جستجو برای کشف حقیقت در میان پرچم سفید طالبان و سیاه داعش

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، مستند «تنها میان طالبان» یکی از مستندهای جسور چند سال پیش جشنواره سینماحقیقت بود که توانست جایزه شهید آوینی را به خود اختصاص بدهد؛ محسن اسلام‌زاده کارگردان این مستند با ورود به درون طالبان افغانستان تلاش کرد تا روایت جدیدی را از این گروه ارائه بدهد؛ او حالا در فیلم جدید خود بازهم به سراغ طالبان رفته است با این تفاوت که عنصر جدیدی به مستند خود اضافه کرده و آن هم نام «داعش» است. ورود به دل طالبان و داعش صحنه‌های عجیب و غریبی را در این فیلم مستند خلق کرده است؛ صحنه‌هایی که در شب دوم جشنواره سینماحقیقت رونمایی شد. 

محسن اسلام‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی تسنیم با اشاره به فیلم قبلی خود «تنها میان طالبان» در مورد مستند «زندگی میان پرچم‌های جنگی» گفت: این مستند از لحظه ضبط تصاویر تا پایان تدوین یک آسیب بزرگ برایم به همراه داشت؛ از آنجا که من قبلا در میان طالبان رفته و با ساخت مستندی فضای داخلی طالبان را نشان داده بودم، لازم بود که وارد فضای دیگری شده و داستان جدیدی را برای مخاطب روایت می‌کردم؛ وقتی مساله حضور داعش در افغانستان رسانه‌ای شد و ماجرای «میرزا اولنگ» یعنی کشتار شیعیان در شمال افغانستان توسط داعش به وجود آمد، تصمیم گرفتم که به هر روشی وارد افغانستان شده و با حضور در میان طالبان ماجرا را روایت کنم؛ یک سال و اندی طول کشید که توانستم وارد افغانستان شوم.

وی ادامه داد: من دنبال داعش بودم و در سفر 20 روزه‌ای که برای تحقیقات به افغانستان داشتم، هرکسی راجع به داعش حرفی می‌زد و صحبت‌ها راجع به آن بسیار ضد و نقیض بود؛ بر همین اساس تصمیم گرفتم به یکی از مناطقی که داعش در آنجا حضور و حکومتی داشته است سفر کنم؛ در تحقیقات خود متوجه شدم که داعش در 2 منطقه حضور جدی داشته است؛ اولی در شرق افغانستان داست و دیگری در شمال غرب آن که به آسیای میانه بسیار نزدیک است و معادلات منطقه‌ای را می‌توانست تغییر دهد؛ بنابراین در جریان ساخت این فیلم به 4 استان فاریاب، جورجان، سرپل و بادغیس افغانستان رفتم؛ این فیلم مستند جنگ را از چند زاویه روایت می‌کند؛ از نظر فرمی نگاهی انتقادی نسبت به جنگ در افغانستان و همه طرف‌های درگیر دارد و همچنین نیم‌نگاهی به زندگی مردم دارد؛ این فیلم چند نقطه غافل‌گیرکننده برای مخاطب دارد و روایت‌های متفاوتی را از طالبان و داعش می‌شنویم.

این کارگردان و مستندساز در مورد نمایش حرف‌های ایدئولوژیک راجع به داعش در فیلم خود گفت: نقطه ایدئولوژیک فیلم جنگ بین داعش و طالبان است؛ ما فیلم را در نقطه‌ای آغاز می‌کنیم که عده‌ای هیچ فرقی بین طالبان و داعش قائل نیستند و حتی می‌گویند که اینها مثل همدیگر هستند اما زمانی که کم‌کم وارد ماجرا می‌شویم و صحبت‌ها را می‌شنویم متوجه تفاوت این دو گروه می‌شویم. من به دنبال حرف ایدئولوژیک در این مستند بودم؛ فیلم‌های من در افغانستان پیشگام بوده است و بسیاری از مسائلی که وجود داشته است را به اثبات رسانده است؛ در مستند «زندگی میان پرچم‌های جنگی» نقاط گره‌گشایی را می‌بینیم که نشان می‌دهد آمریکایی‌ها واردکننده داعش به افغانستان هستند.

محسن اسلام‌زاده در مورد سفر عجیب خود به دل داعش و طالبان گفت: این سفر برایم سفر مرگ بود چرا که روی خط جنگ بین چند جناح شرکت می‌کردیم و هر لحظه ممکن بود اتفاق عجیبی رخ بدهد؛ علاوه بر این وارد مناطقی شدیم که در دست داعش بوده و حالا توسط طالبان سقوط کرده است؛ من به دنبال واقع‌گرایی بودم و دوست داشتم واقعیت داعش و طالبان را نشان بدهم. در فیلم قبلی خود به کسانی که می‌گفتند طالبان ضدآمریکایی نیست نشان دادم که تحلیل غلطی داشتند. در این مستند نیز نمی‌خواهم از کسی دفاع کنم؛ دنبال روایت هستم نه قضاوت.

او در پایان گفت: تدوین این اثر را فرید دغاغله انجام داده است و او با نگاهی متفاوت صحنه‌ها را کنار هم چیده است. نگاه متفاوت به افغانستان و جنگ در آن صحنه‌های تازه‌ای را خلق کرده است.