در قرآن و روایت های بزرگان دین، به مسئله صبر و بزرگواری در برابر ابلهان و عفو و بخشش نابخردان و سبک مغزان بسیار تأکید شده است. انسان مؤمن و باشعور، هرگاه ناراحتی و آزار از کسی ببیند، بی درنگ به انتقام خواهی و کینه جویی تصمیم نمی گیرد، بلکه شایسته می داند با دیده گذشت به این گونه امور بنگرد و می کوشد هیچ گاه دل گیر و دل شکسته نشود تا از هدف های معین خویش باز نماند.
پیشوایان معصوم علیهم السلام و عالمان اسلام، همواره و در همه زمینه ها از جمله صبر و بردباری در دشواری ها، هدایت گر مؤمنان و مسلمانان بوده اند و سیره رفتاری آنان روشنگر راه مردم بوده است.
در حکایتی آمده است: شخصی یهودی خدمت رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم آمد و مدعی شد که من از شما طلبکارم و الان در همین کوچه بایستی طلب مرا بدهی. پیامبر فرمود: اول اینکه شما از من طلبکار نیستی و دوم اینکه اجازه بده بروم خانه و برایت پول بیاورم؛ زیرا هیچ پولی همراه من نیست.
یهودی گفت: یک قدم هم نمی گذارم از اینجا بردارید. هر چه پیامبر به او نرمش نشان داد، او بیشتر خشونت نشان داد تا آنجا که ردای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم را گرفت و به دور گردن حضرت پیچید و آن قدر کشید که اثر قرمزی در گردن مبارک رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم برجای ماند. حضرت که قبل از این اتفاق، عازم مسجد برای اقامه نماز جماعت بود، با این پیش آمد تأخیر کرد. مسلمانان دیدند حضرت نیامد و وقت گذشت. پس، آمدند و مشاهده کردند که یک نفر یهودی جلوی رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم را گرفته است و آن حضرت را اذیت می کند. مسلمانان خواستند یهودی را کنار بزنند و یا احتمالاً کتک کاری کنند، حضرت فرمود: نه، من خودم می دانم با رفیقم چه بکنم. شما کاری نداشته باشید. حضرت آن قدر نرمش نشان داد که یهودی همانجا گفت: «اشهد ان لا اله الا اللّه» «و اشهد انک رسول اللّه»، شما با چنین قدرتی که دارید، این همه تحمل می کنید! و این، صبر یک انسان عادی نیست و مسلما از جانب خدا مبعوث شده اید.
