پایان سال تحصیلی برای دانش‌آموزان نزدیک است؛ برای آنها که پس از سال‌ها بار دیگر موفق شده‌اند در مدرسه حضور داشته باشند، سال تحصیلی آینده پر از بیم و امید است.
به پزارش ، وقایع اتفاقیه نوشت: بسیاری از دانش‌آموزان اطمینان ندارند سال تحصیلی بعد را هم در مدرسه باشند و خیلی از بازماندگان از تحصیل، امیدی به بازگشت سر کلاس درس ندارند. مسئولان در استان‌های مختلف تلاش می‌کنند تعداد کودکان بازمانده از تحصیل کاهش پیدا کند اما آمارها نشان میدهند این تلاش‌ها در سال‌های اخیر نتیجه مطلوبی نداشته است. گاهی حتی آمار واقعی بازماندگان از تحصیل هم از سوی متولیان ارائه نمی‌شود. آخرین‌بار در سال 92، آمار بازماندگان از تحصیل، 141 هزار دانش‌آموز اعلام شد. ترک تحصیل در مناطق مختلف کشور دلایل متفاوتی دارد؛ فقر، تعصبات خانوادگی، ازدواج‌های زودهنگام و... از مهم‌ترین دلایل ترک تحصیل دانش‌آموزان در مناطق محروم و حاشیه‌نشین است. برخلاف بارو عموم اما تعداد بالای بازماندگان از تحصیل فقط مختص این مناطق نیست و در کلانشهر‌ها هم آمار بازماندگان از تحصیل زیاد است. درحال‌حاضر، آمار دقیقی از بازماندگان از تحصیل در سراسر کشور در دست نیست اما شواهد نشان می‌دهد آمار بازماندگان از تحصیل، رابطه مستقیمی با میزان رفاه اقتصادی دانش‌آموزان و خانواده‌های آنها دارد.
فقر و ازدواج زودهنگام، عامل ترک تحصیل
سال گذشته بود که آموزش متوسطه اداره کل آموزش‌وپرورش اصفهان، آمار بازماندگان از تحصیل در این استان را هفت هزار دانش‌آموز اعلام کرد. رحیم محمدی به مهر گفته بود: این تعداد شامل 1,9 دانش‌آموزان مقطع متوسطه می‌شود. او در ادامه گفت: 350 هزار دانش‌آموز در دوره متوسطه مشغول تحصیل هستند و آمار ترک تحصیل نسبت به چهار سال گذشته که 3,9 درصد بوده، کاهش خوبی داشته است. محمدی ضمن اشاره به اینکه در بحث تارکین تحصیل، کاهش آمار دانش‌آموزان در‌این‌زمینه در دستور کار است، اظهار کرد: این کار با شناسایی و مراجعه به منازل این دانش‌آموزان صورت می‌گیرد. معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش‌وپرورش استان معتقد است، در مناطق مختلف، انگیزه‌های زیادی برای ترک تحصیل وجود دارد اما در مناطق روستایی ازدواج‌های زودهنگام و در دیگر مناطق نیز کشاورزی و وجود مراکز صنعتی، مشوق ترک تحصیل دانش‌آموزان است. این مقام مسئول در آموزش‌وپرورش اصفهان با اشاره به اینکه عوامل بیرونی، بیشترین دلیل ترک تحصیل دانش‌آموزان و فرار آنها از مدرسه است، تأکید کرد: بی‌انگیزگی دانش‌آموزان برای ادامه تحصیل در‌این‌زمینه سهم کمتری درزمینه ترک تحصیل دارد.
گفته‌های رحیم محمدی را معلم ریاضی پایه متوسطه در کرمان هم تأیید می‌کند؛ ساره افضلی پنج سال در روستاهای اطراف کرمان معلمی کرده و می‌گوید ترک تحصیل تعداد زیادی از دانش‌آموزانش را به دلیل فقر دیده است. او می‌گوید فقر، اولین و آخرین دلیل ترک تحصیل بچه‌ها بوده است: « تعداد اهالی هیچ‌وقت کم نبود اما خانواده‌ها اجازه نمی‌دانند فرزندانشان بیشتر از چند کلاس درس بخوانند. برای همین است که هر پنج یا 6 روستا فقط یک روستا مدرسه راهنمایی یا دبیرستان دارد. افضلی می‌گوید ازدواج‌های زودهنگام هم در ترک تحصیل دانش‌آموزان مؤثر بوده اما دلیل همین ازدواج‌ها هم فقر خانواده است. او درباره تأثیر تعصبات قومی در ترک تحصیل دانش‌آموزان می‌گوید: یک‌بار با مادر یکی از دانش‌آموزانم که قصد داشت دخترش را از مدرسه برای همیشه ببرد، حرف زدم. می‌گفت پدرش دوست ندارد دخترمان درس بخواند. بعد از کلی اصرار و حرف‌زدن، علت اصلی ترک تحصیل دخترشان را فقر عنوان کرد. می‌گفت نداریم خرج رفت‌وآمد و هزینه‌های تحصیل او را بدهیم.»
بازماندگان از تحصیل در استان‌های مرزی بیشتر هستند
سال گذشته بود که معاون آموزش ابتدایی مدیریت آموزش‌وپرورش دزفول، از ترک تحصیل 40 هزار دانش‌آموز در واحدهای آموزشی مختلف شهری و روستایی این شهر به دلیل فقر خبر داد. آن‌طور که پیش‌ازاین معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش‌وپرورش خبر داده، فقط در مقطع متوسطه در سال تحصیلی 94- 93، 180 هزار دانش‌آموز قید درس و کلاس را زده‌اند. علی زرافشان در گفت‌وگو با ایرنا، اظهار کرد: طبق آمار از مجموع یک میلیون دانش‌آموزی که در پایه سوم راهنمایی سال 91 - 90 فارغ‌التحصیل شدند، بیش از 180 هزار نفر این سال تحصیلی را به پایان نرسانده و ترک تحصیل کردند. آمارها نشان میدهند، دانش‌آموزانی که در استان‌های مرزی زندگی می‌کنند، بیش از دیگران ترک تحصیل می‌کنند. یکی از استان‌هایی که آمار بازماندگان از تحصیل در آنها بیسار بالاست، سیستان‌وبلوچستان و خوزستان است. به گفته روزبه کردونی، مدیرکل دفتر آسیب‌های اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی خوزستان جزء چهار استان دارای بالاترین نرخ بازماندگی از تحصیل در سطح کشور است. به گفته او، یکی از مهم‌ترین دلایل ترک تحصیل در استان‌های مرزی، دوزبانگی و فقر است. او در ادامه می‌گوید: فقر یکی از علل بازماندن از تحصیل است اما تمام علل و دلایل بازماندگی از تحصیل، فقر نیست. معلولیت، دوزبانه‌بودن، کوچ‌نشینی و نبود امکان انتقال به مدارس و محل تحصیل برای خانواده‌ها از علل عمده بازماندگی از تحصیل است. این در حالی است که استاندار خوزستان، روز گذشته خبرهای خوبی برای این دانش‌آموزان داشته و گفته است: اهتمام خوزستان برای شناسایی و جذب دانش‌آموزان و فرزندان بازمانده از تحصیل، بسیار خوب و وقت ویژه‌ای گذاشته شده است.
دو زبانگی، تقویت‌کننده ترک تحصیل
آموزش زبان مادری، یکی از وعده‌‌های مهم انتخاباتی حسن روحانی بوده است؛ وعده‌ای که او تا حدی توانسته در به‌ثمررسیدنش موفق باشد. دولت حسن روحانی در دوره اول خود دستور داده بود که زبان‌های محلی کُردی و تُرکی در مناطقی که زبان اصلی مردم محلی این زبان‌هاست، در مدارس آموزش داده شود، اگرچه پس از این دستورالعمل، مسئولان آموزش‌وپرورش این استان‌ها اعلام کردند که چنین فضای آموزشی را در اختیار ندارند. بندهای متعددی از قانون اساسی به برابری شهروندان در حقوق اساسی خود ازجمله مقابله با تبعیض و آموزش رایگان و همگانی برای همه ملت مورد تأکید است. با بررسی‌های انجام‌شده، دوزبانگی یکی از عوامل عقب‌افتادگی از تحصیل ارزیابی شده و یکی از علل افت تحصیلی است. تاکنون در برخی مناطق کشور، اقداماتی برای استفاده از زبان مادری در مدارس صورت گرفته است. در برخی استان‌های غربی، زبان مادری در مدارس استفاده می‌شود که به گفته کارشناسان، هم افت تحصیلی و هم ترک تحصیل را کاهش داده است. به گفته کارشناسان حول رویکرد نظام آموزش دبستان از آموزش‌محوری به پرورش‌محوری این فرصت را در استان‌های دوزبانه ایجاد می‌کند تا برنامه‌های مربوط به تربیت و پرورش ظرفیت‌های شخصی و توانمندی‌های اجتماعی کودکان این استان‌ها به زبان مادری آنها انجام پذیرد. شاید مناسب باشد که در استان‌های دوزبانه، در سه سال اول دبستان، با استفاده از زبان مادری، پرورش کودکانمان را از جنبه رشد توانایی‌های زیستی و شخصی و تکامل توانایی‌های ارتباطی و اجتماعی در دستور کار قرار دهیم. در این دوره آنان همچنین می‌توانند فرهنگ و ادبیات زبان مادری خویش را بیاموزند تا فرصت یابند به مرزهای شکوفایی زبان درونی و زبان تفکر خویش نزدیک شوند.
