غربالگری دوران بارداری یا غربالگری اجباری پیش از زایمان لغو نشده است. رئیس کمیسیون بهداشت مجلس گفته است که لغو غربالگری اجباری پیش از زایمان نادرست است و مصوبه ای در این زمینه مجلس نداده است.
حذف غربالگری پیش از زایمان، پیشنهاد کمیسیون ویژه جمعیت مجلس است و مجلس هیچ مصوبه ای در این زمینه نداشته است. گفته شده بود که بودجه مربوط به غربالگری از لایحه بودجه سال 1400 شمسی به دلیل کمبود منابع، حذف شده است.
به نظر می رسد لغو اجبار در غربالگری دوران بارداری، پاک کردن صورت مساله است و کمکی به بهداشت مادر و فرزند و سلامت جامعه ایران نخواهد کرد. وزارت بهداشت نیز به خبر لغو غربالگری پیش از زایمان واکنش نشان داده است.
غربالگری بیماری های ژنتیکی بر اساس شواهد علمی و فناوری های روز عرصه پزشکی انجام می شود و پیشگیری از این بیماری ها پیش از تولد نوزاد، امکان پذیر است. لذا غربالگری دوران بارداری اقدامی در راستای ارتقا سلامت جامعه است. غربالگری بیماری های ژنتیکی جنین، اجباری نیست و وزارت بهداشت نیز دستورالعملی مبنی بر اجباری بودن غربالگری نداشته است.
نظر یکی از پزشکان درباره لغو غربالگری دوران بارداری
در غربالگری دوران بارداری، می توان پیش از دمیده شدن روح در جنین، امکان ناهنجاری های ژنتیکی و معلولیت های بسیار شدید را با فناوری های پیشرفته ای که ایران در اختیار دارد، تشخیص داد. جنین پوچ، جنین بدون مغز، جنین بدون قلب، جنین دارای اختلالات کوروزومی از جمله اتفاقاتی که برای نوزاد متولد شده بدون غربالگری امکان وقوع دارد.
فهرست آزمایش های غربالگری زنان در 31 استان کشور را در سایت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در نشانی: behdasht.gov.ir مشاهده کنید.
تست های 4 گانه غربالگری دوران بارداری
4 تست غربالگری دوران بارداری وجود دارد که عبارتند از: غربالگری سندرم داون در 3 ماهه نخست بارداری. غربالگری سندرم دان در 3 ماهه دوم بارداری (کواد مارکر)، غربالگری یکپارچه و غربالگری متوالی.
غربالگری سه ماهه اول بارداری یک تست ترکیبی شامل آزمایش خون مادر و سنوگرافی است. این غربالگری میتواند به عنوان قسمتی از یک آزمایش ترکیبی و یا مرحلهای از یک روش غربالگری باشد.
غربالگری سه ماهه دوم بارداری، که کوآدمارکر یا کوآد راپل یا به اختصار کواد نامیده میشود برای غربالگری سندرم داون، تریزومی 18 و نقص لوله عصبی (ONTD) و سندرم 3SLO انجام میشود.در این تست چهار ماده آلفافتوپروتئین، استریول آزاد، hCG و Ingibin A در خون مادر اندازهگیری میشوند.
نتایج بدست آمده برای غربالگری سه ماهه اول و سه ماهه دوم میتواند به صورت ترکیبی به کار برده شود تا قدرت تشخیص سندرم داون افزایش پیدا کند.
تصویر غربالگری سه ماهه اول
اگر نتایج غربالگری نشان دهنده ریسک بالا باشد چه کنیم؟
اگر نتایج غربالگری نشان دهنده ریسک بالا باشد، تستهای زیر توسط پزشک معالج شما در دستور کار قرار میگیرد تا آزمایشگاه آن ها را انجام دهد:
- آزمایش مولکولی و غیر تهاجمی cell free DNA(NIPT): برای آگاهی در مورد این تست به پزشک معالج مربوطه مراجعه کنید.
- CVS: در این روش مقادیر کم سلولهای جنین از روی جفت بوسیله ابزار مخصوصی از راه دهانه رحم گرفته میشود. این کار، گاهی با استفاده از سرنگ و از طریق دیواره شکم و مراقبت با استفاده از سنوگرافی انجام پذیرفته، سپس برروی سلولهای بدست آمده آزمایش صورت میگیرد.
- آمنیوسنتز: در این تست مقدار کمی از مایع آمنیوتیک که حاوی تعدادی سلول جنینی است، بوسیله سرنگ و با مراقبت از طریق سنوگرافی گرفته میشود. این تست در هفتههای 16 تا 20 بارداری انجام میشود.
غربالگری دوران بارداری همواره با موافقان و مخالفانی نیز همراه شده که پژوهش های بسیاری در این حوزه در دستور کار مراکز تحقیقاتی کشور بوده است.