«پیتر جنکینز» درگفت وگوی اختصاصی با ایرنا، به بیان دیدگاهش درباره تحولات اخیر مرتبط با برجام، تصویب قطعنامه پیشنهادی تروئیکای اروپایی در شورای حکام، نشست شورای امنیت، تقلای آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران پرداخت.
وی با تاکید برغیرقانونی بودن خروج آمریکا از برجام اعتراف کرد که تاکنون ایران از مزایای اقتصادی این توافق بهره مند نشده است.
این دیپلمات انگلیس معتقد است که خروج از برجام برای آمریکا هیچ نفعی نداشته و این کشور قدرت نرم خود را از دست داده است.
جنکینز قطعنامه پیشنهادی لندن، پاریس و برلین به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را غیرضروری خواند و افزود که نگرانی ایران در این باره را درک می‌کند و باید راهی را برای انتقال نگرانی خود به آژانس و سایر طرف‌های برجام پیدا کند.
وی همچنین تصریح کرد که آمریکا نمی‌تواند انتظار داشته باشد قطعنامه‌ای علیه لغو تحریم تسلیحاتی ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد در چارچوب قطعنامه 2231 تصویب شود، چون این مساله برخلاف میل چین و روسیه است و این دو کشور ازحق وتو در شورای امنیت سازمان ملل متحد برخوردار هستند.
مشروح مصاحبه با پیتر جنکینز از این قرار است.
ایرنا: سیاست فشار حداکثری و تحریم های آمریکا علیه ایران مقابله با بحران کرونا را دشوارمی کند و نگرانی شرکت‌های تجاری از مراوده با ایران به قیمت جان مردم تمام شده است. نظر شما چیست؟
جنکینز: من از فضای بازار خیلی دور هستم تا بتوانم درباره تاثیر منفی تحریم‌های آمریکا بر روابط تجاری در زمینه دارویی با ایران قضاوت کنم. اما به نظرم هرگونه ممنوعیت در این زمینه غیر قابل قبول است و آمریکا به اندازه‌ای که در این زمینه اخلال ایجاد کرده باید از سوی سه کشور اروپایی و جامعه جهانی محکوم شود.
ایرنا: اتحادیه اروپا، سه کشور اروپایی و سازمان‌های بین المللی گام عملی برای تسهیل تحریم‌های ضد ایرانی آمریکا برنداشته‌اند. صندوق بین المللی پول به دلیل مخالفت آمریکا، از ارائه تسهیلات مالی سر باز زده، ابراز نارضایتی‌های اروپا از این وضعیت دردی را دوا نکرده است. نظر شما چیست؟
جنکینز: جای تردیدی نیست که ایران از مزایای اقتصادی برجام که سایر طرف ها در ازای همکاری های ایران وعده داده بودند بهره‌ای نبرده است، بنابراین طبیعی است تهران اعلام کند که تعادل برجام از بین رفته است.
وی افزود: اما به نظر من این‌طورنیست که برجام به سود منافع ایران نباشد، این توافق حداقل باعث شده تا تصور سایر کشورها درباره تهدید بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران علیه امنیتشان کاهش یابد.
ایرنا: اما شما پیشتر معتقد بودید که آمریکا از برجام خارج نمی‌شود و امروز ایران درحالی به تعهداتش ذیل برجام عمل کرده که شدیدترین تحریم‌های آمریکا را تحمل کرده است. چرا آمریکا مرتکب این اقدام غیرقانونی شد؟
جنکینز:من از این مساله که پیش بینی می‌کردم رییس جمهوری آمریکا از برجام خارج نمی‌شود، متاسفم. اشتباه من این بود که تصور می‌کردم برای ترامپی که می خواهد خود را مذاکره‌کننده بهتری از اوباما نشان دهد، محاسبه منافع ماندن در برجام غالب خواهد شد.
این دیپلمات انگلیسی افزود:خروج از برجام برای آمریکا نه تنها هیچ نفعی نداشته بلکه با این کار قدرت نرم خود را از دست داده است.
وی با بیان اینکه «عدم تعادل در برجام مقوله‌ای طولانی نخواهد بود»، گفت:اگر دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ماه نوامبر آینده انتخاب نشود، این احتمال وجود دارد که آمریکا دوباره به برجام بپیوندد و بسیاری از تحریم‌های علیه ایران را لغو کند.
ایرنا: کشورهای اروپایی قادر به جبران پیامدهای ناشی از خروج آمریکا از برجام نبوده اند. قوانین مسدودسازی، اینستکس و سایر تدابیر پیشنهادی مزایای مالی برای ایران به دنبال نداشته است. ایران برای برقراری تعادل در برجام، تعهداتش در این توافق را کاهش داده اما اعلام امادگی کرده که به محض بهره‌مندی از مزایای اقتصادی برجام به اجرای کامل تعهداتش باز می گردد. نظر شما چیست؟
جنکینز: به نظر من سایر طرف‌ها تصمیم ایران برای کاهش تعهداتش ذیل برجام را درک می‌کنند و به همین خاطر است که آنها عجله‌ای برای پیشبرد سازوکار حل اختلاف دربرجام ندارند اما از ایران هم انتظار متقابلی را دارند که از عدم اجرای تعهداتش فاصله بیشتری نگیرد.
نماینده پیشین انگلیس در آژانس گفت:با توجه به این احتمال که دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری نوامبر شکست می‌خورد، به نظر من شکیبایی ایران سیاست معقولانه‌ای خواهد بود.
ایرنا: شواهد نشان می‌دهد که چین و روسیه قطعنامه تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران را در نشست شورای امنیت وتو خواهند کرد. پس چرا آمریکا پیگیر تصویب چنین قطعنامه‌ای است و آیا به نظر شما موفق می‌شود؟
جنکینز: آمریکا نمی‌تواند انتظار داشته باشد قطعنامه‌ای علیه تمدید تسلیحاتی ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد در چارچوب قطعنامه 2231 تصویب شود، چون این مساله برخلاف میل چین و روسیه است و این دو کشور از حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل متحد برخوردار هستند.
وی افزود: برای دیپلمات‌های آمریکایی این مساله محرز است و شاید به همین خاطر است که احتمالا آنها خواهان تمدید کامل تحریم تسلیحاتی علیه ایران هستند تا در نهایت به تحریم محدود برسند.
این دیپلمات انگلیسی اضافه کرد: با این حال به نظرم چین و روسیه مراقب یک اصل دیپلماتیک قدیمی هستند که می‌گوید،« توافق‌های پیشین باید محترم شمرده شوند» یعنی طرف‌های شرکت‌کننده در برجام توافق کردند که مطابق با قطعنامه 2231 تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران برداشته شود، پس این توافق باید محترم شمرده شود.
ایرنا: به نظر شما چه نیازی به قطعنامه پیشنهادی تروئیکای اروپا به شورای حکام بود؟
جنکینز: اصلا نمی‌فهمم چرا سه کشور اروپایی یک قطعنامه غیرضروری را پیشنهاد کردند، به نظرم معقولانه‌تر این بود که آنها در واکنش به گزارش ماه ژوئن دبیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، در بیانیه خود ایران را به همکاری بیشتر با آژانس تشویق و از طریق لابی با سایر اعضای شورا آنها را به انعکاس همین رویکرد در بیانیه‌های خود ترغیب کنند.
وی افزود:این بیانیه باعث می‌شد که رئیس شورای حکام، در جمع‌بندی پایانی رویکرد تشویق ایران به همکاری با آژانس را مورد توجه قرار دهد و به نظر من این پاسخ مناسب‌تری در خصوص وضعیت گزارش شده بود تا صدور قطعنامه و البته « به نظر من ایران بیش از اندازه به این قطعنامه واکنش نشان داده است».
ایرنا: پس از تصویب قطعنامه شورای حکام، آمریکا در نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره وضعیت اجرای قطعنامه 2231 خواستار تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران شد. همچنین محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران به جوسپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا درباره عدم پایبندی تروئیکای اروپایی به برجام نامه نوشت. نظر شما درباره نامه ظریف، پاسخ بورل و بیانیه وزارت امور خارجه انگلیس چیست؟ آیا همچنان می‌توان برجام را زیر فشارهای موجود حفظ کرد؟
جنکینز: من این تحولات را گواهی می‌دانم که ایران و تروئیکای اروپا متعهد به حفظ برجام هستند یا دست کم در این مقطع تمایلی ندارند که نزاع آنها به پایان این توافق منجرشود و طرف اروپایی تمایل دارد ایران به همکاری با آژانس ادامه دهد.
وی گفت: اما شاید ایران نگران است که در دولت کنونی آمریکا، همکاری کامل با آژانس ممکن است پیامدهای غیر قابل پیش‌بینی در پی داشته باشد و اگر این طور باشد شاید ایران باید راهی را برای انتقال این موضوع به آژانس و سایر طرف‌های برجام پیدا کند.