مصرف دخانیات عمده ترین عامل سرطان ریه است، سرطان ریه رایج ترین عامل مرگ و میر در جهان توسعه یافته است. در کشورهای در حال توسعه استعمال دخانیات رو به فزونی است و این پدیده ای است که روز به روز رواج بیشتری پیدا می کند. سرطان ریه در واقع بیماری مردان تلقی می شود، اما مرگ ناشی از این بیماری دامنگیر زنان نیز شده است. در حال حاضر سرطان ریه پس از سرطان سینه (پستان) در مرتبه ی دوم اهمیت قرار دارد. سرطان ریه معمولاً در افراد زیر چهل سال سن و در افراد میانسال غیر سیگاری شایع نمی باشد.
علل سرطان ریه:
سیگار کشیدن (مصرف دخانیات)
عامل 85 درصد موارد ابتلای به سرطان ریه را تشکیل می دهد. آمارهای چندین کشور نشان می دهد که وقوع سرطان ریه در میان طبقات سنی به سی سالگی تنزل پیدا کرده است. یک فرد سیگاری که روزانه 25 نخ سیگار یا بیشتر مصرف می کند، شانس ابتلای به سرطان ریه را 25 برابر بیش از یک فرد غیر سیگاری دارد. افزایش خطر با طول مصرف دخانیات، تعداد سیگارها و مقدار تار(قطران) موجود در سیگارهای مصرف شده در یک روز ارتباط دارد. 2 درصد سرطانهای ریه در افرادی که سیگاری نیستند ولی در معرض دود سیگار قرار دارند، پیدا می شود. شاغلین در حرف خاص مثل کار در معادن آزبست نیز با شیوع بیشتری از ابتلاء به سرطان ریه مواجه می باشند. سرطان ریه که در نتیجه ی استعمال سیگار رخ می دهد، به علت قطران یعنی تار و نیکوتین موجود در دود سیگار است. بیشتر سرطان های ریه را نمی توان به وسیله عمل جراحی درمان نمود.
تار (قطران)
پوشش و لایه هایی از قطران سطح داخلی ریه ها و دستگاه تنفسی را می پوشانند. این پوشش شبیه دوده ی دودکش است که سطح دود کش را می پوشاند. پوشش مذکور عامل سرفه و تنگی تنفس افراد سیگاری می باشد. تار (قطران) حاوی تعدادی از مواد سرطانزا می باشد.
نیکوتین یک داروی اعتیاد آور در سیگار است. این ماده هنگام استعمال سیگار باعث افزایش فشار خون و ضربان قلب در فرد می شود، در نتیجه شانس حمله ی قلبی را افزایش می دهد.
خبرهای خوش:
اگر شما قبل از ابتلای به سرطان ریه یا هر بیماری قلبی یا تنفسی دیگر، اقدام به ترک سیگار نمایید تقریباً تمام فاکتورهای خطر مرگ و ناتوانایی ها (معلولیت ها) را از خود دور ساخته اید.
افراد سیگاری که اقدام به ترک سیگار نموده اند، خطر ابتلای به سرطان ریه را کاهش می دهند (نظیر یک فرد بالای 30 سال غیر سیگاری) معتادان به سیگار که مصرف دخانیات را ترک کنند، ریسک فاکتورها را کاهش می دهند، همچنین مشکلاتی مثل حمله های قلبی، بیماریهای قلبی و عروقی و بیماریهای تنفسی حاد و مزمن و سرطانهایی مانند سرطان دهان و گلو را نیز کاهش می دهند.
بررسی:
ماموگرافی برای بررسی سرطانهای پستان، یا عکس برداری از سینه (پستان) برای تشخیص سرطان پستان و نیز نمونه برداری از تومرها برای تشخیص سرطان ریه، تعداد مرگ و میر حاصل از بیماری را کاهش نمی دهد.
علائم سرطان ریه:
علائم سرطان ریه ممکن است شامل موارد زیر باشد: 1-سرفه های مزمن 2-تنگی نفس 3-خلط خونی 4-خستگی 5-کاهش وزن غیر قابل توصیف. متأسفانه این علائم اغلب بعد از انتشار سرطان (متاستازدادن) بروز می دهند و درمان را مشکل تر می سازند.
اگر موافق باشید، درمورد مصرف سیگار توسط خودتان یا هرعلائم دیگری به پزشک عمومی مراجعه نمایید تا شما را ویزیت نماید، او می تواند شما را معاینه کند و در صورت لزوم، انجام یک مورد عکس برداری سینه برای شما بنویسد. سلول های سرطانی ریه را می توان از طریق بررسی خلط تشخیص داد یا از طریق برونکوسکپی با برونکوسکوپ فیبرایتیک که داخل برونکوسها می شود،عمل تشخیص را انجام داد.
ترک سیگار:
پزشک عمومی می تواند با راهنمایی و حمایت پیگیر در ترک دخانیات به شما کمک نماید. پزشک می تواند راههای زیر را توصیه نماید:
1-استفاده از آدامس جویدنی نیکوتین دار 2-برچسبهایی که به تدریج نیکوتین را از طریق پوست کاهش می دهند. اینها روشهای ممکن برای کاهش اثرات جانبی حاصل از سندرم محرومیت از سیگار هستند 3-اجرای برنامه های ترک سیگار بوسیله مراکز بهداشت عمومی.
منبع: نشریه پیام پزشک، شماره 59. 