتمی کیا در « به وقت شام » در قالب یک اثر سینمایی از این گروه ترسیم کرده، به اندازه ای تک بُعدی و غیرقابل باور بوده که دقایقی از فیلم باعث خنده مخاطب خواهد شد. رفتارهای به شدت اغراق شده افرادی نظیر پسرِ شیخ در هواپیما ، یکی از این موارد است که شباهت فراوانی به شخصیت های مضحک آثار رده ب هالیوود در دهه هشتاد میلادی دارد! یعنی جایی که براساس یک تصویر سازی ذهنی بسیار محدود، شخصیتی ساخته می شد که بیش از آنکه ترسناک باشد، مضحک و ترحم برانگیز بودند.
فیلم پس از رونمایی از این شخصیت مضحک، نوبت را در اختیار رهبر گروهک تروریستی که در فرودگاه منتظر هواپیماست قرار می دهد تا تصویر سازی عجیب و غریب خود را تکمیل نماید. یعنی جایی که رئیس گروهک با یک اسب بر باند فرودگاه قرار گرفته و شمشیر به دست بر روی یک اسب، به این سو و آن سو می رود در حالی که مریدان او سوار بر ماشین هستند! تصویری که ابراهیم حاتمی کیا از داعش در « به وقت شام » ارائه داده، چیزی شبیه به غول آخرهای بازیهای رایانه ای است که دربرگیرنده یک تیپ و رفتار مشخص هستند و می بایست سلسله رفتارهایی که به آن شهره هستند را در سراسر وجودشان مشاهده نمود. متاسفانه این تصویر نتوانسته بیانگر واقعیت این گروه تروریستی باشد و مخاطب را تحت تاثیر قرار دهد.
ابراهیم حاتمی کیا در آخرین تصویرسازی خود از داعش، تیر خلاص را به شعور مخاطب شلیک می کند و از یک کمک خلبان زن داعشی رونمایی می کند که در کنار علی قرار است هواپیما را هدایت نماید. زنی که فیلمساز در تشریح گذشته او برای تماشاگر، وی را خواننده گروهی راک معرفی می نماید که در حال آوازخوانی است و البته نمی دانیم که او چگونه توانایی خلبانی کسب کرده! به نظر می رسد که ابراهیم حاتمی کیا در انتهای نگارش فیلمنامه « به وقت شام » به این نتیجه رسیده که خوانندگان موسیقی راک نیز می توانند نمایندگان شایسته ای برای عضویت در گروه تروریستی داعش باشند. متاسفانه تصمیمات عجولانه ابراهیم حاتمی کیا در نگارش فیلمنامه منجر به سطحی نگری فراوانی گردیده که باعث ضعف همه جانبه فیلم گردیده است.
« به وقت شام » می توانست یک نماینده شایسته از سوی سینمای ایران برای مخاطبین جهانی باشد که بتوانند رشادت های ایرانیان و البته چهره مخوف گروه تروریستی داعش را شاهد باشند. اما فیلمنامه عجیب و غریب ابراهیم حاتمی کیا باعث شده تا فیلم چیزی بیشتر از یک اکشن رده ب به سبک و سیاق دهه هشتاد هالیوود نباشد که منطق روایی بطور کامل در آن نادیده گرفته می شود و شخصیت های منفی به حدی بد و فانتزی ساخته و پرداخته می شوند که در نهایت به مخلوقات جرج رومرو فقید شباهت می یابند!
منتقد : میثم کریمی
به خانواده بزرگ جامعه مجازی مووی مگ بپیوندید
نام فیلم : به وقت شام
کارگردان : : : ابراهیم حاتمی کیا
فیلمنامه : : ابراهیم حاتمی کیا
تهیه کننده : محمد خزاعی
مدیر فیلمبرداری: مهدی جعفری
بازیگران :
بابک حمیدیان
هادی حجازی فر
و...