برخى از تأثیرات حماسه عاشورا از این قرار است:
1ـ قطع نفوذ دینى بنى امیه بر افکار مردم
2ـ احساس گناه و شرمسارى در جامعه،بخاطر یارى نکردن حق و کوتاهى در اداى تکلیف
3ـ فرو ریختن ترسها و رعبها از اقدام و قیام بر ضد ستم
4ـ رسوایى یزیدیان و حزب حاکم اموى
5ـ بیدارى روح مبارزه در مردم
6ـ تقویت و رشد انگیزه هاى مبارزاتى انقلابیون
7ـ پدید آمدن مکتب جدید اخلاقى و انسانى(ارزشهاى نوین عاشورایى و حسینى)
8ـ پدید آمدن انقلابهاى متعدد با الهام از حماسه کربلا
9ـ الهام بخشى عاشورا به همه نهضتهاى رهایى بخش و حرکتهاى انقلابى تاریخ
10ـ تبدیل شدن«کربلا»به دانشگاه عشق و ایمان و جهاد و شهادت،براى نسلهاى انقلابى شیعه
11ـبه وجود آمدن پایگاه نیرومند و عمیق و گسترده تبلیغى و سازندگى در طول تاریخ،بر محور شخصیت و شهادت سید الشهدا«ع»
از نهضتهاى شیعى پس از عاشورا،مى توان«انقلاب توابین»،«انقلاب مدینه»،«قیام مختار»،«قیام زید»،و...حرکتهاى دیگر را نام برد. تأثیر حماسه عاشورا را در انقلابهاى بزرگى که در طول تاریخ،بر ضد ستم انجام گرفته،چه در عراق و ایران و چه در کشورهاى دیگر،نباید از یاد برد.
«فرهنگ شهادت»و انگیزه جهاد و جانبازى که در انقلاب اسلامى ایران و هشت سال دفاع مقدس در جبهه ها جلوه گر بود،گوشه اى از این تأثیر پذیرى است.شعار«نهضت ما حسینیه،رهبر ما خمینیه»که در مبارزات ملت مسلمان ایران بر ضد طاغوت طنین افکن بود و نیز شور حسینى جبهه هاى رزم ایران،گواه روشن تأثیر گذارى کربلا در قرنها پس از آن حماسه مقدس است.
یکى از نویسندگان محقق، نتایج نهضت کربلا را عبارت مى داند از:
1ـ پیروزى مسأله اسلام و حفظ آن از نابودى
2ـ هزیمت امویان از عرصه فکرى مسلمین
3ـ شناخت اهل بیت بعنوان نمونه هاى پیشوایى امت
4ـ تمرکز شیعه از بعد اعتقادى بر محور امامت
5ـ وحدت صفوف شیعه در جبهه مبارزه
6ـ ایجاد حس اجتماعى در مردم
7ـ شکوفایى موهبتهاى ادبى و پدید آمدن ادبیات عاشورایى
8ـ منابر وعظ و ارشاد،به عنوان وسیله آگاهانیدن مردم
9ـ تداوم انقلاب بصورت زمینه سازى نهضتهاى پس از عاشورا(2) حادثه کربلا،گشاینده جبهه اعتراض علیه حکومت امویان و سپس عباسیان شد،چه به صورت فردى که روحهاى بزرگ را به عصیان و افشاگرى واداشت،و چه به شکل مبارزه هاى گروهى و قیامهاى عمومى در شهرى خاص یا منطقه اى وسیع.(3)
خون او تفسیر این اسرار کرد ملت خوابیده را بیدار کرد(4)
پى نوشتها
1- عاشورا فى الأدب العاملى المعاصر،ص 54 به نقل از منتخب طریحى و مقتل ابى مخنف.
2- براى تفصیل آن ر.ک:«حیاة الامام الحسین»،باقر شریف القرشى،ج 3،ص 436،(معطیات الثورة) .
3- در این زمینه ها ر.ک:«الانتفاضات الشیعیه»،هاشم معروف الحسنى،«امامان و جنبشهاى مکتبى»،محمد تقى مدرسى.
4- کلیات اقبال لاهورى،ص .75