جمال عرف معاون سیاسی وزیر کشور در گفت و گویی به موضوع انتخابات 1400 پرداخت و از احتمال الکترونیکی شدن تا رو آوردن به آرا پستی را بررسی کرد. آنچه در ادامه می‌خوانید بخشی از این مصاحبه است.
ما در خرداد ماه سال آینده انتخابات ریاست‌جمهوری دوره سیزدهم را پیش رو خواهیم داشت. به هرحال در آستانه انتخابات‌های مختلف در کشور، موضوعی که همواره برای کاندیداها و طرفدارانشان و یا حتی بخشی از کارشناسان سیاسی مطرح می‌شود، این است که به دلیل اینکه مدیران دولتی اعم از استاندار و فرماندار همسو با دولت هستند، ممکن است با جریان رقیب دولت و یا منتقد دولت، نوعی ائتلاف داشته باشند، یعنی در روند برگزاری انتخابات دخالتی به نفع یا علیه جریانی داشته باشند. بفرمایید دولت و وزارت کشور و شخص شما چه قدر روی این موضوع حساس هستید و این تضمین را می‌دهید که در انتخابات آتی چنین اتفاقی رخ ندهد؟
ببینید واقعاً این گونه نیست و بنده در ادامه صحبت‌هایم مصداقی هم ثابت خواهم کرد که این فرضیه در دولت دوازدهم منتفی است. از یک جهت این دولت، دولتِ دوم است و تمام خواهد شد و برای خودش بحثی ندارد؛ آقای وزیر و بنده، هم در انتخابات اخیر مجلس شورای اسلامی و هم در این انتخابات اعلام کرده‌ایم که دو اصل برای ما مهم است؛ یکی اصلی بی‌طرفی و دیگری قانون‌مداری. در انتخابات مجلس نیز به شکل کامل به این مسأله عمل شد.
برای شما یک شاخص عنوان می‌کنم؛ این انتخابات جزو معدود موارد انتخابات مجلس بود که حتی یک حوزه هم ابطال نشد؛ در حالی که در دوره‌های قبل، تعدادی از حوزه‌ها توسط شورای نگهبان به علت تخلفات و مباحثی از این نوع، ابطال شده است.
در انتخابات اخیر، اعتراضاتی که از سوی برخی چهره‌ها بیان شد، به شکل دقیق و کامل مورد رسیدگی قرار گرفت و نتایج برخی حوزه‌ها هم به علت همین بررسی‌ها با تأخیر اعلام شد؛ اما در انتخابات دوم اسفند 98، پس از بررسی‌های مختلف، بدون استثنا، تمام 208 حوزه این انتخابات تأیید شد. درست است که در برخی مناطق، چند صندوق به‌خاطر تخلفات ابطال شد ولی صندوق‌هایی بود که در نتایج تأثیری نداشت اما حوزه‌ای ابطال نشد.
این را به‌عنوان یک شاخص در نظر بگیرید. یعنی این شاخص عملکرد مجری یعنی وزارت کشور نسبت به انتخابات مجلس است و نشان داد که به دلیل رعایت قانون و بی‌طرفی، ناظر ما یعنی شورای محترم نگهبان عملکرد را در 208 حوزه تأیید کرد؛ علت نیز این بود که آقای وزیر و بنده با احدی تعارف نداشتیم.
بنده عضو هیچ حزب و جناحی نیستم و خودم را فردی ملی می‌دانم و نظام جمهوری اسلامی ایران برایم معیار است؛ لذا تلاش خواهم کرد که هرآنچه برای کشور مبنا باشد را در دستورکار قرار دهم. به همین علت هم با هیچ‌کسی در این کشور به تعبیر خودمانی «عقد اخوت» نبسته‌ایم.
اعتقاد من این است که یکی از مزیت های ما صندوق رأی است. هر نظام سیاسی یک مکانیزم برای حل منازعات می‌خواهد و یکی از مکانیزم‌هایی که با آن منازعات حل می‌شود، صندوق رأی است. ما با هم دعوا داریم ولی می‌گوییم هر چه از صندوق بیرون آمد را می‌پذیریم؛ اگر خدای ناکرده روزی این صندوق بی‌اعتبار شود، با چه می‌خواهیم منازعات را حل کنیم؟
شما همین الان انتخابات امریکا را ببینید. کاری که ترامپ با انتخابات آمریکا می‌کند صرف‌نظر از نتیجه انتخابات، فاجعه بزرگی است؛ البته سیاست جمهوری اسلامی ایران است که هر یک از این دو نفر بیاید ما سیاست اصولی خود را داریم. وقتی رئیس‌جمهور مستقر مدام بگوید تقلب، تقلب، تقلب...، چیزی برای آن نظام نمی‌ماند و یعنی نظام سیاسی و انتخاباتی آمریکا در این دوره به کلی بی اعتبار شد.
این برای ما خیلی مهم است؛ چون همه ما با درصدهای مختلف خود را ولایی می‌دانیم و چیزی که برای ما مهم است، عبارتی است که حضرت آقا فرمودند که «این حق الناس است» و ما قطعاً برای این که این حق الناس امانتی به دست من و امثال من است، به‌درستی انجام شود، دنیا و آخرتم را با احدی، جریانی، گروهی و حزبی معاوضه نخواهیم کرد.
قاعدتاً وقتی این موضع و تفکر در ستاد انتخابات برای وزیر کشور و بنده به عنوان معاون سیاسی وجود دارد و برای استانداران و فرمانداران نیز هست و ما نظارت خواهیم کرد، مطمئن باشید که مانند مجلس شورای اسلامی، انتخابات سالم و امنی را برگزار خواهیم کرد.
با توجه به حساسیت‌هایی که انتخابات ریاست‌جمهوری دارد، کارگروهی مستقل برای نظارت بر عملکرد استانداران و فرمانداران برای عدم دخالت در فرایند انتخابات از سوی وزارت کشور تشکیل می‌شود یا خیر؟
نظارت‌ها برای مقاطع خاصی نیست و همواره بوده و برای این دور از انتخابات نیز نظارت‌های قانونی برقرار خواهد بود.
انتخابات 28 خرداد برگزار می‌شود
شما معاون سیاسی وزیر کشور هستید و مسئول مستقیم امر انتخابات، نکته‌ای که بی شک الان برای شما دغدغه و شاید بیشترین وقت کاری شما و همکاران شما را می‌گیرد نوع برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 است، چرا که کشورمان به مانند خیلی از کشورها درگیر بیماری کرونا است و این بیماری تمام مناسبت‌ها و رویدادها را در کشور تحت تأثیر قرار داده است. کارشناسان وزارت بهداشت نیز اعلام کردند که در این شرایط در خوشبینانه‌ترین حالت اگر واکسن کرونا همین امروز هم کشف و تأیید شود، تا 6 ماه آینده مثمرثمر نخواهد بود. بفرمایید تاکنون چه مذاکراتی با شورای نگهبان و یا در درون وزارت کشور برای این موضوع داشته‌اید و برای این موضوع چه تدابیری اندیشیده‌اید؟
آن چیزی که برای ما اصل است این است که 28 خرداد 1400 انتخابات را برگزار کنیم و این کار هم باید بر اساس قانون انجام شود. یعنی ما و همکاران ما و کارشناسان در این زمینه تلاش کردند و تدبیر کردند و به پیشنهادهایی هم دست یافتند که البته باید این پیشنهادهای خود را با شورای نگهبان در میان بگذاریم و نظر عزیزان شورا را نیز بگیریم. الان چند گزینه در حال بررسی است؛ لکن به نظر دو پیشنهاد از قابلیت اجرایی بیشتر برخوردار باشند.
در این جا از همه نخبگان که در حوزه های علوم اجتماعی، بهداشت، رسانه و حوزه‌های مختلف دعوت می‌کنیم که هر کسی طرح، برنامه و یا پیشنهادی دارد، وزارت کشور آماده است که آن را دریافت کند و خوب است که در قالب یک فراخوان هم اعلام شود که اساتید دانشگاه، نخبگان، عناصر رسانه‌ای و سیاسی و هر کس که تفکری در این زمینه دارد، ایده خود را بگوید و در این زمانی که تا پایان پاییز طی می‌کنیم، در این فرصت یک‌ماهه از این ایده‌ها استفاده می‌کنیم و اگر هم از پروتکل و ایده کسی استفاده کنیم، نام او را هم اعلام می کنیم.
پیشنهاد افزایش شعب انتخابات از 60هزار به 80 هزار
دو پیشنهادی که به آن دست یافته‌اید چه بوده است؟
یکی از پیشنهادهای ما این است با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، تعداد شعب را افزایش دهیم، یعنی در این انتخابات می‌توانیم شاهد تکثّر شعب باشیم؛ مثلاً می‌توانیم 60 هزار شعبه‌ای را که داریم، به 80 هزار افزایش دهیم تا مردم برای رأی دادن معطل نشوند. این یک پیشنهاد است.
احتمال برگزاری انتخابات ریاست جمهوری طی 2 روز
پیشنهاد دیگر این است که زمان برگزاری انتخابات را افزایش دهیم. در این مسأله باید با شورای نگهبان و ستاد ملی مقابله با کرونا توافق داشته باشیم، چون در قانون انتخابات ریاست‌جمهوری آمده که انتخابات باید در یک روز برگزار شود ولی با هماهنگی ستاد ملی مقابله با کرونا و موافقت شورای نگهبان، می‌توانیم بگوییم انتخابات مثلاً در دو روز برگزار شود یا حتی می توانیم انتخابات شوراهای اسلامی را در یک روز و انتخابات ریاست جمهوری را در روز دیگر برای عدم تراکم جمعیت برگزار کنیم.
ضمناً با یکی از موسساتِ با سابقه و معتبر پژوهشی، سناریوهای مختلفی را برای انتخابات 1400 بررسی می‌کنیم پیش‌بینی ما این است تا پایان پاییز به سرانجام برسد. یک اصلِ این سناریوها، مسأله بیماری کروناست که مفروض ما این است که این بیماری هست و می‌خواهیم با وجود این بیماری انتخابات را برگزار کنیم.
اخیراً انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا برگزار شد. یکی از کارهایی که آن ها در موضوع کرونا انجام دادند موضوع پستی بودن رأی گیری بود که موفق هم بودند در این زمینه. آیا ما نیز چنین زیرساختی در کشور داریم که احیانا به سمت پستی بودن رای‌گیری‌ها برویم؟
بله. آمریکا هم انتخابات پستی را برگزار کرده و انواع تجربیات در دنیا وجود دارد. مثلاً کره‌جنوبی انتخابات پارلمان خود را انجام دادند و برای آن 7 روز زمان گذاشتند. حتی مکانی خاص برای مبتلایان به بیماری کرونا نیز در نظر گرفته و تمامی پروتکل‌ها را رعایت کردند. روسیه همه‌پرسی را در 7 روز برگزار کرد و امریکایی‌ها انتخابات ریاست‌جمهوری را حضوری و غیر حضوری برگزار کردند و این‌ها تجربه‌هایی است که در دنیا صورت گرفته است.
در این بین حداقل به ما اثبات شده که کرونا مانع برگزاری انتخابات نیست و نمی‌توانیم بگوییم به بهانه کرونا انتخابات را برگزار نمی‌کنیم و یا این که امکان‌پذیر نیست. ما این تجارب را گردآوری و بررسی می‌کنیم و باید ببینیم که با زیرساخت‌های ما شدنی هست یا نه. کاربست تجارب برخی کشورها به علت این که بعضی زیرساخت‌ها را نداریم، امکان‌پذیر نمی‌دانیم.
تجمعات خیابانی و میتینگ های تبلیغاتی در انتخابات آتی ممنوع است
شما تجربه برگزاری انتخابات مرحله دوم مجلس با وجود کرونا را داشتید، اما با توجه به گستردگی انتخابات ریاست جمهوری در سراسر کشور در زمینه تبلیغات و میتینگ‌ها چه تغییری رخ خواهد داد؟
در انتخابات مجلس برای اولین‌بار تبلیغات میدانی نداشتیم و نامزدها برای اولین‌بار در صدا و سیما برنامه‌های خود را اعلام کردند. در 1400 همین پروتکل رعایت می‌شود و تبلیغات نیز همین‌طور خواهد شد. شاید در ثبت‌نام به سمت ثبت‌نامِ الکترونیکی برویم و حتماً نیاز به حضور فرد در وزارت کشور نباشد؛ مانند کاری که در انتخابات مجلس برای ثبت‌نام با طراحی یک اپلیکیشن صورت گرفت. چون آن‌روزها نامزدها که می‌آیند، تراکم جمعیت هم دارند. باید پروتکل‌های بهداشتی را از ثبت‌نام تا تبلیغات و برگزاری و تا پایان مراحل انتخابات داشته باشیم.
شورای نگهبان نسبت به امنیت صندوقی که الآن داریم پرسش هایی دارند و این پرسش ها برای امروز هم نیست و مدت‌هاست که وجود دارد و ما پاسخ می‌دهیم. از ما اطلاعاتی درباره این صندوق‌ها می‌خواستند و می‌خواهند که در اختیارشان قرار می‌دهیم. برخی اوقات باید دستگاه به آزمایشگاه برود. ما به‌عنوان مجری انتخابات می‌گوییم که این دستگاه در فلان آزمایشگاه تأیید شده و شورای نگهبان می‌گوید من هم آزمایشگاه دارم و باید در آن‌جا بررسی شود؛ ما اخیراً 10 دستگاه را دادیم و گفتیم در هر آزمایشگاهی که مورد نظر است، بررسی کنید.
در انتخابات شورایاری‌ها موردی مطرح شده این صندوق‌ها در برخی موارد اصطلاحاً «هنگ» کرده و در یکی از انتخابات احزاب که از این این صندوق‌ها استفاده شد، گفتند که تقلب شده است. در پایلوت‌هایی که تست شده، تست‌ها موفقیت‌آمیز بوده است؟
گزارش شده که بالای 99 درصد جواب داده و مشکلی نداشته است. در برخی اصناف حتی خودشان مطالبه می‌کنند که می‌خواهم انتخابات برگزار کنیم و حدوداً تعداد آرای چند هزار دارند و می‌گویند با استفاده از این صندوق‌ها انتخابات داشته باشیم.
نکته بعدی این است که هر نوع انتخاباتی برگزار شود، عده‌ای معترض هستند. چون من رئیس کمیسیون ماده 10 احزاب هم هستم. در یکی از جلسات کمیسیون، درباره یک حزب راجع به این که رأی دبیرکل درست است یا نه، مشکل ایجاد شده بود.
عده‌ای می‌گفتند تقلب کرده و عده‌ای نیز می‌گفتند درست است. هر مکانیزمی، چه دستی و چه صندوق الکترونیکی باشد، عده‌ای به‌طور طبیعی نسبت به آن «اِن قلت» دارند.
تأکید می‌کنم که طبق سیاست‌های کلی برای ما تکلیف است و نکته دیگر این که دنیای امروز دیگر از ما نمی‌پذیرد و باید از این ترس عبور کنیم و بپذیریم و بعد اگر دیدیم این صندوق‌ها مشکل دارد، از صندوق الکترونیکی جدید استفاده کنیم.
اینکه گفته می‌شود این صندوق‌ها چینی است، درسته؟
اصل و اساس این‌ها مانند دستگاه‌های احراز هویت داخلی است ولی اجزایی دارد که ما فناوری آن را نداریم و باید وارد شود و در هر صورت نمی‌توان به آن برچسب زد.
درباره موضوع برگزاری تجمعات که پیشتر گفته شده بود که وزارت کشور باید اماکنی را اعلام کند، هنوز اختلاف نظر وجود دارد؟
در خردادماه سال 1398 این موضوع در هیأت دولت مصوب شد و مکان‌هایی را مشخص کردند و یکی دو نفر به دیوان عدالت اداری شکایت کردند و دیوان نیز آن رأی را ابطال کرد و این وظیفه را به کمیسیون 10 احزاب محوّل کردند.
این کمیسیون متولی این است که اگر کسانی می‌خواهند تجمعی و یا راهپیمایی با شرایطی که در قانون آمده داشته باشند، می‌توانند با کمیسیون مکاتبه کنند و کمیسیون هم موضوع را بررسی و از مراجع ذیربط سؤال می‌کند و پاسخ می‌دهد. تا الآن تقاضا خیلی محدود مطرح شده است. شاید خانه کارگر مطالبه‌ی تجمعی داشت و برخی اشخاص مثلاً درخواست داشتند و حزب و گروه شناخته‌شده دیگری تا الآن نیامده و اگر هم بیاید، با آن مکانیزم بررسی می‌شود.
1727216