فرادید؛ روز 31ماه مه سالِ 1970 یک زلزله بزرگ سواحلِ پرو را لرزاند. زلزله و رانشی که به دلیلِ آن ایجاد شد نزدیک به 70000نفر را به کام مرگ کشاند. یک دیوارِ یخی از قله واسکاران، مرتفع‌ترین کوهِ پرو، جدا شد و کوه را با سرعتی زیاد به سمتِ پایین کشید و شهرِ یونگِی زیرِ آن دفن شد.
یک مجسمه از عیسی مسیح در قبرستان شهر و 4درختِ نخل تنها چیز‌هایی بودند که بعد از این فاجعه در شهر باقی ماندند. در شهرِ رانراهیرکا در نزدیکیِ یونگی 20000نفر کشته شدند و فقط 400نفر جانِ سالم به‌در بردند.
این نخستین‌باری نبود که رانراهیرکا نابود شده بود. درست 8سال پیش از این فاجعه، 2000نفر در یک رانشِ مشابه که 7شهر دیگر را نیز نابود کرد، از بین رفته بودند. اما زلزله سال 1970، که از آن به بزرگترین زلزله پرو یاد می‌شود فاجعه سال 1962 را از ذهن‌ها خارج کرد.
مناطقی که بیش‌از‌همه از زلزله متأثر شدند آنکاش و بلا لیبرِیتِد پرو بود، اما لرزش‌های زلزله حتی تا برزیل هم احساس شد. خانه‌های منطقه که از خشت ساخته شده بودند نتوانستند در مقابل نیرو‌های طبیعت مقاومت کنند.
مرکزِ زلزله 35کیلومتریِ ساحلِ کازما و چیمبوته در اقیانوسِ آرام بود؛ جاییکه صفحه نازکا به صفحه آمریکای جنوبی می‌رسد. زلزله 7.9 ریشتری یک‌شنبه بعدازظهر در ساعتِ 15.23دقیقه به وقتِ محلی منطقه را برای 45ثانیه لرزاند.
اما رانشِ بعد از زلزله بود که بیشترین خسارت را برجای گذاشت. نیرویِ رانش به‌حدی بود که یک کامیون و اتوبوس کیلومتر‌ها با نیرویِ رانشِ جا‌به‌جا شده بودند.
تخته‌سنگی به وزنِ 700تن با نیرویِ رانش از کوه جدا شده و نهایتاً در رانراهیرکا متوقف شده بود.
تصاویرِ هوایی نشان می‌دهد یخ‌های یخچال‌ها و صخره‌ها با سرعتی درحدودِ 160کیلومتر در ساعت کوه را جارو می کنند و به سمت پایین حرکت می کنند.
رانش کوه‌هایی به ارتفاعِ 15متر ایجاد کرد – در تصویر با علامتِ پیکان مشخص‌شده است – و یخ‌هایی که در اثر فرایندِ رانش ذوب شدند دریاچه‌های کوچکی را در محل شکل دادند.
خانه‌ها و کسب‌و‌کار‌ها و مشاغل مانند شرکتِ نیرو که پیش از رانش در محلی که در عکس می‌بینید واقع‌شده بود، کاملاً تخریب شدند. امواج گل و لایی که به دلیلِ رانش ایجاد شده بود عمقی در حدود 20متر داشت و تمام خانه‌ها را مدفون کرد. نرده‌هایی که در تصویر می‌بینید به سمتِ جهتِ رانش خم شده است.
برجای گذاشتنِ 50000کشته، 20000 هزار مفقود - که احتمالاً کشته شده اند -و 150000مجروح، زلزله بزرگِ پرو را به یکی از مخرب‌ترین زلزله‌های دنیا تا امروز تبدیل کرد.
منبع: BBCترجمه: سایت فرادید