نقد و بررسی فیلم راه آبی ابریشم

فیلمنامه: محمد بزرگ نیا تهیه کننده: حسن بشکوفه مدیر فیلمبرداری: بهرام بدخشانی طراح هنری: پروین صفری مدیر تولید: ابراهیم زاهدی‌فر طراح گریم: سعید ملکان صدابردار: خسرو و فرشید کیوانمهر مدیر جلوه های ویژه: نجف فتاحی عکاس: علی نیک‌رفتار

کارگردان: محمد بزرگ نیا1

فیلمنامه: محمد بزرگ نیا
تهیه کننده: حسن بشکوفه
مدیر فیلمبرداری: بهرام بدخشانی
طراح هنری: پروین صفری
مدیر تولید: ابراهیم زاهدی‌فر
طراح گریم: سعید ملکان
صدابردار: خسرو و فرشید کیوانمهر
مدیر جلوه های ویژه: نجف فتاحی
عکاس: علی نیک‌رفتار

بازیگران: بهرام رادان، داریوش ارجمند، رضا کیانیان، پگاه آهنگرانی، پیام دهکردی، مهدی میامی، محسن حسینی، فرشید صمدی‌پور، 2هوشنگ قوانلو، محمدعلی قویدل، حمیدرضا میلاد، جمعی از بازیگران تئاتر و سینما

داستان :

در قرن چهارم هجری، 2 ناخدای کشتی به نامهای سلیمان ( داریوش ارجمند ) و ادریس ( رضا کیانیان ) تصمیم می گیرند برای اولین بار در تاریخ ایران، کشتی هایشان را که حاوی اموال با ارزشی است از میان اقیانوس هند عبور داده و از این راه به چین برسند.  شازان از یوسف ( بهرام رادان ) مرد جوانی است که به تحصیل نجوم در دارالعلوم  شیراز می پردازد. شازان در کسب علم یکی از برترین شاگردان دارالعلوم است، به همین جهت از طرف استادش ترغیب می شود تا در سفر دریایی مذکور با سِمَت کتابت کشتی به سفر با دیگر اعضای این کشتی ها برود. شازان هم این پیشنهاد را قبول می کند و عازم دریا می شود. اما در میانه راه چشم ادریس به کنیزی زیبا به نام ماهورا ( پگاه آهنگرانی ) می افتد و تصمیم می گیرد تا او را از صاحبش خریداری کند و سپس به عقد خود درآورد اما ماهورا به هیچ عنوان زیر بار این ازدواج اجباری نمی رود، در همین حال ناگهان سر و کله دزدان دریایی هم پیدا می شود و...

 

کارگردان :

محمد بزرگ نیا : یکی از کارگردانان باکلاس سینمای ایران است که بیش از آنکه ترجیح بدهد دائماً فیلم بسازد، ترجیح می دهد که گزیده کار باشد اما فیلم خوب بسازد!. آخرین فیلمی که از « بزرگ نیا » به نمایش درآمد فیلم نسبتاً پرخرج « جایی برای زندگی » در سال 1383 بود که چندان مورد پسند مردم و منتقدین قرار نگرفت. حالا « بزرگ نیا » با « راه آبی ابریشم » به دنیای فیلمسازی بازگشته است، فیلمی که به مراتب از تمام ساخته های قبلی اش بزرگ تر است.

حواشی فیلم : 3

عدم صدور اجازه نصب پوستر این فیلم در شهر مشهد یکی از اتفاقات عجیبی بود که بههنگام اکران این فیلم رخ داد!. هنوز هم بعد از گذشت مدتها از اکران این فیلم مشخص نشده که به چه دلیل اجازه نصب پوستر این فیلم در مشهد داده نشد، این در حالی است که پوستر این فیلم در همه جای ایران نصب شده و هیچ مشکلی هم ایجاد نشده!.

درباره فیلم:

« راه آبی ابریشم » فیلمنامه حفره داری دارد که چشم پوشی از این حفره ها کار راحتی نیست. شخصیت پردازی ضعیف یکی از این مشکلات است.

در فیلم قرار است ما با داستانی تاریخی مواجه شویم که برگی زرین از تاریخ کشورمان را ورق بزند. اما شخصیت هایی که این داستان را پیش می برند هیچ شباهتی به ایرانیان ندارند و اگر هر ملیتی به آنها بدهید هیچ فرقی به حالشان نمی کند.

شتابزدگی در پیشبرد داستان در « راه آبی ابریشم » به وضوح مشاهده می شود.4 از زمانی که کشتی ها به آب انداخته می شوند شما می توانید هرچند دقیقه یکبار جنگ شمشیری و یا یک تعقیب و گریز یا بالاخره یک شلوغ کاری ببینید!.

پرداخت شخصیت در  « راه آبی ابریشم » در سطح بسیار پائینی قرار دارد و به شدت قابل پیش بینی هستند. در فیلم ادریس ناخدایی عیاش است که ارتباط با دختران را دوست دارد اما در طرف مقابل سلیمان حضور دارد که آئینی مولایی دارد. می دانم که می توانید پیش بینی کنید که اختلافات این 2 تا سرانجام گند به سفر خواهد زد!

متاسفانه « راه آبی ابریشم » بیش از انکه به مستندات تاریخی تکیه داشته باشد و سعی کند از اتفاقات داستان فیلمش در جهت افزایش آگاهی مخاطب درباره این سفر دریایی تاریخی بهره ببرد، تا می توانسه یک داستان ساده و پیش پا افتاده را پر و بال داده. اینکه همه چیز خوب است تا زمانی که یک خانم به کشتی وارد می شوند و همه ناگاه عاشق او می شوند، در حد و اندازه های یک فیلم تاریخی نیست.

داستانهای فرعی فیلم نیز با سرعت بسیار زیادی به جریان می افتند. به عنوان مثال مرداس ( معاون ادریس ) و شازان به محض اینکه ماهور وارد کشتی می شود عاشق او می شوند و ماهور هم سریع انتخابش5 را می کند که کدام را دوست داشته باشد!.

دوبله یک فیلم وطنی مدتهاست که در همه جای دنیا منسوخ شده و شما هیچ صنعت سینمای شناخته شده ایی را نمی توانید بیابید که فیلمهای ساخت کشور خودشان را دوبله کنند! اما این اصل متاسفانه در سال 1390 در فیلم « راه آبی ابریشم » اتفاق افتاده و صدای « پگاه آهنگرانی » در این فیلم دوبله شده است. « محمد بزرگ نیا » در اینباره گفته بود که :« چون گریم خانم « آهنگرانی » سنگین بود و سن ایشان را بالا برده بود، تشخصی دادیم که صدایشان برای این نقش بسیار جوان هست به همین دلیل آن را دوبله کردیم! ». حالا سوال من این هست که آقای « بزرگ نیا » آیا کسی به غیر از « پگاه آهنگرانی » برای ایفای این نقش وجود نداشت که سنش هم به صدایش بخورد؟!

30 دقیقه که از آغاز فیلم گذشت ناگهان به روایت " گفتار بر روی متن " برخوردم که برایم غیرمنتظره بود. معمولاً روال به این صورت است که اگر قرار باشد چنین راوی در داستان حضور داشته باشد می بایستی از ابتدای فیلم باشد نه اینکه در اواسط فیلم سخن گویی اش گل کند!

من فیلم را در سالنی که فاقد تجهیزات صدای دالبی بود دیدم و نمی توانم این گفته ام را بصورت 6کامل تائید کنم اما فکر می کنم که در صحنه حمله دزدان دریایی، کمی از تم موسیقی فیلم « دزدان دریایی کارائیب » را هم شنیدم!

سکانس مربوط به ازدواج شازان و ماهور با یک مراسم عجیب و غریب همراه است که ارتباطی با فرهنگ ایرانیان کهن ندارد. حتی لباسهایی که این 2 در مراسم ازدواج بر تن دارند هم شبیه به ایرانیان نیست.

فیلمبرداری فیلم فوق العاده است. نماهای دریایی حرفه ایی فیلمبرداری شده و جای کوچکترین انتقادی را باقی نمی گذارد. اوج هنر فیلمبرداری این فیلم را در صحنه های مربوط به جزیره دیباجات ببینید.

نبردهای شمشیر به شمشیر در این فیلم به خوبی انجام نگرفته است. اصولاً در هنگام ساخت اینگونه صحنه ها تا جایی که امکان دارد سعی می شود نحوه نبردها تمرین شود تا در هنگام فیلمبرداری سرعت مبارزه ها افزایش پیدا کند تا در نهایت به تماشاگر کمک کند مبارزات را راحت تر باور کند. اما در « راه آبی ابریشم » کاملاً مشخص است که اصل احتیاط به شدت رعایت شده و به همین دلیل سکانس های مبارزات بسیار غیرواقعی و خسته کننده از آب درآمده.

اما در ارتباط با جلوه های ویژه کامپیوتری فیلم باید بگویم که « راه آبی ابریشم » بالاتر 7از استانداردهای ایران قرار دارد و این اتفاق بسیار فرخنده ایی برای سینمای ایران می باشد. پیش از این فیلم « ملک سلیمان » با تبلیغات فراوان سعی کرده بود تا جلوه های ویژه فیلمش را به رخ سینمایی ایران بکشد اما حالا با اکران « راه آبی ابریشم » می بایستی بهترین جلوه های ویژه تاریخ ایران را متعلق به این فیلم بدانیم.

حیف است که از طراحی صحنه کم نقص فیلم سخنی به زبان نیاورم. دیگر عادت کرده ایم که در ساخت فیلمها و سریال های ایرانی کم کاری و گاف های متعدد را ببینیم، اما خوشبختانه در « راه آبی ابریشم » این مشکلات به چشم نمی خورد و طراحی صحنه یکدستی را شاهد هستیم.

« بهرام رادان » که شخصیت اصلی فیلم است، به نظر می رسد هنوز به بلوغ بازی در چنین سطحی نرسیده است. نحوه ادای دیالوگ های او شباهتی به ایرانیان کهن ندارد. متاسفانه در حال حاضر در میان نسل جوان سینمای ایران کمتر کسی پیدا می شود که توان بازی در یک فیلم تاریخی را داشته باشد.

« عزت الله انتظامی » هم به مدت بسیار کمی در فیلم حضور دارد؛ از آن حضورهایی که همیشه می گویند افتخاری است!

اما خوشبختانه فیلم 2 بازیگر کهنه کار و کارکشته دارد که وظیفه شان را به خوبی انجام داده اند؛ 8اولی « داریوش ارجمند » و دیگری « رضا کیانیان ». « داریوش ارجمند » در نقش سلیمان بازی خوبی ارائه داده و تماشاگر به راحتی می تواند او را به عنوان یک ناخدای با مرام قبول کند. « رضا کیانیان » هم به مانند همیشه بازی گیرایی از خود بر جای گذاشته است. البته در این چند سال اخیر عادت کرده ایم که « کیانیان » را در نقش افراد عجیب یا مسن ببینیم. به همین دلیل تماشای بازی او در این فیلم برای تماشاگر تکراری است است. اما « پگاه آهنگرانی » در فیلم کار خاصی صورت نمی دهد. شخصیت ماهور که او ایفاگر آن است، به قدری سطحی پرداخته شده که او علناً در فیلم تبدیل به وسیله ایی برای جلب توجه تماشاگر شده است. البته خوشبختانه صدای « مینو غزنوی » اجازه نداده تا بیان ضعیف او بر تماشاگر عیان شود وگرنه انتقادات بیشتری شامل او می شد.

ارزش دیدن دارد؟

« راه آبی ابریشم » را باید دید. این فیلم اگرچه از مشکلات متعدد در فیلمنامه و داستان تاریخی خود رنج می برد اما جلوه های ویژه و فیلمبرداری فوق العاده ایی دارد که کمتر می توانید در سینمای ایران نمونه آن را بیا10بید. بعلاوه اینکه این فیلم یک داستان تاریخی کمتر خوانده شده را روایت می کند که تماشایش به بارِ تاریخی تماشاگر می افزاید.

 

منتقد : میثم کریمی

کپی برداری از مطالب سایت تنها با ذکر دقیق لینک سایت MovieMag.IR و نویسنده مطلب مجاز است.

به جمع طرفداران مووی مگ در فیس بوک بپیوندید

قیمت بک لینک و رپورتاژ
نظرات خوانندگان نظر شما در مورد این مطلب؟
اولین فردی باشید که در مورد این مطلب نظر می دهید
ارسال نظر
پیشخوان