موجودات زنده سلول های جدیدی می سازند تا رشد کنند و همچنین این سلول ها را جایگزین سلول های مرده قدیمی کنند.
موجودات زنده سلول های جدیدی می سازند تا رشد کنند و همچنین این سلول ها را جایگزین سلول های مرده قدیمی کنند. موجودات زنده مدام سلول های جدید تولید می کنند. فرایندی که در آن سلول های جدید ساخته می شوند، تقسیم سلولی نامیده می شود. تقسیم سلولی همواره در حال انجام است. هر روز در بدن یک انسان به طور متوسط تقریباً دو تریلیون تقسیم سلولی رخ می دهد!
انواع تقسیم سلولی
سه نوع اصلی از تقسیم سلولی وجود دارد: شکافت دوتایی، میتوز و میوز. شکافت دوتایی به وسیله موجودات زنده ساده ای مانند باکتری ها مورد استفاده قرار می گیرد. موجودات زنده پیچیده تر به وسیله میتوز یا مایوز می توانند سلول های جدیدی به دست آورند.
⇐ میتوز
وقتی لازم باشد یک سلول با کپی های دقیقی از خودش تکثیر شود، میتوز مورد استفاده قرار می گیرد. در میتوز تمام آن چه در سلول است کپی می شود. به این ترتیب دو سلول جدید تشکیل می شود. این دو سلول جدید، DNA، کارکردها و کد ژنتیکی یکسانی دارند. سلول اصلی سلول مادر نامیده می شود و به دو سلول جدید سلول های دختر گفته می شود.
نمونه هایی از سلول هایی که در بدن انسان از طریق میتوز تولید می شوند عبارتند از: سلول های پوست، خون و عضلات.
چرخه سلولی برای میتوز
یک سلول از فازهای مختلفی به نام چرخه سلولی عبور می کنند. وضعیت «طبیعی» یک سلول درون فاز (interphase) نامیده می شود. در طول وضعیت درون فاز سلول، ماده ژنتیکی تکثیر می شود. هنگامی که یک سلول سیگنالی دریافت می کند که تکثیر شود، وارد اولین وضعیت میتوز به نام پیش فاز می شود.
پیش فاز- در طول این فاز، کروماتین ها متراکم تر می شوند و کروموزوم ها تشکیل می شوند و غشاء هسته و هسته تجزیه می شوند. (کروماتین ماده ای است که کروموزوم های موجود در موجودات زنده به جز باکتری ها از آن تشکیل شده اند.)
متافاز- در طول متافاز، کروموزوم ها در میانه سلول به صف می شوند.
آنافاز- در طول آنافاز کروموزوم ها از هم جدا می شوند و در سلول به طرف های مقابل یکدیگر حرکت می کنند.
تلوفاز- در طی تلوفاز، دو غشای هسته حول هر مجموعه از کروموزوم ها شکل می گیرد.
سپس دیواره سلولی از وسط تقسیم می شود و دو سلول جدید یا سلول دختر تشکیل می شود. تقسیم شدن سلول ها سیتوکینیز یا تقسیم سیتوپلاسم یا تسهیم سلولی نامیده می شود.
⇐ میوز
میوز زمانی استفاده می شود که موجود زنده به طور کامل تکثیر پیدا می کند.
دو اختلاف اصلی بین میتوز و میوز وجود دارد.
اول این که فرآیند میوز دو تقسیم دارد. هنگامی که میوز کامل می شود، یک سلول به جای تنها 2 سلول جدید 4 سلول جدید تولید می کند.
تفاوت دوم این است که سلول های جدید تنها نیمی از DNA سلول اصلی را دارند.
میوز برای حفظ حیات بر روی زمین مهم است زیرا اجازه می دهد که ترکیبات ژنتیکی جدیدی به وجود آید و همین تنوع زیادی در حیات ایجاد می کند.
نمونه هایی از سلول هایی که میوز در آنها انجام می شود سلول هایی به نام گامت هستند که در تولید مثل جنسی مورد استفاده قرار می گیرند.
دیپلوئید ها و هپلوئیدها
سلول های تولید شده از میتوز، دیپلوئید نامیده می شوند زیرا دو مجموعه کامل از کروموزوم ها را دارند. سلول های تولید شده از میوز، هپلوئیدها نامیده می شوند، زیرا تنها نیمی از کروموزوم های سلول اصلی را دارند.
⇐ شکافت دوتایی
در موجودات زنده ساده ای مثل باکتری ها یک نوع تقسیم سلولی به نام شکافت دوتایی انجام می گیرد. ابتدا DNA تکثیر می شود و سلول به دو برابر اندازه طبیعی اش رشد می کند.
سپس رشته های تکثیر شده DNA به طرف های مقابل یکدیگر در سلول حرکت می کنند. بعد، دیواره سلولی از وسط دو نیم می شود و دو سلول جداگانه تشکیل می شود.
منبع:
http://www.ducksters.com/science/biology/cell_division.php
مطالب مرتبط:
انواع سلول ها
اندازه، شکل و وظیفه سلول ها
مرگ سلولی چیست؟
درباره سلول ها
