تلاش‌ها هم در سال‌های اخیر نتایج خوبی به دنبال داشته و عاملی شده تا حالا بگوییم سال گذشته؛ سال کمتر شدن غبار در منطقه بوده که این کمتر شدن هرچند با کمک طبیعت رخ داده اما تاثیرش هم محسوس بوده است. ما درحالی از مناطق درگیر در پدیده گرد و غبار در خوزستان و سیستان صحبت می‌کنیم که علاوه بر این دو منطقه؛ 23 استان دیگر کشورمان هم درگیر پدیده گرد و غبار هستند که در این میان ریگان در کرمان و جاسک در هرمزگان حتی از وضعیت سخت‌تری به نسبت خوزستان و سیستان هم برخوردارند. اما از آنجایی که حساسیت‌های مردم محلی و سایر فعالان نسبت به این مناطق کمتر بوده نامشان هم کمتر در اذهان عمومی شنیده شده است. با این وجود تلاش‌ها در سال‌های اخیر از هر نظر بسیار جدی‌تر از گذشته است و مجموعا از سال 96 تا 99، 370 میلیون یورو اعتبار به این بخش اختصاص داده شده است.
این میزان درحالی اختصاص یافته که در هیچ دولتی این موضوع تا این حد مورد توجه نبوده و حتی در دولت نخست اقای روحانی هم پیگیری‌ها از صندوق توسعه ملی برای این امر جدی نبود و نتوانستند برای گرفتن اعتبار موافقت بگیرند اما درحال حاضر وضعیت بسیار بهتر از گذشته است. نکته دیگری که در این سال‌ها اما دست ما را بسته؛ نگاه محدود و غیر عمیق برخی از مسیولان و مدیران در استان‌های مختلف است که نمونه‌اش را در کاشت درختان غیرهمسان با محیط در برخی از مناطق خوزستان شاهد بودیم. اتفاقی که باعث شد علاوه بر هزینه گزاف؛ چون این درختان با محیط همسان نبودند نتوانند تاثیر چندانی در کاهش گرد و غبار داشته باشند. بعضی از همکاران در دستگاه‌های مختلف نمی‌توانند فکرشان را عوض کنند.
میگوییم در مناطقی با شوری خاک بالا که محل برخاست گرد و غبار است و بوته‌زار است نباید درخت با گونه‌هایی غیربومیکاشت. تغییر نگاه کار ساده‌ای نیست. سازمان حفاظت محیط زیست دستگاه اجرایی نیست. سازمان‌های دیگر باید همراهی کنند که در بسیاری از موارد این اتفاق نیفتاده. هرچند ما خواستار پاسخگویی ماهانه و هفتگی از آنها هستیم و سال‌های قبل پاسخگویی هم کم بود اما حالا وضع بهتر شده. این تغییر نگاه کار دشواری است و ما برای آن زمان زیادی صرف می‌کنیم تا بتوانیم افراد گوناگون را قانع کنیم. علاوه بر اینها همچنان چالش‌های بسیاری با وزارت جهاد کشاورزی و سازمان جنگل‌ها وجود دارد و البته برخی از مواقع مشکلاتی با وزارت نیرو هم در میان بوده اما درنهایت برای مهار پدیده گرد و غبار همه ارگان‌ها باید کمک کنند و البته مردم هم بدانند که ما در چه اقلیمی زندگی می‌کنیم. رهایی کامل از این پدیده هرگز ممکن نخواهد بود و یکی از اصلی‌ترین راه‌هایی که می تواند وضع گرد و غبار را آرام‌تر کند استفاده از دانش بومی و محلی درکنار پذیرش اقلیم است. باید بدانیم در گذشته بومی‌ها از چه راه‌هایی برای مهار این پدیده استفاده می‌کردند و آنها را احیا کنیم و درکنار این موارد هم یادمان باشد همراهی سازمان‌ها؛ تغییر ایده‌ها قدیمی و استفاده از دانش‌های به روز تا چه میزان می‌تواند در این زمینه راهگشا باشد.
*دبیر ستاد ملی مقابله با گرد و غبار سازمان حفاظت محیط زیست
47237