به طور کلی داروی ریفامپین نوعی آنتی بیوتیک می باشد که اغلب در درمان و جلوگیری از بیماری سل و دیگر عفونت های مختلف میکروبی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین این آنتی بیوتیک تنها بر روی عفونت های باکتریایی موثر عمل می کند و بر روی عفونت های ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا تاثیری نخواهد داشت.
آشنایی با داروی ریفامپین
بهتر است بدانید که ریفامپین که بدان ریفامپیسین هم گفته می شود یک آنتی بیوتیک با قدرت کشتن باکتری ها از گروه ریفاماپسین است. همچنین این دارو یک ترکیب نیمه صاعی است که از آمی کولاتوپسیس ریفامی سینیکا به دست می آید به گونه ای که در سال 1957 نمونه خاکی آن از جنگل های کاج واقع در استان های جنوبی فرانسه برای آنالیز به آزمایشگاهی در شهر میلان فرستاده شد و در آنجا پژوهشگران موفق به یافتن یک نوع باکتری جدید در آن نمونه شدند. این باکتری در واقع قدرت تولید موادی با عملکرد آنتی بیوتیکی را دارا بود و معمولا به دلیل علاقه پژوهشگر به یک داستان جنایی فرانسوی به نام ریفی فی نام این ترکیب ریفاماپسین گذاشته شد. توجه داشته باشید که پس از دو سال تلاش برای تولید مولکول نیمه شناعی استوارتر سرانجام در سال 1959 مولکولی با قدرت اثربخشی بالا به نام ریفامپیسین تولید گردیده است. به طور کلی می توان ریفامپین را از دسته آنتی بیوتیک هایی دانست که اغلب برای درمان عفونت هایی مانند سل و جذام به کار برده می شود و با از بین بردن و یا توقف رشد باکتری های حساس سلامت بدن را تامین خواهد کرد. ریفامپین در درمان تمامی انواع توبرکلوزیس ها به کار می رود و همچنین جهت درمان بیمارانی که تنها حامل باکتری مننژیت هستند و خود به آن مبتلا نیستند ولی می توانند باعث انتقال آن به دیگران شوند نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
مقدار و موارد مصرف ریفامپین:
معمولا توصیه می شود که پیش از شروع درمان با داوی ریفامپین بروشور دارویی داخل بسته را به دقت مطالعه نمایید زیرا این بروشور به شما کمک می کند تا اطلاعات جامعی را در مورد دارو به دست بیاورید و همچنین از عوارض جانبی آن مطلع شوید. چنانچه در روند مصرف دارو با سوالاتی روبرو بودید می توانید با پزشک متخصص مشورت نمایید. دقت داشته باشید که دوز و مقدار مصرفی این دارو از فردی به فرد دیگر متفاوت است و بایستی آن را دقیقا بر اساس تجویز پزشکتان استفاده نمایید و از کم و زیاد کردن خودسرانه مقدار و مدت زمان مصرف دارو اجتناب کنید. دوره درمان ریفامپین بایستی کامل شود حتی اگر پس از مدتی مصرف دارو علائم بیماری در شما برطرف شد. معمولا ریفامپین را باید با معده خالی یک ساعت پیش یا 2 ساعت پس از غذا همراه با یک لیوان آب مصرف کنید و به این نکته توجه داشته باشید که ریفامپین تزریقی تنها باید به داخل ورید تزریق شود و از تزریق آن به داخل عضله و یا به صورت تزریق زیرجلدی خودداری نمایید.
موارد منع مصرف:
پیش از مصرف دارو حتما به تاریخ انقضای آن دقت کنید و اگر دارویی که در دست دارید تاریخ انقضایش تمام شده باید از مصرف آن خودداری نمایید و همچنین به هیچ وجه داروی مصرفی خود را به فرد دیگری حتی با علائم مشابه خودتان پیشنهاد ندهید.
اگر دچار شرایط و بیماری هایی که در ادامه بیان کرده ایم، هستید پیش از مصرف دارو پزشک متخصص را مطلع نمایید:
- حساسیت به ریفامپین یا دیگر داروها و مواد
- شیردهی
- بارداری
- مشکلات کلیوی
- مشکلات کبدی
- یرقان
- عفونت ایدز
- پورفیری
- سوء مصرف الکل
- دیابت
تداخلات دارویی:
همانطور که می دانید معمولا تداخلات دارویی ممکن است عملکرد و تاثیر داروی ریفامین را تغییر دهند یا باعث افزایش ریسک بروز عوارض جانبی شوند. همچنین که ریفامپین امکان خروج برخی از داروها را از بدن تسریع می بخشد و بر عملکرد آن ها تاثیر خواهد گذاشت. در ادامه به بیان برخی تداخلات دارویی ممکن پرداخته ایم که اگر جز داروهای مصرفی شما هستند بهتر است پزشک متخصص را در جریان قرار دهید و بدون صلاحدید پزشک اقدام به مصرف، قطع و یا تغییر دوز دارو نکنید:
برخی از داروهای ضدعفونت مانند کلرامفنیل، کلاریترومایسین، داپسون، داکسی سیکلین، لینزولید، تلیترومایسین و زیدوودین
داروهایی مانند اپرپیتانت، دیگوکسین، رانولازین، سولفاسالازین، تئوفیلین و تاکرولیموس
آنتی بیوتیک های کینولون مانند سیپروفلاکساسین
داروهای ضد مالاریا مانند کینین و آتوواکون
داروهای ضد آریتمی مانند دیسوپیرامید، کوینیدین و مکسیلتین
داروی ضدتشنج مانند فنی توئین، فنوباریبتال و لاموتریژین
داروهای ضد قارچ آزول از جمله ایتراکنازول، وریکنازول و کتوکنازول
رقیق کننده های خون مانند وارفارین
داروهای بنزودیازپین مانند میدازولام
ضد سرطان ها مانند ایماتینیب و ایرینوتکان
مسدود کننده های کانال کلسیم مانند دیلتیازم، وراپامیل و نیمودیپین
داروی خوراکی دیابت مانند رپاگلینید
داروهای جایگزین هورمونی استروژن ها مانند ترکیب استروژن، پروژستین هایی مانند مدروکسی پروژسترون
داروهای اختلالات روحی و روانی کلوزاپین، هالوپریدول و داروهای ضدافسردگی سه حلقه ای مانند امی تریپتیلین
داروهای درمان ایدز مانند دلاویردین، اتراویرین و نفیراپین
داروهای ضد درد مخدر مانند متادون
داروهای خواب مانند راملتئون، اس زوپیکلون، زوپیکلون و دیگر داروها
مهارکننده های آنزیم پروتیز ایدز مانند آتازاناویز، ساکویناویز و ریتوناویر
عوارض جانبی ریفامپین:
بهتر است بدانید که تمامی داروها می توانند عوارض جانبی را برای بدن ایجاد کنند اما ممکن است برای بسیاری از مصرف کنندگان هم عارضه ای ایجاد نکند و در مواردی نیز پس از گذشت مدت زمان کوتاهی از بین بروند. با این وجود توصیه می شود در صورت مشاهده هر گونه عارضه در اولین فرصت با پزشک خود مشورت نمایید:
خستگی و بی حالی
سردرد ها مزمن
سوء هاضمه
اسهال
استفراغ
بی اشتهایی
کلاپس و شوک
درد در قسمت بالایی شکم
تغییر رنگ ادرار و ترشحات بدن
کم خونی همولیتیک
علائم آنفولانزا مانند تب و لرز، سرگیجه و درد استخوان ها
نارسایی حاد کلیه یرقان
برافروختگی
تغییر در عملکرد کبد
کهیر و بثورات جلدی
پورپورای ترومبوسیتوپنیک
نکات مهم در مصرف ریفامپین:
معمولا افرادی که این دارو را دریافت می کنند باید پیوسته تحت آزمایش های مربوط به کارکرد کبد قرار گیرند.
ریفامپین ممکن است در شیر ترشح شود که به همین مصرف آن در دوران شیردهی باید با احتیاط همراه باشد.
مصرف این دارو باعث تغییر رنگ ادرار، مدفوع، اشک، بزاق و عرق خواهد شد.
احتمال بروز سرگیچی و خواب آلودگی وجود دارد پس به همین خاطر در هنگام مصرف دارو از رانندگی و کارهایی که به دلیل ایمنی نیاز به دقت و هوشیاری دارند پرهیز نمایید.
توصیه می شود دارو را یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از غذا مصرف کنید تا جذب آن به حداکثر برسد. همچنین محتویات کپسول را می توان با غذا یا مایعات ترکیب کرد تا مصرف آن راحت تر باشد.
هرگز بدون مشورت با پزشک مصرف دارو را قطع نکنید.
همچنین قرص های ضدبارداری ممکن است در زمان مصرف این دارو موثر نباشند بنابراین بهتر است از روش پیشگیری دیگری استفاده نمایید.
توصیه می شود در دوران بارداری حتما تحت نظر پزشک این دارو را مصرف نمایید.
از آنجایی که داروی ریفامپین متابولیسم بسیاری از داروها را افزایش می دهد و باعث کاهش اثر یا کاهش غلظت پلاسمایی آن ها می شود به همین خاطر لازم است فهرست داروهایی که مصرف می کنید را در اختیار پزشک قرار دهید.