نقد و بررسی فیلم شیش و بش

 کارگردان: بهمن گودرزی

فیلمنامه: محمد رضا گلزار (بازنویسی پیمان قاسم خانی و خشایار الوند)

تهیه کننده: مرتضی شایسته (هدایت فیلم)

داستان :

داستان این فیلم درباره 2 دوست صمیمی و به قول خودشان فابریک است که بعد از انجام یک کلاهبرداری، به زندان می افتند و در آنجا با پیرمردی رو به مرگ آشنا می شوند که ادعا می کند از نقشه گنج بسیار با ارزشی آگاه است. این نقشه گنج طبق تعاریف پیرمرد، هر تکه اش در یک خانه وجود دارد و حالا باید این 2 دوست صمیمی که هوای میلیاردر شدن به سرشان زده، سعی کنند تا هرطور که شده این گنج را بیابند. اما آنها در این راه مدام روی نامردی را سفید می کنند و...

کارگردان :

بهمن گودرزی : یکی از کارگردانان موفق تلویزیون بوده که « شیش و بش » اولین کار سینمایی اش به حساب می آید. گودرزی سالها به عنوان دستیار کارگردان در پروژه های مختلف سینمایی مشغول بکار شد تا اینکه پیشنهاد کارگردانی « شیش و بش » از طرف محمد شایسته به وی داده شد و او هم پذیرفت. درباره گودرزی نکته حائز اهمیتی وجود ندارد؛ با اولین ساخته سینمایی یک کارگردان که نمی توان درباره آن قضاوت کرد!

حواشی فیلم :

خب خوشبختانه « شیش و بش » چندان برای کسب مجوز معطل نماند و بالاخره اکران شد. اما اظهار نظرهای مختلف عوامل این فیلم در نوع خودش جالب توجه بود. اولین مورد در اینباره مربوط به محمدرضا گلزار بود که در هفته نامه سینما عنوان کرده بود که « این فیلم فقط در تهران 3 میلیارد تومان خواهد فروخت و مردم  برای خرید بلیط این فیلم ، 3 روز در صف منتظر خواهند مان!» . یکی دیگر از این حواشی هم مربوط به جلسه نقد و بررسی این فیلم در « خانه فیلم فردوس » می شد که در آن همه از همدیگر تعریف کردند و آخرش هم معلوم نشد که که جلسه تقدیر بود یا نقد!؟

درباره فیلم:

کمدی بی ارزشی است. جنس شوخی ها کوچه بازاری است و انگار کسی را از یک کوچه آورده اند و به او گفته اند تا تمام جوکهایی که بلد هست را بگوید!

« شیش و بش » مملوء از شخصیت های گنگ و غیرمنطقی است. بدون شک آنا نعمتی سردمدار این شخصیت هاست. در ابتدای فیلم او رمال است ( با حفظ پرستیژ! ) و در پایان فیلم بدون هیچ توضیحی، پلیس!.

خدا بگم باعث و بانی اش را چکار کند؟! هنگامی که فیلم را نگاه می کنم و گریم و عشوه های آنا نعمتی را که در واقع یک پلیس هست می بینم، برایم سوالی مطرح می شود و آن اینکه ایا واقعاً پلیس های زن ایرانی اجازه دارند چنین رفتارهایی داشته باشند!؟

دیالوگ های فیلم فاجعه است. 2 کاراکتر اصلی حرفهایشان را به شکل متلک وار به یکدیگر می گویند. فیلم را که از ابتدا تا به انتها تماشا می کنید، کلی متلک یاد می گیرید!

فیلمنامه « شیش و بش » را محمدرضا گلزار نوشته است!. البته فرایندی که فیلمنامه این فیلم طی کرده تا به مرحله فیلمبرداری برسد در نوع خودش جالب است. ظاهراً فیلمنامه ابتدایی که « ساندویچ سرد » نام داشت، توسط پیمان قاسم خانی و خشایار الوند مورد بازنویسی قرار می گیرد ولی مورد پسند بهمن گودرزی قرار نمی گیرد. سپس یکدفعه گلزار وارد معرکه می شود و می گوید که فیلمنامه ایی نوشته که به سوژه « ساندویچ سرد » نزدیک است!. این فیلمنامه ی گلزار مورد بازنویسی بهمن گودرزی قرار می گیرد و در نهایت یک شلم شوربه ایی به نام « شیش و بش » شکل می گیرد که نامش کاملاً حال و احوالش را مشخص کرده.

« شیش و بش » را حتی اگر بصورت تیکه تیکه هم ببینید، چیزی را از دست نداده اید!. به عنوان مثال در سکانسی ، گلزار بسیجی می شود که اگر این صحنه را از فیلم حذف کنید، قول می دهم هیچ مشکلی پیش نخواهد آمد.

یکی از نکات جالب درباره « شیش و بش » ، شباهت بسیار زیاد آن به فیلم « سن پترزبورگ » است. در این 2 فیلم سکانس های مشابه بسیاری نظیر لو دادن نقشه گنج توسط پیرمرد دم مرگ وجود دارد. خودِ گودرزی گفته که سن پترزبورگ از آنها کپی کرده!

البته لازم است کمی بیندیشیم، « سن پترزبورگ » زودتر از « شیش و بش » اکران شده اما گودرزی گفته که آنها از داستان او الهام گرفته اند. از طرف دیگر فیلمنامه نویس اولیه ( فیلمنامه خام ) محمدرضا گلزار بوده که بر هر کسی نمایان است که او توانایی نگارش چنین فیلمنامه ایی را ندارد. اما از طرف دیگر او در برنامه شب شیشه ایی که در سال 86 به روی آنتن رفت ، عنوان کرد که فیلمنامه ایی را نوشته و بدنبال ساخت فیلم براساس آن است! خیلی ها می گویند که « شیش و بش » همان فیلمنامه ایی است که گلزار از آن سخن گفت و... خلاصه اینکه معلوم نیست در این آشفته بازار سرقت های فرهنگی ، چه کسی دزد است و چه کسی مالباخته!

گلزار در این فیلم در نقش یک بسیجی! ظاهر شده. البته احتیاجی نیست چندان متفکر شوید چراکه او اسماً بسیجی است ولی حرکات و سخن و وضعیت ظاهری اش همانی است که در چند سال اخیر دیده اید.

گلزار را باید پدیده ایی در سینمای ایران عنوان کرد. او نوازنده ایی بود که خیلی اتفاقی پایش به سینما باز شد و از همان بدو ورود تا به امروز، یک تنه باعث خارج شدن بخش زیادی از سینمای ایران از ضرر اقتصادی شده است. حضور گلزار در سینما البته باعث ایجاد بحث های فراوانی هم شده. عده ایی معتقدند که گلزار زبان سینما را نمی فهمد به همین دلیل است که هیچوقت در فیلمی درست و حسابی ظاهر نشده است! در عوض عده ایی دیگر معتقدند که گلزار اگر هم بازیگر خوبی نباشد، اما باعث افزایش مخاطبان سینما خواهد شد که در کل به نفع سینمای ایران است. متاسفانه ریشه این بحث ها به صنعت سینمای ایران باز می گردد که چنان دچار رکود و سردرگمی است که حرکت رو به جلوی آن را کسی مثل گلزار تعیین می کند. شیش و بش هم از این نعمت بزرگ اقتصادی نهایت استفاده را برده و چنان استفاده های تبلیغاتی از گلزار بعمل آورده که لحظاتی تماشاگر احساس می کند با یک فیلم تبلیغاتی طرف هست! به عنوان مثال گلزار در پایان این فیلم لباس خلبانی بر تن می کند ( یکی از احمقانه ترین صحنه های فیلم که هیچ ربطی به هیچ کجای فیلم ندارد! ) و دوربین هم تمام و کمال او را برانداز می کند تا خوراک پوستر رسانه های زرد جور شود و در زیرش تیتری زده شود با این عنوان « عکس جدید گلزار در فلان فیلم » !. ما اینجا با یک شوی لباس طرف هستیم تا فیلم!.

بازی گلزار در « شیش و بش » به نظرم هیچ تغییری نسبت به گذشته نکرده. او  کماکان از لحاظ ظاهری بهترین در ایران است ، اما در مقام بازیگری هنوز هم بعد از گذشت بیش از یک دهه از حضورش در سینما ، نتوانسته توفیقی در این راه کسب کند. به نظرم تنها دلیلی که باعث شده او کماکان به عنوان سوپراستار در سینما باقی بماند، بی ادعا بودن اوست! گلزار هیچ وقت درباره بازیگری اش ادعایی نکرد و هیچ وقت هم از فیلمهایش به عنوان شاهکار نام برد. به نظرم خودِ او بهتر از هرکسی می داند که فیلمهایش چه بنجل هایی هستند!

امین حیایی هم که همانند فیلم موفق « کما » ، روج گلزار در این فیلم است، همانی است که چند سالی در فیلمها می بینیم. فرم حرف زدنش خاص است، در لحظاتی می رقصد و بالاخره اینکه سعی می کند به سبک فیلمهای چند سال اخیرش بامزه باشد. حیایی بازیگر با استعدادی است. او یکی از معدود بازیگران سینمای ایران است که مرحله بازیگری اش را پله پله طی کرد تا اینکه به این جایگاه برسد. حیایی اگرچه توانایی های زیادی دارد، اما در « شیش و بش  » به شکل عجیبی محدود شده. مهمترین دلیل این تصمیم به احتمال فراوان حضور گلزار در فیلم بوده. حیایی در صحنه های مشترکی که با گلزار دارد، یکجورایی زیر سایه حضور گلزار قرار دارد و سازندگان هم ترجیح داده اند تا او بیشتر گوش دهد تا اینکه خرف بزند!

آنا نعمتی اما عجیب ترین بازیگر این فیلم است!. نعمتی را سالها بود که در تلویزیون می دیدیم و می شناختیم اما زمانی که به سینما آمد، بازیهای بسیار خوبی را از او شاهد بودیم . نعمتی با توجه به فیزیک و چهره مصمم اش، به راحتی می تواند در طیف وسیعی از نقشها حضور پیدا کند. اما شخصیت پانیذ که او در این فیلم در نقش آن بازی می کند، در ابتدا رمالی است که هیچ شباهتی به رمال های خیابان ندارد. متاسفانه فیلمسازان ایرانی همواره سعی می کنند تا فرم چهره زیبای بازیگران زن را حفظ کنند و کمتر پیش می آید که بازیگر زنی به واسطه گریم سنگین ، زشت شود! وضعیت آنا نعمتی نیز به همین شکل است. تبدیل به پلیس شدن این رمال در انتهای این فیلم اما بدترین غافلگیری بود که می توانست شکل بگیرد چراکه سوالات بسیاری شکل می گرفت. اولین سوالی که پیش می آید این است که اصلاً چرا پانیذ رمالی می کند!؟ آیا او در ماموریت است یا اینکه به شکل خودسر تصمیم گرفته اینکار را انجام دهد؟ زیرا در انتهای فیلم که تماشاگر متوجه می شود که او یک پلیس است، اشاره ایی به قضیه رمالی نمی شود!.، یا اینکه چرا برادر این خانم نمی دانست که او پلیس است؟! یا اینکه اگر پانیذ پلیس است چرا داوود به زندان می افتد؟ً و بسیاری از سوالات دیگر که فیلم هیچکدام را پاسخ نمی دهد.

فیلم به شکلی عجیب و غریب پایان می پذیرد. در این پایان بندی اینگونه به تماشاگر القا می شود که می بایستی « شیش و بش 2 » هم ساخته شود.

گفته اند که نام فیلم بعدی گودرزی « جفت شیش » هست!

ارزش دیدن دارد؟

اگه از گلزار و فیلمهایش لذت می برید، بله!

منتقد : میثم کریمی

کپی برداری از مطالب سایت تنها با ذکر دقیق لینک سایت MovieMag.IR و نویسنده مطلب مجاز است.

به جمع طرفداران مووی مگ در فیس بوک بپیوندید