به گزارش سینماپرس، به رغم اینکه سینماها باز شده است، اوجگیری مجدد کرونا باعث شده تا استقبال از فیلمهای در حال اکران برخلاف ادعاها و تبلیغات اولیه چندان هم چشمگیر نباشد، در این شرایط هنوز هم فضای مجازی و «ویاودی» ها حرف اول را در نمایش فیلمها میزنند؛ اتفاقی که نه تنها در ایران بلکه در اکثر کشورهایی که بیشترین میزان درگیری با کرونا را دارند، دیده میشود ولی تفاوت شهروندان ایرانی با افرادی که در اروپا یا امریکا از «ویاودی» برای سرگرمی استفاده میکنند این است که ایرانیها باید خیلی بیشتر از دیگران برای خرید اشتراک ویاودیهای ایرانی هزینه پرداخت کنند!
خرید اشتراک چند!؟
بخش عمدهای از بازار ویاودی در ایران در اختیار دو سامانه «فیلیمو» و «نماوا» است. در بخش خرید اشتراک این دو سامانه، انواع اشتراکهای زمانی دیده میشود. فیلیمو قیمت اکانت یک ماهه را 25هزار تومان، سه ماهه را 75هزار تومان (با تخفیف 30 هزار تومان) و اشتراک شش ماهه را 110هزار تومان اعلام کرده است. نماوا هم اکانت دو روزه را 12هزار تومان (با تخفیف 9 هزارو 900 تومان)، یک ماهه را 30هزار تومان (با تخفیف 25هزار تومان)، سه ماهه را 75هزار تومان (با تخفیف 60هزار تومان)، شش ماهه را 140هزار تومان (با تخفیف 110هزار تومان) و 12 ماهه را 250هزار تومان (با تخفیف 190هزار تومان) میفروشد. این رقمها البته مبلغ قطعی نیست و خریدار باید برای خرید آنها 9درصد اضافهتر بابت مالیات بر ارزش افزوده نیز بپردازد.
در مقابل این دو سامانه مشهور ایرانی که حرف اول را در بازار ویاودیهای ایرانی میزنند، نمونههای خارجی برای مقایسه آورده میشود. مشهورترین سامانه تماشای آنلاین فیلم و سریال در سراسر جهان، «نتفلیکس» است.
شرکت امریکایی «نتفلیکس» که دفتر مرکزی آن در کالیفرنیاست، از قبال شیوع کرونا در جهان کاسبیاش سکه شده و تنها در سه ماهه اول سال میلادی 2020، 15 میلیون نفر بر مشترکان آن افزوده است. نتفلیکس که بیش از 182 میلیون مشترک از سراسر جهان دارد، برای فروش اشتراک یک ماهه خود مبلغ 99/ 7 یورو در حد پایه تا 99/ 13 یورو دریافت میکند. این دریافت برخلاف ویاودی ایرانی شامل هیچ گونه پرداخت اضافه نخواهد شد.
از آنجایی که «یورو» پول واحد منطقه اتحادیه اروپاست، درآمد را در دو کشور آلمان و فرانسه بررسی میکنیم. بر اساس آمار رسمی سایت «Eurostat» وابسته به اتحادیه اروپا که آمارهای مربوط به کشورهای عضو این اتحادیه را منتشر میکند، حداقل دستمزد ماهانه در آلمان مبلغ یکهزار 557 یورو و در فرانسه یکهزار و 521 یورو و 22 سنت است. بر مبنای این آمار، یک فرد آلمانی برای خرید اشتراک یک ماهه نتفلیکس در کف قیمت شکل ممکن، تنها 5/ 0 درصد از درآمد یک ماهه خود را هزینه میکند. در فرانسه این مبلغ کمی بیشتر میشود و به 52/ 0 درصد میرسد.
در ایران، اما حداقل دریافتی یک کارگر در سال 1399، مبلغ یکمیلیونو 911هزار تومان است. حالا یک کارگر ایرانی با چنین دستمزدی برای خرید اکانت یک ماهه فیلیمو باید 3 /1 درصد از حقوقش را پرداخت کند.
این رقم در خرید اشتراک برای بازههای زمانی بالاتر بیشتر خود را نشان میدهد. برای نمونه یکی از رقبای نتفلیکس، «دیزنی» است. سامانه دیزنی که در آن کاربر میتواند آثار دیزنی، پیکسار، نشنال جئوگرافی و مارول را تماشا کند، اکانت یک ماهه را 99/ 6 یورو و اشتراک یک ساله را 9/ 69 یورو میفروشد.
به این ترتیب یک آلمانی برای خرید اکانت یک ساله دیزنی باید 4/4 درصد از درآمد یک ماه خود را هزینه کند و یک فرانسوی 5/4 درصد درآمد ماهانهاش را پرداخت کند. در عوض اکانت یک ساله نماوا برای یک ایرانی با احتساب مالیات بر ارزش افزوده 207هزار تومان تمام میشود. این رقم یعنی بیش از 10درصد از درآمد ماهانه وی!
به عبارت ساده، یک ایرانی باید بیش از دو برابر شهروندان اروپایی برای استفاده از «ویاودیها» حق اشتراک پرداخت کند. این مسئله وقتی حساستر میشود که پای حق رایت خرید محصولات پیش کشیده میشود.
سود از بازار بدون هزینه!
نتفلیکس و دیگر سامانههای ارائهکننده فیلم و سریال در سراسر جهان برای پخش محتوا باید حق مؤلف یا همان کپی رایت را پرداخت کنند. در عوض «ویاودی» های ایرانی عملاً برای محصولات خارجی که بخش عظیمی از ویترین و آرشیو را تشکیل میدهد، چیزی به عنوان حق رایت و خرید کپی رایت پرداخت نمیکنند.
توضیحات محمدجواد شکوریمقدم، مالک فیلیمو درباره خرید رایت محصولات خارجی که میگوید: «با توجه به اینکه ایران در شرایط تحریم و خلأ قانونی متعهد نبودن به «کنوانسیون جهانی برن» به سر میبرد، ما سریالهایی که فروش آنها در منطقه خاورمیانه آزاد است را از طریق واسطههای فروش در ترکیه، لبنان و امارات خریداری میکنیم و کپی رایت همه آنها موجود است.» در عمل خرید رایت نیست بلکه طرف ایرانی صرفاً «میجر» را تهیه میکند که خرید آن سالهاست از سوی وزارت ارشاد ممنوع شده است.
حال باید پرسید چرا برای محتوایی که خرید رایت آن به صورت مستقیم انجام نشده و دریافت «میجر» آن نیز از طریق واسطه و با مبالغ نامشخص بوده است، باید در نهایت به مبلغی برسد که گرانتر از حق اشتراکی باشد که کمپانی جهانی با پرداخت همه حقوق در اختیار علاقهمندان قرار میدهد!
اکنون که بنا به تصمیمات بالادستی، خلع ید دولت از تصدیگری در مورد پخش فراگیر صوت و تصویر در حال به انجام رسیدن است، باید از متولیان جدید پرسید که آیا برای نظارت بر میزان حق اشتراک سامانههای اشتراک فیلم و سریال برنامهای دارند!؟
*جوان