کاهش غبار داخلی و مهاجرت خوزستانی‌ها

بارش ها در کنار اقدامات ستاد ملی مقابله با گردوغبار در دو سال گذشته نتایج مثبتی برای خوزستانی ها به همراه داشته است

کاهش غبار داخلی و  مهاجرت خوزستانی‌ها

به  گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، هر چند باوجود بارش ها و تمام اقدامات انجام شده، تا حل مشکل کانون های غباری کشور راه درازی در پیش است. مقایسه عملکرد دستگاه های اجرایی برای مقابله با گردوغبار، نشان می دهد که پیشرفت فیزیکی این اقدامات به طور میانگین در سال 97 حدود 76 درصد و در سال 98 حدود 46 درصد بوده است. کانال کشی، نهال کاری، آبیاری، مالچ پاشی، قرق و حفاظت ، مدیریت هرزآب، آبیاری، طراحی سامانه پیش بینی و هشدار سریع گردوغبار، تقویت سیستم های فرود هواپیما، خرید خودروهای آب پاش و تجهیزات بیمارستانی و محیط زیستی، مدیریت روان آب، انتقال و پخش سیلاب های رودخانه کارون از جمله پروژه های تعریف شده در این ستاد است که مسوولیت انجام آنها برعهده دستگاه هایی چون شهرداری اهواز، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری، سازمان آب و برق، جهادکشاورزی، اداره کل زمین شناسی و اکتشافات، سازمان مدیریت و برنامه ریزی، اداره کل هواشناسی، اداره کل فرودگاه ها، دانشگاه علوم پزشکی و اداره حفاظت محیط زیست در این استان بوده است.

آخرین مطالعات زمین شناسی تاکنون هفت کانون گردوغبار به مساحت تقریبی 350 هزار هکتار را در خوزستان شناسایی کرده است؛ جنوب هورالعظیم 50 هزار هکتار، شمال خرمشهر 28 هزار و 184 هکتار، شرق اهواز 15 هزار و 620 هکتار، جنوب و جنوب شرقی و در 30 کیلومتری اهواز 112 هزار 385 هکتار، محدوده بندر امام تا امیدیه 86 هزار 147 هکتار و شرق هندیجان 18 هزار و 836 هکتار. در این میان کانون جنوب و جنوب شرقی اهواز به لحاظ وسعت، نزدیکی و میزان تاثیرگذاری بر شهرهای اطراف اهواز اهمیت بیشتری دارد و بنابراین از همان ابتدا اولویت نخست برای اقدامات مقابله ای بوده است.

محمدجواد اشرفی، مدیرکل محیط زیست استان خوزستان معتقد است با وجود تمام اقداماتی که تا به حال از سوی دستگاه های مختلفی چون اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری، جهادکشاورزی، سازمان مدیریت و برنامه ریزی و سازمان محیط زیست درباره کانون ها انجام شده اما با توجه به شرایط مالی کشور تا کار کردن  روی همه کانون ها فاصله زیادی داریم. «به دنبال بارندگی ها در دو سال گذشته و به تبع آن ایجاد پوشش گیاهی و مرتعی شرایط مناسبی در این کانون ها ایجاد شده است، بنابراین توجه به هزینه کرد برای مهار کانون های گردوغبار به ویژه از جنبه های آبرسانی، درخت کاری و حتی مدیریت قرق و چرا کمتر شده است.>> او می گوید از سال 97-96 تا پایان سال مالی 98 حدود هفتصد میلیارد تومان برای مقابله با گردوغبار در خوزستان هزینه شده است: <<در عرصه های کانون جنوب و جنوب شرقی اهواز تقریبا 25 هزار هکتار نهال کاری با درخت کهور انجام شده و حدود 112 هزار هکتار نیز تحت مدیریت چرا و قرق قرار گرفته است. به طور میانگین شصت کیلومتر کانال بزرگ آبیاری با ظرفیت 20 متر مکعب بر ثانیه برای آبرسانی از رودخانه کارون به عرصه های نهال کاری شده یا غرق آب کردن کانون های گردوغبار احداث شد. برای مقابله اثرات منفی گردوغبار حدود 20 میلیارد تومان از محل اعتبارات مقابله با گردوغبار برای خرید دستگاه های تجهیز فرودگاه ها و تشخیص گردوغبار به هواپیمایی و هواشناسی پرداخت شد.»

تصمیمات اشتباه نهال ها را خشکاند

سال گذشته حدود هفت هزار هکتار از نهال کاری ها در کانون فوق بحرانی ریزگرد که سازمان جنگل ها مسوولیت کاشت آن را بر عهده داشت، از بین رفت. مدیرکل حفاظت محیط زیست استان خوزستان البته مساحت تقریبی آن را حدود 4 هزار هکتار اعلام کرده و می گوید: «سال 96 که تصمیم به نهال کاری گرفته شد، در مقطع و شرایطی بحرانی قرار داشتیم و فشارهای مردمی و اجتماعی هم بسیار زیاد بود. دولت مصمم بود برای کاهش گرد و غبار اقداماتی انجام دهد، شاخص این اقدامات نهال کاری بود. بنابراین بدون انجام مطالعات دقیق و بر اساس شواهد میدانی، تصمیماتی برای نهال کاری گرفته شد و عرصه ها کشت شدند. بخشی از نهال ها به دلیل خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک خشک شدند و بخش دیگری هم در سیل بزرگ فروردین 98 از بین رفتند.»

شادگان تحت کنترل است

 خشکیدگی زمین های تالابی از دیگر دلایل برخاستن غبار است اما اشرفی هم تایید می کند که حقابه واقعی تالاب ها داده نمی شود، هرچند تغییر شرایط آب وهوایی برای جبران به کمک آمده است. او می گوید: <<از آنجا که خشک شدن تالاب ها باعث افزایش گردوغبار می شد برای مدیریت و پایش آنها ساختمان سازی کردیم. حقابه تالاب های شادگان و هورالعظیم هم به صورت نسبی پرداخت شد، بخشی از آن به دخالت های انسانی مرتبط بود و بخش دیگر به اتفاقات طبیعی.

اگر چه تامین حقابه از اولویت های مصرف آب کشور است اما همچنان به دلایل مختلف حقابه واقعی تالاب ها داده نمی شود بنابراین با توجه به چالش ها و بحران های مختلف و فعالیت های گسترده کشاورزی و صنعتی در استان، میزان آب به اندازه ای نیست که نیاز واقعی تالاب ها را تامین کند. در این سال ها همه مدیران ضرورت تامین حقابه تالاب ها را احساس کرده اند. از طرفی بارندگی و پرآب بودن مخازن دریاچه ها شرایط نسبی خوبی را برقرار کرده است، بنابراین دیگر شاهد خشکی قابل توجهی که پیش تر به عنوان کانون های گردوغبار در حوضه تالاب ها وجود داشت، نیستیم. به عنوان مثال حدود 15 هزار هکتار عرصه بحرانی در تالاب شادگان با توجه به بارش ها، دیگر به هیچ وجه استعداد خیزش غبار و خاک را ندارد و تحت کنترل است.>>

25  پایگاه سنجش و پایش آلودگی هوا نیز تاکنون در 21 شهر خوزستان نصب شده تا اطلاعات آن به صورت بر خط، در سامانه های رسمی پایش کیفیت هوا بارگذاری شود.

سیروس کریمی، رییس اداره پایش حفاظت محیط زیست استان خوزستان هم بر اساس اطلاعات این پایگاه ها می گوید که میزان گرد وغبار به دلیل تغییر شرایط آب وهوایی از انتهای سال 97 و کنترل کانون های داخلی نسبت به گذشته کاهش یافته است. <<روزهای پاک و قابل قبول در سه سال اخیر نسبت به قبل از آن بیشتر شده است. روزهای قابل قبول در سال 95، 66 روز، سال 96، 69 روز، سال 97، 112 روز و سال 98، 168 روز بوده است.>> او درباره میزان تعهدات اداره کل منابع طبیعی و رقم تحقق آن می گوید: << در سال 97 باید 19 هزار و 500 هکتار انجام می شد اما از این میزان 11 هزار و 470 هکتار انجام شد، یعنی حدود 60 درصد کار. در سال 98 هم رقم مصوب، 3 هزار و 200 هکتار بود که 3 هزار هکتار آن انجام شد.>>

از میان تعهداتی که سازمان های مختلف داشته اند اما هنوز برخی بر زمین مانده، مثل خرید سیستم تهویه هوا برای بیمارستان ها که مسوول تامین آن سازمان مدیریت برنامه ریزی بود و به گفته کریمی هنوز کار خاصی برای تامین آن انجام نشده است.>> تجهیزات شست وشوی معابر هم از دیگر مواردی است که اعتبارات آن از سوی سازمان اختصاص داده شده اما هنوز گزارشی درباره اقدام برای آن به دست ما نرسیده است.>> بر اساس جدول عملکرد دستگاه های اجرایی در راستای مقابله با گردوغبار 98 با وجود اختصاص صددرصدی بودجه انتقال و پخش سیلاب های کارون و تامین آب نهال کاری ها به سازمان آب و برق خوزستان پیشرفت فیزیکی 10 درصد بوده است.

حل مشکل برق و تغییر روند مهاجرت

در تمام این سال ها که گرد و غبار بر زندگی مردم خوزستان سایه انداخته بود، کمترین غبار با قطعی شبکه برق همراه بود. حالا اما به گفته اشرفی، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان خوزستان وضعیت متفاوت از آن زمان است چون مبلغ کلانی از سوی دولت برای تقویت و پایدارسازی شبکه های برق به وزارت نیرو پرداخت و در نتیجه اقدامات اثر بخشی انجام شده است: «حالا دیگر با هر گردوغباری مردم دچار قطعی برق نمی شوند.»

هر چند به دلیل اثربخشی اقدامات و تغییرات آب وهوایی عیت خوزستان به واسطه کانون های داخلی بهتر شده اما مشکل کانون های خارجی به قوت خود باقی است.

به گفته او تا 70 درصد گردو غبار خوزستان متاثر از کانون های خارجی است و هنوز هیچ برنامه عملیاتی برای حل آن اجرا نشده است.

 «بررسی های سال 95 و 96 نشان داد که تنها 30 درصد گرد وغبار تحت تاثیر کانون های داخلی است. البته مسوولیت کانون های خارجی با وزارت امور خارجه است و باید با تفاهم، تعامل ملی و منطقه ای آن را حل کنند.»

پدیده مهاجرت جنوبی ها همواره به دلیل شرایط آب و هوایی به تاریخ این سرزمین گره خورده و با هر بحران شدت یافته است؛ جنگ و مشکلات مترتب بر آن، خشکسالی و کم آبی. به دنبال شدت گرفتن میزان گردوغبار در ده سال گذشته نیز روند مهاجرت خوزستانی ها به شهرهای شمالی، تهران، کرج، اصفهان و برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس افزایش یافت تا جایی که سال 97 پروانه سلحشوری، نماینده جنوبی مردم تهران در دوره دهم مجلس از مهاجرت 400 هزار خوزستانی خبر داد.

حالا اما مدیرکل حفاظت محیط زیست استان خوزستان می گوید شرایط تغییر کرده است. <<سال 96 و 97 گردوغبارهای ممتد و طولانی در خوزستان به صورت مقطعی میل به مهاجرت به شهرها و کشورهای دیگر را افزایش داد. طبیعی هم بود. این اتفاق برای هر استان دیگری هم پیش می آمد، مردمش چنین تصمیمی می گرفتند اما با توجه به بارندگی های بسیار خوبی که در سال 97 و 98 داشتیم، خیزش گردوغبار کاهش چشمگیری داشت و در حال حاضر تقاضای مهاجرت از منظر گردوغبار به طرز قابل توجهی کاهش یافته است چون در سال 97 و 98 گرد و غبار نسبت یک دهه قبل از آن شرایط متفاوتی داشت.>>

در سال 97 باید 19 هزار و 500 هکتار انجام می شد اما از این میزان 11 هزار و 470 هکتار انجام شد، یعنی حدود 60 درصد کار. در سال 98 هم رقم مصوب، 3 هزار و 200 هکتار بود که 3 هزار هکتار آن انجام شد. از میان تعهداتی که سازمان های مختلف داشته اند اما هنوز برخی بر زمین مانده، مثل خرید سیستم تهویه هوا برای بیمارستان ها که مسوول تامین آن سازمان مدیریت برنامه ریزی بود و به گفته کریمی هنوز کار خاصی برای تامین آن انجام نشده است.

4547237

قیمت بک لینک و رپورتاژ
نظرات خوانندگان نظر شما در مورد این مطلب؟
اولین فردی باشید که در مورد این مطلب نظر می دهید
ارسال نظر
پیشخوان