سلول های گیاهی، سلول های یوکاریوتی یا سلول های محصور در غشاء هستند. بر خلاف سلول های پروکاریوتی، در سلول گیاهی که سلول یوکاریوتی است، دی ان ای در داخل هسته قرار دارد.
سلول های گیاهی علاوه بر این که هسته دارند حاوی اندامک های دیگر یا ساختارهای سلولی ظریفی هستند که داخل غشا محصور اند و وظایف خاصی که برای کارکرد عادی سلولی لازم اند را انجام می دهند.
اندامک ها طیف گسترده ای از وظایف را برعهده دارند. این وظایف از تولید هورمون و آنزیم گرفته تا فراهم کردن انرژی برای سلول های گیاهی است.
سلول های گیاهی از این نظر شبیه سلول های جانوری هستند که هر دو سلول های یوکاریوتی هستند و اندامک های مشابهی دارند. سلول های گیاهی به طور کلی بزرگ تر از سلول های جانوری هستند. سلول های جانوری اندازه های مختلف و تمایل به اشکال نامنظم دارند در حالی که اندازه سلول های گیاهی بیشتر شبیه به یکدیگر است و به طور معمول مستطیل یا مکعب شکل است.
همچنین سلول گیاهی دارای ساختارهایی است که در سلول جانوری یافت نمی شود. برخی از این ساختارها عبارت از یک دیواره سلولی، یک واکوئل بزرگ و پلاستیدها (دیسه ها) هستند. پلاستیدها مانند کلروپلاست ها به ذخیره سازی و جمع آوری مواد مورد نیاز گیاهان کمک می کنند. سلول های جانوری نیز دارای ساختارهایی مانند سانتریول، لیزوزوم و مژه و تاژک هستند که به طور معمول در سلول های گیاهی یافت نمی شوند.
ساختمان و اندامک های سلول های گیاهی
نمونه هایی از ساختمان ها و اندامک هایی که می توان در سلول های گیاهی معمولی یافت عبارتند از:
⇐ غشای سلولی (پلاسما)- غشای نازک نیمه تراوا (نیمه نفوذپذیر) که سیتوپلاسم یک سلول را احاطه می کند و محتویات آن را محصور می کند.
⇐ دیواره سلولی- پوشش بیرونی سلول که از سلول گیاهی محافظت می کند و به آن شکل می دهد.
⇐ کلروپلاست- مکان های انجام فتوسنتز در یک سلول گیاهی هستند. کلروپلاست ها حاوی کلروفیل اند. کلروفیل یک رنگدانه سبز است که انرژی را از نور خورشید جذب می کند.
⇐ سیتوپلاسم- ماده ژل مانند داخل غشای سلولی که حاوی آب، آنزیم ها، نمک ها، اندامک ها و مولکول های آلی است.
⇐ اسکلت سلولی- شبکه ای از الیاف (رشته ها) در سراسر سیتوپلاسم است که به حفظ شکل سلول کمک می کند و به آن وزن می دهد.
⇐ شبکه آندوپلاسمی (ER)- شبکه گسترده ای از غشاها که هم شامل نواحی با ریبوزوم ER) زبر) و هم نواحی بدون ریبوزوم ER) نرم) است.
⇐ مجتمع گلژی (Golgi Complex)- مسئول تولید، ذخیره سازی و نقل و انتقال فراورده های سلولی معینی است.
⇐ میکروتوبول- میله های توخالی ای که در درجه اول برای پشتیبانی از گیاه (کمک به تحمل وزن گیاه و عملکردهای گیاه) و شکل دادن به سلول عمل می کنند.
⇐ میتوکندری- این اندامک برای سلول انرژی تولید می کند.
⇐ هسته- ساختاری محصور در داخل غشا که حاوی اطلاعات وراثتی سلول است.
↵ نوکلئوس- ساختاری در درون هسته است که به ریبوزوم ها در کار سنتز پروئین (اتصال قطعات پروتئین) کمک می کند.
↵ نوکلئوپور- سوراخ ریزی در داخل غشای هسته که به اسیدهای نوکلئیک و پروتئین ها اجازه می دهد به داخل و خارج از هسته حرکت کنند.
⇐ پراکسی زوم- ساختارهای ریزی که به وسیله یک غشا محدود می شوند. این ساختارها حاوی آنزیم هایی هستند که پراکسید هیدروژن را به عنوان یک فراورده فرعی تولید می کنند. این ساختارها در فرایندهای گیاهان مانند تنفس نوری درگیرند.
(تنفس نوری فرایندی در سوخت و ساز سلول است. تنفس نوری زمانی می تواند رخ دهد که سطح دی اکسید کربن پایین است. به عنوان مثال هنگامی که روزنه بسته می شود تا در طول دوره خشکسالی جلوی از دست رفتن آب را بگیرد.)
⇐ پلاسمودسماتا- منافذ و یا مجراهای بین دیواره های سلول گیاهی که اجازه می دهند مولکول ها و سیگنال های ارتباطی بین سلول های گیاهی گذر کنند.
⇐ ریبوزوم ها- حاوی RNA و پروتئین ها هستند. ریبوزوم ها مسئول اتصال قطعات پروتئین (مونتاژ پروتئین) به یکدیگر اند.
⇐ واکوئل- ساختاری در یک سلول گیاهی که از سلول پشتیبانی می کند و در انواع مختلف وظایف سلول ها از جمله ذخیره سازی، سم زدایی، حفاظت و رشد شرکت می کند. هنگامی که یک سلول گیاهی بالغ می شود به طور معمول حاوی یک واکوئل بزرگ پر از مایع است.
انواع سلول های گیاهی
هنگامی که یک گیاه بالغ می شود، سلول هایش برای انجام وظایف خاصی که برای ادامه حیات گیاه ضروری است تخصص پیدا می کنند. برخی از سلول های گیاهی فراورده های آلی را سنتز و ذخیره می کنند در حالی که بقیه به نقل و انتقال مواد مغذی در سراسر گیاه کمک می کنند. برخی از نمونه های انواع تخصص یافته سلول های گیاهی عبارتند از:
⇐ سلول های پارانشیم (Parenchyma)- اگر چه این سلول ها خیلی تخصص یافته نیستند، اما فراورده های آلی را در گیاه ، و ذخیره می کنند.
⇐ سلول های کلانشیم (Collenchyma) از گیاه پشتیبانی می کنند در عین حال که رشدشان به خاطر نداشتن دیواره ثانویه و فقدان عامل سخت کننده مهار نمی شود.
⇐ سلول های اسکلرانشیم (Sclerenchyma) (سلول هایی با دیواره ضخیم)- از وظایفی که گیاه انجام می دهد پشتیبانی می کننداما بر خلاف سلول های کلانشیم، یک عامل سفت و سخت کردن دارند و بنابراین بسیار سفت و محکم اند.
سلول های گیاهی با هم در داخل بافت های مختلف گروه بندی می شوند. این بافت ها می توانند ساده و متشکل از تنها یک نوع سلول واحد باشند و یا پیچیده و حاوی بیش از یک نوع سلول باشند. گیاهان در سطح بالاتری از بافت ها، ساختاری به نام سیستم های بافت گیاهی دارند. سه نوع سیستم بافتی وجود دارد: بافت پوستی، بافت عروقی و سیستم بافت زمینه ای.
منبع:
http://biology.about.com/od/cellbiology/ss/plant-cell.htm
مطالب مرتبط:
15 تفاوت بین سلول های گیاهی و جانوری
مقایسه یوکاریوت ها و پروکاریوت ها
سلول های یوکاریوت و پروکاریوت
انواع سلول ها
