خبرگزاری تسنیم: گفتگوی تلفنی رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه با ایلان ماسک چهره مشهور دنیای دانش و فن آوری، خبر مهمی بود که شاید تا حدودی تحت تاثیر خبر سفر ظریف به ترکیه قرار گرفت و در رسانه ها، به اندازه کافی مورد توجه قرار نگرفت.
بر اساس اطلاعاتی که از سوی نهاد اطلاع رسانی ریاست جمهوری ترکیه منتشر شده، در این تماس تلفنی همکاری در زمینه‌های مختلف، به ویژه در فن آوری‌های فضایی، مورد بحث قرار گرفت.
حالا مشخص شده که اردوغان بر اساس اهداف بلندپروازانه خود در حوزه‌هایی همچون خودرو‌های برقی، دنیای ماهواره و دانش هوا – فضا، به رایزنی و همراهی ماسک نیازمند است.
نخستین دیدار‌های اردوغان و ماسک
تولید خودرو برقی ملی در ترکیه، یکی از اهداف بلندپروازانه تیم اردوغان است که با تبلیغات گسترده تلویزیونی و رسانه ای، توانست امتیازات اجتماعی و اقتصادی فراوانی برای حزب عدالت و توسعه جمع کند. اما کیست که نداند تولید مهم‌ترین عنصر این خودرو یعنی تولید باطری، نیازمند کمک دیگران است. به همین خاطر در سال 2017 میلادی، ایلان ماسک به ترکیه آمد و با اردوغان دیدار کرد.
ترکیه علاوه بر حوزه تسلا و باطری برقی خودرو، در بخش صنایع ماهواره‌ای نیز با ماسک کار دارد. چندی پیش ماهواره تلویزیونی ترک ست 5 ترکیه از ایالت فلوریدای آمریکا توسط شرکت ماسک به فضا پرتاب شد و در مدار قرار گرفت. این همان اقدامی بود که قبلاً، ترکیه انجام آن را به شرکتی چینی سپرده بود و ماهواره‌های پیشین ترکیه از قزاقستان و به دست چینی‌ها به فضا پرتاب شده بود، اما حالا ترجیح می‌دهد با مهم‌ترین شرکت فضایی بخش خصوصی یعنی با اسپیس ایکس کار کند.
ایلان ماسک کیست؟
ماسک 49 ساله را می‌توان از مهم‌ترین معماران جهان پست مدرن دانست. مردی که از سویی با فضا سر و کار دارد و به دنبال به چالش کشیدن زمان و مکان در ایده‌های ترانزیت انسان و کالا در کپسول‌های موشکی فوق سریع است و از دیگر سو، در دنیای تولید باطری‌های انرژی خورشیدی، ایجاد ارتباط بین مغز انسان و کامپیوتر و صنایع موشکی مرتبط با دانش هوا – فضا، مدعی‌ترین چهره‌ای است که مرز‌ها را درنوردیده و حالا با تکیه بر دانش و تخصص، عنوان ثروتمندترین مرد جهان را از آنِ خود کرده است.
حمل بار و پرتاب موشک به فضا در شرکت عجیب و غریب اسپیس ایکس؛ البته ماسک در چندین حوزه به صورت همزمان کار می‌کند، اما بخش عمده‌ای از ثروت ایلان ماسک از طریق شرکت تسلا موتورز به دست آمده است.
مبنای فعالیت شرکت تسلا موتورز طراحی و تولید خودرو‌های الکتریکی و مقرون به صرفه است. جدید‌ترین شرکت ایلان ماسک، شرکتی با نام نئورالینک Neuralink است. این شرکت تازه تاسیس بر مبنای ایده اتصال میان مغز انسان و رایانه فعالیت می‌کند. هدف این شرکت ساخت رابط کاربری میان مغز و ماشین با پهنای باند بسیار گسترده است تا ارتباط میان انسان و کامپیوتر را در آینده میسر کند. مدیران شرکت، به دنبال تولید الکترود‌هایی هستند که از مغز انسان به یک هوش مصنوعی متصل شده و اطلاعات را به صورت دو طرفه منتقل کنند.
ترکیه در سالیان اخیر، در حوزه‌های دانش تولید انرژی هسته‌ای و تاسیس نیروگاه، از روسیه کمک گرفته و در عین حال، برای نیروگاه‌های دوم و سوم، در جستجوی کمک گرفتن از چین، کره جنوبی و فرانسه بوده است.
ترکیه همچنین در مهندسی پزشکی و صنایع دارویی از انگلیس و آلمان کمک گرفته و برای ساخت هواپیما‌های بدون سرنشین موسوم به پهپاد‌های مسلح بیرقدار تی بی 2، از کشور‌هایی همچون انگلیس، کانادا و اوکراین کمک گرفته است.
اخبار تایید نشده‌ای هم در جریان است که نشان می‌دهد مهندسین ترکیه، بخشی از دانش و تخصص خود را در حوزه‌هایی همچون حفاری و سدسازی، از متخصصین اسرائیلی گرفته اند و در صنایع دفاعی نیز از تخصص گروهی از مهندسین آمریکایی کمک گرفته اند. اما حالا شواهد نشان می‌دهد که دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه، قصد دارد علاوه بر کمک گرفتن از دولت‌ها و روابط مبتنی بر همکاری متقابل وزارتخانه ها، از بخش خصوصی نیز کمک بگیرد. چرا که اولاً کمک گرفتن از بخش خصوصی، مسیر تشریفات دیپلماتیک و ابعاد حقوقی انعقاد قرارداد‌ها را کوتاه‌تر می‌کند و دوم این که این تاکتیک موجب آن می‌شود که رویداد‌های سیاسی غیرمترقبه، تاثیر چندانی بر تداوم همکاری‌ها نگذارد.
در توصیف اهداف بلندپروازانه تیم اردوغان و حزب عدالت و توسعه برای آینده ترکیه و جایگاه این کشور در منطقه و جهان، می‌توان چنین گفت: انتقادات از عملکرد داخلی دولت به اوج رسیده و حالا همچون گذشته، حزب حاکم نمی‌تواند اثبات کند که دارای یک تیم اقتصادی و اجرایی کارآمد است. چرا که تنگنا‌های اقتصادی و برخی مشکلات داخلی حزب و دولت، منتقدین را به ستوه آورده است. با این حال، دولت اردوغان، استفاده از دانش و فن آوری روز و پناه بردن به فن آوری‌های پیشرفته همچون هوا – فضا، صنایع موشکی، خودرو‌های برقی و ایده‌های جاه طلبانه علمی را به عنوان هدفی برگزیده که می‌تواند همچون یک شُو تبلیغاتی عظیم، بخشی از جامعه را راضی نگه دارد.
در پایان باید گفت، ارتباط تیم اردوغان با ایلان ماسک، نشان دهنده این است که ترکیه در حوزه فن آوری هوا – فضا، خودرو‌های برقی و امپراطوری‌های ماهواره ای، اهداف بلندپروازانه و بلندمدتی دارد و بخشی از این اهداف، محرمانه مانده است.
ارتباط تیم ریاست جمهوری اردوغان با نامدارترین چهره دانش موشکی فضا، تنها گوشه‌ای از اهداف ترکیه را نشان می‌دهد و بدون تردید این کشور، علاوه بر ایلان ماسک آمریکایی، با نخبه‌های چینی، روسی، هندی و پاکستانی هم در ارتباط است و احتمالاً در آینده‌ای نزدیک، ابعاد جدیدی از اهداف و پروژه‌های ترکیه در این حوزه، آشکار خواهد شد.