راهی که اندیشه ی سیاسی علمای شیعه پیموده است تا از دولت قدر مقدور، به حکومت اسلامی برسد و به تاسیس نظام جمهوری اسلامی منجر شود، از حیث نظری چندان طولانی نیست؛ چرا که نظریه دولت قدر مقدور خود نشانگر وجود اندیشه کامل تر و بنیادین تری است که به حسب شرایط روزگار، از تحقق بدور می نماید