نشانه های اختلال کمبود توجه - بیش فعالی

این کودکان معمولاً در یک یا هر سه حوزه ی توجه و تمرکز، فعالیت و تکانه، علائم خود را بروز می دهند.

نشانه های بی توجهی

بدین شکل است که فعالیت های تحصیلی را با بی دقتی انجام می دهند؛ به نظر می رسد وقتی با آن ها مستقیماً صحبت می شود، گوش نمی دهند، دستورها را کامل اجرا نمی کنند، تکالیف خود را تکمیل نمی کنند و در کل از فعالیت هایی که نیاز به توجه مستمر دارد اجتناب می کنند یا از آن ها متنفرند. در پیروی از دستورات دیگران مشکل دارند، به نظر می رسد که اصلاً به حرف کسی گوش نمی دهند. غالباً وسایل لازم را برای انجام تکالیف گم می کنند، زود حواس شان پرت می شود و در فعالیت های روزمره فراموشکار هستند. البته والدین ممکن است اظهار کنند که کودک شان توجه بسیار خوبی در بازی های رایانه ای و نگاه کردن به تلویزیون دارد و ساعت ها می تواند به این بازی ها ادامه دهد.
مشکلات توجه و تمرکز از جمله نشانه های غیراختصاصی است که در موارد مختلف می تواند مشاهده شود. به عنوان مثال به دنبال استرس های حاد نظیر تصادف، زلزله و ... کودک ممکن است اشکال در توجه و تمرکز پیدا کند. حالات اضطرابی نیز می توانند با حواس پرتی، مشغولیت ذهنی با یک موضوع مشخص و عدم تمرکز در بقیه ی حوزه ها همراه باشد. گاهی مصرف بعضی داروها نظیر آنتی هیستامین ها، داروهای سرماخوردگی، داروهای خواب آور و ... می توانند مشکل عدم توجه و تمرکز ایجاد نمایند.

افسردگی

افسردگی نیز می تواند حوزه ی توجه و تمرکز را تحت تأثیر قرار دهد. گاهی اختلال کمبود توجه - بیش فعالی، فقط با علائم عدم توجه و تمرکز ظاهر می شود و نشانه های پرتحرکی و بیش فعالی اصلاً در فرد وجود ندارد، و کودک خیلی کم تحرک، کُند و دائم غرق در رؤیاهای خویش است.
مینا دختر 8 ساله ای است که در مدرسه، دانش آموزی آرام و کم سرو صدا است ولی در انجام تکالیف، نوشتن املا و حل مسائل ریاضی بسیار کند است، زود حواسش پرت می شود و هنگامی که معلم مشغول درس دادن است، او به نقطه ای خیره شده و در خیالات خود است. در املا نمی تواند به سرعتِ بقیه ی دانش آموزان بنویسد و لغات یا نقطه ها را جا می اندازد.

نشانه های پرتحرکی

از نشانه های پرتحرکی می توان به بی قراری دست ها و پاها، تکان خوردن روی صندلی، ترک کردن صندلی در کلاس درس، بالارفتن از در و دیوار، با سر و صدای زیاد بازی کردن، دویدن در مکان های نامناسب، پرحرفی و تحرک زیاد اشاره کرد. معمولاً فعالیت این کودکان هدفمند نیست و گاهی اضطراب دارند. این کودکان در موقعیت های جدید و ناآشنا کمتر علائم اختلال را نشان می دهند. همچنین زمانی که نظارت بیشتری از طرف بزرگترها وجود داشته باشد می توان فعالیت های کودک را تا حدودی مهار نمود.

نشانه های تکانش گری

نشانه های تکانش گری به صورت جواب دادن با عجله قبل از این که سؤال تمام شود، ناتوانی در انتظار کشیدن برای نوبت، قطع کردن حرف دیگران و مداخله کردن می باشد. این کودکان اغلب بدون توجه به پیامدهای احتمالی درگیر فعالیت های فیزیکی خطرناک می شوند.
کودکان مبتلا، معمولاً بی ثباتی خلقی و خشونت و پرخاشگری شدید دارند. خلق شان به طور ناگهانی بدون تناسب با محرک های بیرونی تغییر می کند. به طور کلی به دلیل حالت های تکانشی که دارند، در تصمیم گیری ها نیز بدون فکر عمل می کنند و زود پشیمان می شوند. به همین دلیل دوستی آن ها بی ثبات است و روابط عاطفی ناپایداری دارند و زود دوستان شان را از دست می دهد. بدون فکر و تأمل کردن در روابط با افراد ناآشنا و پذیرفتن پیشنهادهای شان، ممکن است باعث به وجودآوردن مشکلات زیادی در زندگی آن ها گردد. به دلیل زود عصبانی شدن، بی ثباتی خلقی و عدم مهار هیجانات، در گرو هم سالان پذیرفته نمی شوند و نمی توانند در بازی های آن ها شرکت کنند در نتیجه دچار انزوای اجتماعی می شوند و به دنبال آن ممکن است علائم افسردگی ایجاد شود.
از طرفی به دلیل این که عملکرد تحصیلی نامناسبی دارند و ازجانب والدین و اولیای مدرسه سرزنش می شوند، علائم اضطرابی نیز در آن ها شایع است.
منبع مقاله :
داوری آشتیانی، رزیتا؛ (1391)، اختلال کمبود توجه - بیش فعالی (مروری بر علائم و درمان های موجود)، تهران: نشر قطره، چاپ سوم