به گزارش شرکت آمریکایی استاندارد اند پورز، اگرچه آمارها حاکی از آن است که حداقل یک واکسن برای بیماری کووید-19 تا پایان امسال تایید اولیه شود اما پذیرش نهایی آن و در دسترس بودن آن برای بازگردانی تقاضای سفرهای هوایی بسیار مهم است که این امر حداقل تا اواسط سال 2021 بهطول میانجامد. درحالحاضر انتظار میرود بازیابی و بهبود ترافیک هوایی جهان کندتر و ضعیفتر از آنچه که پیش از این برآورد شده بود، رخ دهد که این امر منجر به افزایش هزینهها و بدهی شرکتهای هواپیمایی خواهد شد.
با جهش ناگهانی ابتلا به بیماری کووید-19 در سراسر جهان و آغاز دور جدیدی از محدودیتها و بسته شدن مرزها بهویژه در اروپا، صنعت هوایی جهان با افزایش خطرات در ترافیک هوایی جهان و به تبع آن درآمد حاصل از این امر مواجه شده است که البته این امر در آمریکا کمتر مشاهده شده است. چشمانداز اطمینان بخشی برای سفرهای هوایی وجود ندارد، اما با این حال، براساس برآوردهای یاتا میزان درآمد سفرهای هواپیمایی سال 2020 با کاهش درآمدی بین 65 تا 80 درصد در مقایسه با مدت مشابه خود در سال 2019 مواجه خواهد شد. این درحالی است که یاتا در برآورد پیشین خود این کاهش درآمد را بین 60 تا 70 درصد ارزیابی کرده بود. در سال 2021 بهبود اندکی در این صنعت رخ خواهد داد که میزان درآمد ترافیک هوایی جهان در مقایسه با سال 2019 بین 40 تا 60 درصد کمتر خواهد بود که این رقم در ارزیابی پیشین منفی 30 تا 40 درصد بوده است. یاتا همچنین انتظارات خود را برای سال 2022 از منفی 15 تا 20 درصد کاهش داده و سطح آن را برای کاهش 20 تا 30 درصدی درآمد در مقایسه با سال 2019 ارزیابی کرده است. اما همچنان بازگشت ترافیک هوایی به سطح سال 2019 را برای سال 2024 برآورد کرده است.
بررسیهای یاتا– انجمن بینالمللی حملونقل هوایی- نشان میدهد که تغییرات در خطوط هوایی و فرودگاهها در مناطق مختلف جهان متفاوت است و دامنه بهبودی در آسیا بسیار سریعتر از دیگر مناطق جهان اتفاق خواهد افتاد. اروپا با کمترین سرعت و آمریکای شمالی و لاتین تا حدودی سریعتر از اروپا بهبود خواهند یافت. خطوط هوایی و فرودگاههایی که وابستگی زیادی به ترافیک بینالمللی بهویژه مسافرتهای بینالمللی طولانیمدت و تجاری دارند در بازیابی درآمدی خود نسبت به شرکتهایی که از سفرهای داخلی کسب درآمد میکنند، با تاخیر بیشتری اتفاق خواهد افتاد و کاهش درآمدی شرکتهای هواپیمایی بهدلیل کاهش ترافیک هوایی و بلیت هواپیما ناشی از سفرهای کمتر و تخفیفات بیشتر برای جذب گردشگر در حوزه بینالملل افزایش خواهد یافت. این امر باعث میشود که درآمد فرودگاهها به اندازه ترافیک هوایی مورد آسیب قرار بگیرند و باتوجه به شرایط موجود بعید بهنظر میرسد که فرودگاهها بتوانند تا سال آینده درآمدهای خود را افزایش دهند و حتی درآمدهایی غیرهوانوردی همچون خردهفروشیها سود چندانی برای این بازار ایجاد نخواهد کرد.
فرودگاههای جهان دارای زیرساختهای بلندمدت با موقعیتی قدرتمند در بازار و درآمدها است که با توجه به بحران کنونی با رکود سه ساله تا سال 2023 مواجه خواهد شد. برخی از فرودگاهها اقدام به تعدیل نیرو و کاهش بودجههای سرمایهگذاری شده کردهاند. فرودگاههای اروپایی برای سالها 2023-2021 بودجه 10 میلیارد یورویی را در نظر گرفتهاند که در مقایسه با بودجههای پیش از همهگیری حدود 40 تا 50 درصد کاهش یافته است. تا به امروز بهجز آمریکا دولتها پشتیبانی اندکی از فرودگاهها داشتهاند، زیرا اصولا فرودگاهها دارای نقدینگی فراوان و دسترسی بیوقفه به بازارهای سرمایه هستند و همچنین برخی از کشورها، فرودگاهها را با نظارت و تعیین سقف درآمدی تنظیم میکنند. ایالتمتحده در مارس 2020 با تصویب کنگره اقدام به پشتیبانی از صنعت هواپیمایی با اعطای 50 میلیارد دلار برای خطوط هوایی کرده است که البته تنها 10 میلیارد دلار برای فرودگاهها فراهم کرد که اپراتورهای فرودگاهها این وام بلاعوض را برای پرداخت بدهیها و هزینههای دیگر مورد استفاده قرار دادند و اگرچه قصد افزایش درآمد خود برای یک دوره سه ساله را دارند اما تقاضای ضعیف چشمانداز مشخص و روشنی را برای آنها ایجاد نمیکند. همهگیری ویروس کرونا در جهان منجر به فعالیت ترافیک هوایی جهان تنها در سه ماه نخست سال 2020 شد و براساس دادههای یاتا این صنعت در ماه آوریل 94 درصد، در ماه مه 91 درصد و در ماه ژوئن 87 درصد افت داشته است و برقراری سفر در برخی از کشورها در فصل اوج سفر منجر به بهبودی اندک این صنعت بین ماههای ژوئیه تا سپتامبر شده است. براین اساس ترافیک هوایی جهان طی 9 ماه نخست سال 2020 در مقایسه با مدت مشابه خود در سال 2019 با کاهش 65 درصدی مواجه شده است. سفرهای داخلی در مقایسه با سفرهای بینالمللی از انعطاف بیشتری برخوردار بوده و روند بهبودی را گسترش داده است. باوجود اینکه سفرهای بینالمللی به توقف کامل نزدیک شده و طی 9 ماه کاهش 72 درصدی داشته، این رقم برای سفرهای داخلی افت 51 درصدی بوده است. از ماه ژوئن از میزان رکود سفرهای داخلی کاسته شد و به کاهش کمتر از 70درصد رسید و در ماه سپتامبر این رقم حتی به کاهش 43 درصد نیز رسیده است. براساس برآوردهای یاتا حجم ترافیک هوایی جهان تا پایان 2020 با کاهش 66 درصدی مواجه خواهد شد درحالیکه پیش از این کاهش 63 درصدی را ارزیابی کرده بودند. آمارهای نشاندهنده از برخی از شرکتهای هواپیمایی انگلیس حاکی از کند شدن روند بهبودی ترافیک هوایی و کاهش ظرفیتها برای سه ماهه چهارم 2020 است که در مقایسه با 3 ماه پایانی سال 2019 با کاهش 30 درصدی مواجه خواهد شد. لوفتهانزا نیز شرایط مشابهی دارد و احتمال کاهش 25 درصدی را در سه ماهه چهارم 2020 برآورد کرده است که این نشاندهنده ظرفیت حداکثر 30 درصدی پروازها در سال 2020 است. همچنین شرکت ریانایر تنها انتظار حمل 38 میلیون مسافر را طی سه ماه نخست 2021 دارد که این رقم در سال 2020 نزدیک به 150 میلیون مسافر بوده است. شرکت ریانایر ظرفیت پروازهای خود را در زمستان 2021-2020 حدود 40 درصد کاهش داده است.
سطح ترافیک هوایی شرکتهای آمریکایی نسبت به دیگر کشورها با توجه به بهبودی متوسط در اوایل تابستان بهتر بوده است و براساس اعلام سازمان حملونقل هوایی تعداد مسافران روزانه این کشور نسبت به سال گذشته حدود یک سوم کاهش داشته است. شرکت هواپیمایی دلتا یکی از خطوط هوایی قدرتمند آمریکا با اوجگیری مجدد شیوع کرونا، افزایش ترافیک هوایی و درآمدی خود را برای سال 2021 ارزیابی کرده است و شرکت یونایتدایر بازه زمانی مشخصی را برای بازگشت ترافیک خود به سال 2019 تعیین نکرده، اما در سه ماهه چهارم 2020 با خسارت 5/ 2 میلیارد دلاری مواجه شده و شرکت هواپیمایی آمریکا نیز با همین میزان خسارت مواجه شده است.
باتوجه به چشمانداز منفی بر ترافیک هوایی جهان و افزایش فشارها بر کیفیت و اعتبارات شرکتهای هواپیمایی، بهرغم تلاشهای گسترده این صنعت برای به حداقل رساندن خسارتها، دو سوم از شرکتهای هواپیمایی در رده (+B) قرار گرفتند که این نشاندهنده به تاخیر افتادن در اعتمادسازی مسافران و بازگشت مجدد محدودیتهای سفر است. حتی اگر واکسن کرونا در اوایل 2021 در دسترس قرار بگیرد، اما دستیابی همه کشورها به آن در طولانیمدت امکانپذیر خواهد بودو میزان پذیرش و اثربخشی آن همچنان ناشناخته است و شرکتهای هواپیمایی در این مدت حتی با کاهش خسارات خود بر میزان بدهیهایشان افزوده میشود. بهبودی در سال 2021 نیز بستگی به عملکرد مقامات محلی در محدودیت سفرها و قوانین قرنطینه و پیشرفت واکسن دارد، اما شرکتهای هواپیمایی برای بازسازی سازمانی باتوجه به کوچکبودن ناوگان خود ممکن است این اقدام سالها بهطول بینجامد. تقریبا تمام شرکتهای سازنده هواپیمایی با چشماندازهای منفی مواجه شدهاند و میزان نقدینگی آنها کاهش چشمگیری یافته است. هرچه بازیابی شرکتهای هوایی طولانیتر باشد احتمال درخواست برای به تعویق انداختن اجاره و برگرداندن هواپیماها به شرکتهای سازنده افزایش خواهد یافت و این امر حتی منجر به ورشکستگی کامل برخی شرکتها خواهد شد.