دعا و درخواست حاجت‌ها از خدا، منحصر به الفاظی نیست که از لسان مبارک پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله و اهل بیت علیهم‌السلام بیان شده باشد. لذا انسان در مقام دعا آزاد است در هر حال و در هر جا که هست و به هر لغت و زبانی که برایش ممکن است، اظهار نیاز به درگاه خدای بی‌نیاز بَرد و آن چه در دل دارد، به زبان آورد و با پروردگارش در میان بگذارد و از او رفع حاجاتش را بخواهد.
اما در این میان ممکن است انسان عادی به بسیاری از ارزش‌های والای خویش پی‌نبرده و آن چه در تامین سعادت وی نقش دارد، درک نکرده باشد و تمام توجهش به سمت یک سلسله مطالب کوچک و کم ارزش گردیده، آن‌ها را به عنوان حوایج اصیل و مهم از خداوند بخواهد.
در هر نوع گرفتاری، می‌توان با پناه به یکی از دعاها و مناجات‌ها، غم دل را بزداییم و با پروردگار خویش هم سخن شویم.
هم چنین ممکن است آدمی به هنگام دعا و عرض نیاز به درگاه خدا، نتواند آن گونه که شایسته مقام خداوندی بوده در حد کمال و ادب به آداب دعا بپردازد و خلاصه، نداند که چه باید بخواهد و چگونه باید بخواهد.
از این رو چه بهتر است که در این مرحله نیز سر به آستان مقربان درگاه و عارفان به شیوه بندگی، یعنی خاندان عصمت علیهم‌السلام بگذارد و از زبان آن بزرگواران به دعا و مناجات با خدا بپردازد.
در این موضوع، از آن منابع فیض الهی آن قدر مضامین بلند و معارف توحیدی به ما رسیده که هر صاحب دلی در هر حال و در هر نوع گرفتاری، می‌تواند با پناه به یکی از دعاها و مناجات‌ها، غم دل بزداید و با پروردگار خویش هم سخن شود.
صحیفه مبارک امام سجاد علیه‌السلام، در این میان از نظر سند و جامعیت محتوا داری ویژگی خاصی می‌باشد و در ایجاد حال دعا و ارتباط انسان به خدا، اثری اعجاب انگیز دارد. آن چنان که نغمه‌های آن به عمق وجود انسان راه می‌یابد و او را با شور و نوایی خاص در مقام انس با خدا به پرواز در می‌آورد.
به عنوان نمونه امام سجاد علیه‌السلام در مقام آموزش توبه به ما می‌آموزند تا با خدای خویش این گونه راز و نیاز کنیم:
« بارالها! من در این مقام، خود به سوی تو باز می‌گردم و توبه می‌کنم ... مانند بازگشت توبه کاری که (از شدت انزجار و نفرت از گناه) خاطره هیچ گناهی را در ذهن نیز نمی‌گذراد و فکر بازگشت به هیچ خطایی را به ضمیر و باطنش راه نمی‌دهد.» (دعای 31 صحیفه سجادیه)
باشد که بهره بریم...
آیةالله سید محمد ضیاءآبادی، کتاب توبه (شرحی از دعای 31 صحیفه ی سجادیه) بااندکی تصرف
