اندیشه جمهوری خواهی از زمانی که در یونان باستان توسط ارسطو مطرح و در دموکراسی آن بر اساس فلسفه شهروند آزاد با حقوق مساوی بنا گذارده شد تا زمانی که به ایران برسد، چه به لحاظ نظری و فلسفی و چه به لحاظ عملی و سیاسی دچار قبض و بسط فراوانی شده بود اما نخستین تلاش برای استقرار جمهوری در ایران به مثابه یک طلوع خونین بود.
