معرفی برترین رمانهای فلسفی جهان به قلم نویسندگان و فلاسفه مشهوری مانند سارتر ، یالوم ، کافکا ، نیچه و … به انتخاب مراجع رسمی چاپ و نشر کتاب مانند آمازون ، نیویورک تایمز
عشق به دانستن و پرسشگری، احساسی پایانناپذیر در بشر است. از روزی که بشر خود را در جهان شناخت، به دنبال پاسخ سوالات اساسی خود بوده است. من که هستم؟ آمدنم بهر چه بود؟ این سوالات و این عشق به دانایی در اصطلاح علوم انسانی به فلسفه شهرت دارد. این لغت، میراث اصلی سقراط و شاگرد خلفش، افلاطون بود. دو اندیشمند یونانی که با شروع پرسش سوالات اساسی از هم عصران خود و تلاش برای یافتن پاسخ آنها سیر فلسفه را به صورت جدی آغاز کردند.
در طی قرنها پس از افلاطون، اندیشمندان بسیاری این راه را ادامه دادند. برخی متون فلسفی نوشتند و برخی به تحلیل ریاضی جهان پرداختند. در این بین، برخی تلاش کردند از طریق داستان و رمان هم پاسخ سوالات را بدهند و هم دیگران را با فلسفه آشنا نمایند. در این مطلب گذری بر برترین رمانهای فلسفی جهان خواهیم داشت. رمانهایی که به دنبال پاسخ پرسشهای اساسی بشر هستند.
چرا باید رمانهای فلسفی را بخوانیم؟
فلسفه در ذات خود دشوار و سنگین است. علت آن، پرداختن به موضوعاتی غیر از مسائل روزمره انسانی است. رمانهای فلسفی مسائلی نظیر حقیقت وجود، اخلاق، عوالم روحانی و… را بررسی میکنند.
بسیاری از فلاسفه، نظریات خود را بدون توجه به درک عمومی مخاطبان نوشتهاند. به عنوان مثال، نوشتههای دکارت، نیچه و کانت مطالبی بسیار سنگین است. درک و فهم کامل آنها نیاز به ماهها یا شاید سالها مطالعه دارد.
اما رمانهای فلسفی اغلب با رویکردی دیگر نوشته شدهاند. نویسندگان این آثار سعی کردهاند با تکیه بر جذابیت روایتهای داستانی، از دشواریهای متون فلسفی بکاهند. اگرچه رمانهای فلسفی به سادگی رمانهای معمول نیست و اغلب پیچیدگیهای خاص خود را به دلیل مضمون متفاوتشان دارند. اما خواندن رمان فلسفی بینشی در فرد ایجاد میکند که بتواند بیشتر با سوالات اساسی در زندگی آشنا شود. برخی از این رمانها، به بررسی پاسخهای اندیشمندان و فلاسفه بزرگ جهان نیز پرداختهاند. در ادامه، 10 کتاب از برترین رمانهای فلسفی جهان را با یکدیگر بررسی خواهیم کرد.
1- دنیای سوفی نوشته یوستین گرودر؛ تاریخ فلسفه برای همه
سوفی، دختر کوچکی است که در یک ماجرای سورئال (فراواقعی) قرار میگیرد. یک روز که این دختربچه به خانه میآید، نامهای در صندوق پست خانه میبیند که خطاب به اوست. دریافت این نامه کلید ورود به قصهای عجیب و بسیار جالب درباره تاریخ فلسفه است. قصهای که او را در یک دنیای خیالی از یونان باستان تا ناخودآگاه فروید میکشاند.
دنیای سوفی در سال 1991 نوشته شد. این کتاب از پرفروشترین رمانهای فلسفی جهان و جزو برترین آثار برای درک ساده فلسفه است.خواندن یا شنیدن کتاب صوتی آن به تمامی افرادی که در پی شروع که یک تغییر در نگرش خود به زندگی هستند توصیه میشود.
2-تهوع نوشته ژان پل سارتر ؛ آینهی تفکرات اگزیستانسیالیستی
تهوع داستان آنتوان روکانتن، نویسنده فرانسوی است که از وجود خودش وحشت دارد. در این رمان که دفتر خاطرات وی است او به طرز وسواسی هر احساس خود را فهرست میکند. افکار او به یک احساس تهوع فراگیر می رسد که «در انتهای گودال چسبناک، در انتهای زمان ما گسترش می یابد.»
ژان پل سارتر در سال 1964 برنده جایزه نوبل ادبیات شده و تهوع اولین و بهترین رمان او و نقطه عطفی در داستانهای اگزیستانسیالیستی و یک اثر کلیدی قرن بیستم است.
3- بیگانه اثر آلبر کامو؛ تصویر مردی بیگانه با عرف جامعه
رمان بیگانه روایت مردی است که از فردای مرگ مادرش سخن میگوید. مردی که رفتارهای عجیبش به خصوص در مواجهه با مرگ مادرش، از ابتدای داستان نمایان میشود. نحوه واکنش یک شخص به موقعیتهای عادی، نظرات دیگران را بر اساس رفتار وی تعیین میکند. با این حال، هنگامی که این رفتار غیرطبیعی یا متفاوت از بقیه جامعه است باعث میشود که جامعه درباره او عقیدهای پیدا کنند که بر اساس یک رفتار باشد نه شخصیت واقعی. در مورد نقش اول رمان بیگانه، نظرات عجیب و اظهارات غیرمنتظره، او را در این موقعیت قرار میدهد، بدون آنکه واقعاً فرصتی برای درک واقعی او بگذارد.این موضوع به صورتی روایی، اشاره به تفاوتی است که بین حقیقت و واقعیت در بنیاد فلسفه مورد بحث قرار گرفته است.
4- افسانه سیزیف نوشته آلبرکامو؛ نقد مدرنیته و انسان متجدد
افسانه سیزیف گونهای حساسیت پوچ رایج را مورد کنکاش قرار میدهد.آلبر کامو در مقدمهی کتاب اذعان دارد که تلاش کرده چیزی را از قلم نیندازد. وی تاکید میکند که مفهوم پوچ به معنای مرسوم آن که به فلسفه پوچی شهرت دارد به کار نرفته است.
کتاب با پرداختن به دلایل خودکشی بشر آغاز میشود. وی میگوید تنها مشکل به راستی جدی، خودکشی است.این که چگونه میتوان فهمید زندگی ارزش زیستن دارد یا خیر. اعتراف به اینکه از زندگی عقب افتادهایم یا آن را نمی فهمیم توصیفی برای خودشکی است. در ادامه نویسنده به احساس پوچی و تاثیرات آن بر انسان امروزی میپردازد.
کامو از افسانه یونانی سیزیف به عنوان استعاره برای مبارزات مداوم فرد در برابر پوچی زندگی استفاده میکند. سیزیف خدایان را محکوم میکند تا ابد، بارها و بارها یک تخته سنگ را به بالای تپه ببرند و سنگ دوباره به پایین بیفتد. به گفته کامو، اولین قدم که فرد باید برداشته باشد پذیرفتن واقعیت این پوچ بودن است.
5- مسخ نوشته فرانتس کافکا؛ زندگی از نگاه یک سوسک
فرانتس کافکا با ذهنی خلاق و قوهی خیال عجیب رمان مسخ را خلق کرده است. داستان از زبان مردی است که یک روز صبح از خواب بیدار میشود و تبدیل به یک سوسک بزرگ شده است. توصیفهای بسیار جالب کافکا از زبان یک سوسک، این اثر فاخر را بسیار خواندنی کرده است. به اعتقاد بسیار افراد که این رمان را خواندهاند، تصور آنها نسبت به زندگی و آن چه در اطراف ما میگذرد تغییر کرده است.
جمله آغازین مسخ یکی از مشهورترین جملات ادبیات غرب شده است: “همانطور که گرگور سامسا یک روز صبح از خوابهای ناخوشایند بیدار شد و متوجه شد که در رختخواب خود به یک حشره غول پیکر تبدیل شده است.” مسخ بدون شک این یکی از برترین رمانهای فلسفی جهان در طول تاریخ است.
6- وقتی نیچه گریست نوشته اروین دی یالوم
این اولین رمان اروین دی یالوم در سال 1882 است.جوزف بروئر پزشک برجسته و مربی زیگموند فروید، با استفاده از علائم درمانی اخیراً کشف شده خود را به زنی مبتلا به علائم متعدد هیستری اعمال کرده است اما اکنون این بروئر است که به کمک نیاز دارد.
وقتی نیچه گریست اثری تاریخی است که به این سؤال «اگر نیچه روانکاوی شود، چه میشود؟ » پاسخ میدهد.به همین منظور، نیچه با بروئر ملاقات میکند.بروئر یک پزشک واقعی و مشهور برجسته در وین در طول زندگی نیچه است.
7- چنین گفت زرتشت نوشته فردریش نیچه؛ یک رمان کاملا فلسفی
زرتشت نامی آشنا برای ایرانیان است. این پیامبر ایرانی پیش از اسلام، نزد فریدریش نیچه فیلسوف آلمانی، از ارج و منزلت بالایی برخوردار بوده است. تا جایی که وی عنوان یکی از مهمترین آثار خود از را با نام او انتخاب کرده است.
چنین گفت زرتشت داستان مردی است که به کوهستان میرود و پس از تغییراتی عرفانی برای هدایت قوم خویش به میان مردم باز میگردد. این اثر فاخر، از مهمترین آثار فلسفی بعد از رنسانس طبقهبندی شده است. نیچه یکی از انقلابیترین و منتقدترین متفکران فلسفه غربی بود و به همین ترتیب چنین گفت زرتشت مشهورترین و تأثیرگذارترین اثر وی است.
کتاب صوتی چنین گفت زرتشت و سایر رمانهای فلسفی را میتوانید در سایت سلام صدا دانلود فرمایید
8- بار هستی نوشته میلان کوندرا
میلان کوندرا در «بار هستی» داستان زن جوانی را که عاشق مردی است روایت می کند. این مرد سرگردان بین عشق زن جوان و یکی از معشوقههای دیگرش و یک معشوقه وفادار است. این رمان باشکوه موقعیتهای دوردست جغرافیایی را در کنار یکدیگر میچیند.
دستاورد عمده یکی از نویسندگان واقعاً بزرگ جهان، این رمان باشکوه میلان کوندرا است. بار هستی او از شور و شوق و سیاست، کفر و عقاید، افراط و تفریط، طنز و تراژدی، همه را در بر می گیرد و همهی جنبههای وجود بشر را روشن میکند.
9- عقاید یک دلقک اثری جاودانه از هاینریش بل
نام کتاب عقاید یک دلقک ، به خوبی و با درکی هنری جریانات ذهنی نقش اول داستان یعنی هانس اشنیر را فاش میکند. اگرچه هم از لحاظ هنری و هم مضامین، ارزیابیهای متناقضی از این کتاب میشود. روایت پرتنش گذشته هانس از سه ساعت مهم، بیواسطه جریانی از هوشیاری را ایجاد میکند که با مکالمات تلفنی وی علامتگذاری شده و باعث میشود خاطرات هانس از کودکی خود در جنگ جهانی دوم و زندگی وی به عنوان یک شخص خارج از کشور در دوره پس از جنگ بازآفرینی شود.
10- کیمیاگر اثر پائولو کوئیلو؛ عرفان یا فلسفه؟
کیمیاگر با ترکیبی از جادو، عرفان، خرد و شگفتی به یک داستان الهام بخش مدرن تبدیل شده است.میلیونها نسخه از این کتاب در سراسر جهان به فروش رسیده و زندگی خوانندگان بیشماری را در سراسر نسلها متحول کرده است. شاهکار پائولو کوئلیو داستان عرفانی سانتیاگو، پسر چوپان را نشان میدهد که در جستجوی یک گنج دنیوی آرزوی سفری را دارد. تلاش او باعث میشود تا او از ثروتی که تصور میکرد، به ثروتهای بسیار متفاوت و بسیار رضایت بخشتری برسد.
کتاب صوتی برترین رمان های فلسفی جهان در سایت سلام صدا در دسترس علاقمندان قرار گرفته است.