این دارو یک نوع داروی ضد جنون محسوب می شود. این دارو موجب ایجاد تغییراتی در میزان مواد شیمیایی موجود در مغز می شود. این دارو برای درمان اختلالات حاد و یا حالات مزمن روانی مثل اسکیزوفرنی و علایم اختلالات دو قطبی مانند افسردگی و شیدایی مصرف می گردد. از شربت و قرص ریسپریدون، همچنین برای درمان و کاهش تحریک پذیری مفرط کودکان بیش فعال به کار می رود. نشانه های مثبت همانند توهم زایی، اختلال فکر و نشانه های منفی همانند انزوا، ناراحتی های احساسی و عاطفی را برطرف می گرداند.
آنچه باید درباره قرص و شربت ریسپریدون بدانید:
موارد مصرف:
- از بین بردن افکار غیر طبیعهی و بیمار گونه
- برطرف کننده افکار وسواسی
- درمان علایم منفی روانپریشی
- تصحیح باورهای غلط استدلال ناپذیر
- درمان کودکان شش تا هفده ساله در خود فرو رفته که در برقراری ارتباط با دیگران ضعیف هستند
- درمان حالات سرخوشی دو قطبی
- درمان اختلالات کودکان و بیش فعالی
مقدار مصرف:
- در درمان کوتاه مدت اسکیزوفرنی به مدت شش تا هشت هفته، در بزرگسالان یک میلی گرم ریسپریدون دوبار در روز از راه خوراکی، در روز دوم و سوم، یک میلی گرم دوبار در روز دوز را افزایش داده تا به سه میلی گرم دوبار در روز برسد، یا یک میلی گرم در روز اول تجویز شده، دوز را به دو میلی گرم یک بار در روز در روز دوم و چهار میلی گرم یک بار در روز در روز سوم افزایش دهید. قبل از هرگونه تعدیل دوز بیشتر یک هفته صبر کنید. تنظیم دوز به میزان یک تا دو میلی گرم صورت گیرد. دوزهای بالاتر از شش میلی گرم تأثیر بیشتری نداشته و عوارض اکستراپیرامیدال بیشتری ایجاد می کند. دوزهای تا هشت میلی گرم در روز مؤثر و ایمن است. ایمنی دوزهای بالاتر از شانزده میلی گرم اثبات نشده است.
- در درمان کوتاه مدت اسکیزوفرنی به مدت دوازده هفته، در بزرگسالان قبل از تجویز دارو به صورت عضلانی، از تحمل خوراکی دارو توسط بیمار مطمئن شوید. دارو به صورت بیست و پنج میلی گرم عضلانی عمیق در عضله گلوتئال هر سه هفته تجویز می شود. دارو را می توان در عضلات سرینی نیز تجویز کرد. تنظیم دوز در فواصل چهار هفته ای صورت می گیرد. حداکثر مقدار مصرف پنجاه میلی گرم هر دو هفته می باشد. داروی خوراکی برای سه هفته تا بعد از تجویز اولین دوز عضلانی ادامه داده و سپس قطع شود.
- در پیشگیری از عود اسکیزوفرنی در مصارف طولانی مدت یک تا دو سال، در بزرگسالان ابتدا یک میلی گرم خوراکی در روز اول تجویز می گردد. سپس به دو میلی گرم در روز دوم و چهار میلی گرم در روز سوم افزایش می یابد. محدوده دوز داروی بین دو تا هشت میلی گرم در روز است.
- در درمان فاز حاد مانیا یا اختلالات بیماران دو قطبی تیپ یک به شکل مونوتراپی یا همراه با لیتیم یا والپروات برای دوره های کوتاه مدت سه هفته ای، در بزرگسالان دو تا سه میلی گرم خوراکی روزانه یک بار در روز تجویز می گردد. تنظیم دوز به صورت یک میلی گرم روزانه صورت می گیرد. محدوده دوز دارو بین یک تا شش میلی گرم روزانه است.
- در بی قراری ناشی از اوتیسم در نوجوانان و کودکان بالای پنج سال با وزن حداقل بیست کیلوگرم، ابتدا 0.5 میلی گرم روزانه یا دوبار در روز تجویز می گردد. بعد از چهار روز دوز را به یک میلی گرم افزایش دهید. افزایش دوزهای اضافی به صورت 0.5 میلی گرم هر دو هفته صورت می گیرد.
کودکان بزرگتر از پنج سال با وزن کمتر از بیست کیلوگرم، ابتدا 0.25 میلی گرم روزانه یا دوبار در روز تجویز می شود. بعد از چهار روز دوز را به 0.5 میلی گرم افزایش می دهند. افزایش دوزهای اضافی ریسپریدون به صورت 0.25 میلی گرم هر دو هفته صورت می گیرد. در کودکان با وزن کمتر از پانزده کیلوگرم دوز را با احتیاط افزایش می دهند.
نکته:
در بیماران مسن یا ناتوان، دچار افت فشار خون و بیماران با نارسایی شدید کبدی یا کلیوی دارند، قرص یا شربت ریسپریدون، را با 0.5 میلی گرم خوراکی دوبار در روز شروع کنید. سپس به صورت 0.5 میلی گرم دوبار در روز افزایش دهید. بیشتر از 1.5 میلی گرم دوبار در روز هفتگی افزایش ندهید.
مکانیسم اثر و جذب و دفع دارو:
این دارو با بلوک گیرنده های دوپامینی تیپ دو و سروتونینی تیپ دو اثر آنتی سایکوتیک دارد. این دارو بعد از مصرف خوراکی به طور کامل جذب می گردد. فراهمی زیستی مطلق دارو هفتاد درصد است. غذا روی جذب دارو تأثیری نمی گذارد. بعد از تجویز عضلانی به آهستگی جذب می شود و اثر آن بعد از گذشت سه هفته شروع شده و تا هفت هفته ادامه و دوام دارد. متابولیسم این دارو در کبد اتفاق می افتد و از طریق کلیه ها دفع می شود.
مصرف در بارداری و شیردهی:
ای دارو جز گروه C می باشد و در بارداری و حتی تصمیم در بارداری منع مصرف دارد و در دوران شیردهی نیز استفاده از این دارو ممنوع می باشد.
منعیات مصرف دارو:
اگر مبتلا به سرطان سینه، برادی کاردی، اختلالات الکترولیتی، بیماری های قلبی –عروقی وعروقی مغز، سابقه سکته قلبی یا حمله عصبی، دهید راتاسیون، کاهش حجم خون، اختلالات شدید کبدی وکلیوی، بیماری پارکینسون، حساسیت مفرط نسبت به دارو و همراه با سایر دارو های طولانی کننده فاصله QT نباید از قرص یا شربت ریسپریدون استفاده کنید.
عوارض جانبی این دارو:
از عارضه های جانبی شربت و قرص ریسپریدون، می توان به آکاتیزیا، اضطراب، عصبانیت، تاری دید، اختلالات جنسی، کاهش تمایل جنسی، سرگیجه، دیسمنوره، منوراژی، اثرات خارج هرمی، دیستونی، پارکینسون، بی خوابی، اختلال در دفع ادرار، تغییرات خلق و خوی، بی قراری، اختلال در تمرکز، مشکلات حافظه ای، بثورات پوستی وخارش، اسهال یا یبوست، سرفه، خشکی دهان، سوءها ضمه، سردرد، تهوع، التهاب بینی و حلق وافزایش وزن و سندرم بدخیم نورولپتیک اشاره کرد.
تداخلات دارویی:
از این دارو به طور همزمان با الکل مصرف نکنید .مصرف این دارو با داروهای ضد فشار خون بالا سبب افت شدید فشار خون می گردد.
توصیه های دارویی:
قبل و در حین استفاده از قرص و شربت توصیه های زیر را جدی بگیرید:
- جهت کاهش احساس سبکی سر و سرگیجه، وضعیت خود را از حالت خوابیده به نشسته به آهستگی تغییر دهید
- در حین مصرف دارو در انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری بالا دارد مانند رانندگی احتیاط نمایید
- این دارو را می توان بدون توجه به زمان صرف غذا مصرف نمود
- اگر قصد باردار شدن دارید تا دوازده هفته بعد از تجویز آخرین دوز عضلانی دارو، دست نگه دارید
شرایط نگهداری دارو:
این دارو را در محفظه سربسته و در جای خشک و خنک به دور از دسترس اطفال و تابش مستقیم نور نگهداری کنید.
در مصرف این دارو برای کودکان و سالمندان باید بدانید که تاثیرات این دارو در کودکان مشخص نشده و در سالمندان باید با دوزهای پایین شروع به مصرف نمود و به طور کل استفاده از این دارو در هر شکلی بدون نسخه و تجویز پزشک ممنوع می باشد و عوارض جدی دارد.
مسمومیت با دوز زیاد دارو
مسمومیت با دوز بیش از اندازه دارو منجر به بروز مشکلاتی می شود که برخی از علائم آن شامل افزایش تعداد ضربان قلب، خواب آلودگی، احساس سبکی در سر، ضعف و بی قراری عضلات حرکتی، گردن، چشم ها، آرواره و دهان می باشد.
موارد احتیاط
در هوای خیلی گرم یا خیلی سرد قرار نگیرید، همچنین در صورت قرار گرفتن در آب و هوای گرم و به هنگام فعالیت، آب فراوان بنوشید، به هنگام رانندگی و انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری کامل دارند، احتیاط نمایید.
از مصرف الکل در طول دوران درمان با این دارو خودداری شود، مصرف الکل موجب تشدید عوارض جانبی دارو و کاهش اثر آن خواهد شد.
تداخلات دارویی
اگر از دارو هایی همچون دارو های سرماخوردگی، دارو های ضد حساسیت، قرص های خواب، دارو های ضد درد شامل مواد مخدر، شل کننده عضلات، ضد صرع، افسردگی و اضطراب که موجب خواب آلودگی می شوند، به طور منظم استفاده می کنید، قبل از مصرف دارو Risperidone حتما پزشک تان را در جریان قرار دهید.
برای مصرف هر یک از دارو های کاربامازپین، فنی توئین، فنوباربیتال، فلوکستین، رفامپین و دارو هایی که به منظور بهبود بیماری پارکینسون استفاده می شوند؛ همچون لوودوپا حتما با پزشک تان مشورت کنید.
راهنمای مصرف دارو
مصرف این دارو باید مطابق دستور پزشک باشد و از مصرف آن در مدت زمان طولانی تر و بیش از زمان تجویز شده خودداری شود.
ریسپریدون را می توان به همراه وعده های غذایی یا بدون وعده های غذایی مصرف کرد. همچنین به هنگام مصرف قرص نباید آن را از پوشش محافظتی اش خارج کرد، زیرا منجر به آسیب و شکستگی قرص خواهد شد.
از جویدن قرص خودداری کنید و برای گرفتن نتیجه بهتر از تاثیر درمانی دارو آن را مطابق برنامه زمانی منظم مصرف کنید.
از مخلوط نوع مایع دارو با چای یا نوشابه پرهیز شود. برای رفع نشانه های دارو لازم است چند هفته مصرف دارو ادامه یابد و باید آن را طبق نظر پزشک مصرف کنید.