صعود جذب پول خارجی درشهریور

شواهد موجود نشان می‌دهد سهم سرمایه‌گذاری خارجی مصوب در بخش صنعت، معدن و تجارت 85‌درصد از کل آمار سرمایه‌گذاری خارجی در اقتصاد ایران را طی 6ماهه اول سال را به خود اختصاص داده؛ عددی که در این دوره زمانی به 2‌میلیارد و 227‌میلیون دلار رسیده است. این عدد که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشدی 161درصدی را نشان می‌دهد، تا پایان مردادماه تنها حدود 388‌میلیون دلار بود. این رشد چشمگیر در حالی اتفاق افتاده که به نظر می‌رسد در شهریورماه شرایط سیاسی به ثبات رسیده و با تغییر دولت، مسیر اعطای مجوز و جذب سرمایه باز شده است. 74پروژه جدید سرمایه‌گذاران خارجی که در ماه‌‌‌های گذشته از ابتدای سال 1400 کلید خورده‌‌‌اند، عموما در بخش‌‌‌های «ساخت مواد و محصولات شیمیایی»، «ساخت فلزات اساسی»، «ساخت رادیو، تلویزیون و وسایل ارتباطی»، و «ساخت محصولات از توتون و تنباکو» است. همچنین پس از غنا که بالاترین حجم سرمایه‌گذاری را در کشور انجام داده، امارات، افغانستان، هلند و ترکیه حجم قابل‌توجهی از پول را به بخش صنعت تزریق کرده‌‌‌اند. بررسی «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد 81درصد از کل سرمایه‌‌‌ خارجی تزریق شده به صنعت در این دوره زمانی در استان سیستان و بلوچستان صورت گرفته که احتمالا به همان پروژه کشور غنا که به حوزه محصولات شیمیایی مربوط است، برمی‌‌‌گردد. پس از سیستان و بلوچستان، استان کرمان با 11‌درصد، زنجان با 4درصد، مرکزی و آذربایجان شرقی هر یک با 2درصد سهم از حجم سرمایه‌گذاری در رده‌‌‌های بعدی قرار دارند. جذب پول خارجی در شهریور امسال به نسبت 5ماهه اول 1400 در حالی 7/ 4برابر شده است که پیش‌تر در سال‌های 97، 98 و 99 کشور به ترتیب 1/ 1‌میلیارد دلار، 850‌میلیون دلار و 46/ 2‌میلیارد دلار پول خارجی در بخش صنعت جذب شده بود.

تصویر ورود پول به بخش صنعت در نیمه نخست سال 1400 در حالی به‌‌‌روزرسانی شده است که به نظر می‌رسد در این دوره زمانی مجموعا 172‌میلیون دلار از طرح‌‌‌های سرمایه‌گذاری خارجی به اتمام رسیده و پروانه بهره‌‌‌برداری دریافت کرده است. گزارش وزارت صمت نشان می‌دهد در این دوره زمانی 74 پروژه به ارزش 2‌میلیارد و 227‌میلیون دلار مجوز سرمایه‌گذاری دارد. در این میان، آمارهای وزارت صمت نشان می‌دهد که از 74 پروژه، سهم طرح‌‌‌های در حال اجرا 47 مورد به ارزش 2‌میلیارد و 61‌میلیون دلار است. سهم پروژه‌های در حال بهره‌برداری نیز 27پروژه با حجم سرمایه‌گذاری 182‌میلیون دلاری است.

گزارش وزارت صمت با تاکید بر سهم 5/ 94درصدی صنعت از کل سرمایه‌‌‌های جذب شده تعداد پروژه‌‌‌های این بخش را 70 مورد اعلام کرده است. بخش معدن با 3 پروژه و سهم 2/ 4درصدی در رده بعدی قرار دارد و بخش تجارت نیز با تنها یک پروژه، سهمی 3/ 1درصدی از کل پول‌‌‌های جذب شده خارجی دارد. بررسی بخش‌‌‌های دیگر این گزارش نشان می‌دهد 22طرح از مجموع طرح‌‌‌های سرمایه‌گذاری خارجی در قالب مشارکت خارجی 100درصد در کشور به ثبت رسیده‌‌‌اند. این 22 طرح حجمی معادل 113میلیون و 744‌هزار دلار داشته‌‌‌اند. در عین حال، این گزارش نشان می‌دهد مشارکت با شرکای خارجی به شیوه جوینت ونچر (jv) در 29طرح صورت گرفته که حجم آنها 350‌میلیون و 116‌هزار دلار بوده است. در عین حال، 13طرح دیگر در قالب‌‌‌هایی نظیر بیع متقابل، BOT و مشارکت مدنی، حجم سرمایه‌‌‌ای بالغ بر یک‌میلیارد و 780‌میلیون دلار را به سمت کشور کشانده است. در بخش دیگری از گزارش چهار گروه اصلی جذب‌کننده پول خارجی اعلام شده‌‌‌ که حوزه مواد و محصولات شیمیایی با یک‌میلیارد و 787‌میلیون دلار بزرگ‌ترین و جذاب‌‌‌ترین بخش برای سرمایه‌گذاران خارجی بوده است. ایران همچنین در بخش تولید فلزات اساسی در نیمه اول امسال موفق به جذب 368‌میلیون دلار پول شده است. در عین حال، تولید محصولاتی نظیر رادیو، تلویزیون و وسایل ارتباطی 223‌میلیون دلار پول به سمت خود جذب کرده است. دیگر بخش جذاب صنعت ایران که سرمایه‌گذاران خارجی در نیمه اول 1400 به آنها وارد شده‌‌‌اند، ساخت محصولات از توتون و تنباکو است که 74میلیون دلار پول در آن جذب شده است. در این مدت پنج کشور غنا، امارات، افغانستان، هلند و ترکیه از نظر حجم سرمایه‌گذاری به ترتیب یک‌میلیارد و 680‌میلیون دلار، 368‌میلیون دلار، 208‌میلیون دلار، 79‌میلیون دلار و 37‌میلیون دلار به صنایع کشور پول تزریق کرده‌‌‌اند. این بین حضور غنا و هلند یکی از نکات جالبی است که پیش‌تر تجربه نشده بود. در دوره‌‌‌های گذشته البته کشورهایی نظیر هنگ‌کنگ یا کانادا به یکباره در لیست سرمایه‌گذاران خارجی کشور ظاهر شده و سپس کنار رفته‌‌‌اند.   

از نظر تعداد هم، کماکان افغانستان پیشتاز تعداد پروژه‌‌‌های صنعتی است و با 29 پروژه بیشترین تعداد مجوز را از کشور دریافت کرده است. امارات متحده عربی با 9 پروژه، ترکیه با 8 پروژه، چین با 8 پروژه و آلمان با 4 پروژه در رده‌‌‌های بعدی قرار دارند. 14 مورد از کل پروژه‌‌‌ها به مواد و محصولات شیمیایی مربوط بوده ضمن اینکه 10 پروژه در حوزه ساخت لاستیک و پلاستیک، 7پروژه در حوزه فلزات اساسی و 6پروژه به بخش ساخت ماشین‌‌‌آلات مربوط بوده است.

   جذب گسترده پول از غنا در شهریور 1400

کل طرح‌‌‌هایی که در شهریور 1400 مجوز دریافت کرده‌‌‌اند، 25مورد بوده است. مقایسه آمارهای مرداد تا شهریور 1400 نشان می‌دهد در این یک ماه کشور موفق به جذب یک‌‌میلیارد و 839‌میلیون دلار پول از طریق اعطای مجوزهای سرمایه‌گذاری خارجی شده است. همچنین در پایان مرداد، کرمان 64درصد از کل سرمایه‌‌‌های خارجی را جذب کرده بود که در گزارش شهریور این استان به رتبه دوم سقوط کرده و سیستان و بلوچستان رتبه نخست را با فرود حجم عظیمی از پول از کشور غنا به دست آورده است. افزایش 50‌میلیون دلاری در حجم سرمایه‌گذاری امارات در ایران در شهریور 1400 از نکات مهمی است که لازم است به آن توجه شود. در عین حال با توجه به آمارهای سرمایه‌گذاری خارجی در دو ماه مرداد و شهریور، مشخص است که ورود پول از خارج به صنعت ساخت «رادیو، تلویزیون و وسایل ارتباطی» به صفر رسیده است. همچنین در این ماه، 80‌میلیون دلار از طرح‌‌‌های سرمایه‌گذاران خارجی تکمیل شده و پروانه بهره‌‌‌برداری دریافت کرده‌‌‌اند.