از آنجایی که بیماری آلزایمر پیش‌رونده، تحلیل برنده و بازگشت ناپذیر است؛ با گذشت زمان کارکرد های عصبی یکی پس از دیگری مختل شده، بخش‌های مختلف مغز آسیب دیده، تحلیل تدریجی سلول‌‌ها و نهایتاً کوچک شدن اندازه مغز رخ داده ؛ مشکلات ذهنی و جسمی متعددی در فرد بروز می‌‌کند.
متاسفانه علائم بیماری در مراحل اولیه شفاف و روشن نبوده و ممکن است با مسایل دیگر مثل تغییرات طبیعی حافظه ناشی از سالمندی و اشکالات گهگاهی حافظه افراد بدلیل مشغله فکری، مشکلات زندگی و افسردگی اشتباه شود. بنابراین در صورت بروز و تکرار علایم هشدار بیش از دو یا سه مورد، باید تست‌های تشخیصی انجام شود.
10علامت هشدار دهنده عبارتند از:
اختلال حافظه کوتاه مدت: در فاصله زمانی کم سوالی را چند بار پرسیدن.
دشواری در انجام کارهای عادی: فراموش کردن چگونگی پختن غذائی معمولی، عدم تمرکز در رانندگی.
ضعف بیان و مشکلات گفتاری: به یاد نیاوردن لغت صحیح مورد نظر، جمله‌سازی غلط.
عدم آگاهی به زمان و مکان : گم شدن در محله و عدم توانائی در بازگشت به خانه، ناآگاهی نسبت به موقع روز یا ماه.
ضعف یا کاهش توانایی تصمیم گیری‌های معمول زندگی: پوشش نامتناسب با فصل.
مشکلات در تفکر ذهنی و انتزاعی: فراموش کردن نحوه استفاده از اعداد، اشکال در محاسبات معمولی، ناتوانی در خواندن ساعت.
- جا بجا گذاشتن اجسام: قرار دادن ساعت مچی در قوطی شکر یا اطو در یخچال.
عوض شدن خلق و خو : تغییر رفتار ناگهانی و بی‌دلیل مثلا از حالت آرام یا شاد به بی‌قراری و گریه.
تغییرات شخصیتی: تبدیل شدن شخصی آرام و ساکت به شخصی عصبی، مشکوک یا هراسان.
از دست دادن انگیزه‌های معمول زندگی: عدم تمایل به فعالیت‌ها و کارهای روزانه.
هنوز درمان قطعی برای این بیماری یافت نشده، اما مجموعه‌‌ای از روش‌های دارویی (داروهای اعصاب و روان، مغز و اعصاب، گیاهی و مکملها) و روش‌های غیر دارویی (تقویت حافظه، کار درمانی و...) با نظرتیم پزشکی جهت کند کردن پیشرفت بیماری، به حداقل رساندن مشکلات شناختی – روانی - رفتاری، حفظ توانمندی‌های جسمی - ذهنی موجود و بهبود کیفیت زندگی بیماران انجام می‌‌گیرد.
تاکنون عامل خاصی به تنهایی برای بروز بیماری مشخص نشده؛ اما عوامل مختلفی در بروز آن موثر شناخته شده‌اند از قبیل: افزایش سن و روند پیری، ارث و زمینه ژنتیکی، هرگونه ضربه و آسیب به سر، انزوا و دوری از اجتماع، استرس و فشارهای عصبی، انواع آلاینده‌ها، چاقی وعدم تحرک، بیماری‌های متابولیک (قند، فشار یا چربی‌خون بالا)، کم بودن فعالیت‌های ذهنی و تغذیه ناسالم.
از آنجاکه پیشگیری قطعی از این بیماری وجود ندارد با برنامه‌ریزی صحیح و تغییر در شیوه زندگی میتوان عوامل خطر را کم کرده و در جهت حفظ سلامت مغز گام برداشت.
راهکارهای پیشگیرانه عبارتند از:
تغذیه سالم: داشتن برنامه غذایی محتوی انواع مواد مفید از گروه‌های غذایی طبیعی مختلف - مصرف منابع غذایی حاوی کربوهیدرات‌های پیچیده بجای قندهای ساده، چربی‌های حیاتی (امگا3)، ویتامین‌های گروهB (بویژه B6وB12)، E، C- مصرف میوه‌‌ها و سبزیجات تازه و تیره رنگ - پرهیز از مصرف خودسرانه مکملها.
فعالیت‌های ذهنی: مطالعه، خاطره نویسی، نقاشی، کارهای دستی، حل جدول، بازی‌های فکری، مشاعره، انجام محاسبات ریاضی بصورت ذهنی، یادگیری زبان جدید، ادامه تحصیلات و کسب آموزه‌های جدید.
محافظت از سر: استفاده از کلاه ایمنی در فعالیت‌های ورزشی و موتورسواری، بستن کمربند ایمنی حین رانندگی و مراقبت از کودکان نوپا.
ورزش و فعالیت‌های جسمی: فعالیت منظم و مرتب- پیاده‌روی و انجام فعالیت‌های روزمره.
پرهیز از انزوا و داشتن فعالیت‌های اجتماعی: رفت و آمد با دیگران، عضویت در کانون‌ها و انجمن‌‌ها، شرکت در مراسم و برنامه‌های مناسبتی، بازدید از اماکن دیدنی و موزه‌‌ها، ثبت‌نام در گروه‌های آموزشی و ورزشی و فرهنگی.
کنترل استرس و حفظ آرامش: خواب کافی، انجام کارهای هنری، اختصاص زمان فراغت برای خود، انعطاف پذیری، تقویت روحیه شاد، ماساژ، نواختن یا گوش کردن موسیقی و رفتن به طبیعت.
پیشگیری ودرمان بموقع بیماری‌های متابولیک: اقدامات پیشگیرانه، مراقبتی، کنترلی و درمانی قند، چربی و فشارخون بالا.
کنترل آلاینده‌ها: رعایت اقدامات محافظتی برای همگان بویژه افرادی که بیشتر در تماس با این مواد هستند (مثل شاغلین کارخانه‌های مواد و سموم شیمیایی، ساکنین حوالی بزرگراه‌‌ها ) - مصرف شیر، میوه و سبزیجات تازه و ماهی برای کاهش عوارض ناشی از آلودگی هوا.
سبک زندگی سالم: پرهیز از مصرف سیگار، الکل و مواد روان‌گردان.
معاینات دوره‌ای: انجام سالانه آزمایش‌های مربوط به قند، فشار، چربی‌خون و نیز تست حافظه برای افراد بالای 50 سال.
با توجه به تغییرات طبیعی سالمندی و انجام مراقبت‌ها و اقدامات ساده میتوان دوران پیری را هر چه فعال‌تر و سالم‌تر طی نمود.
برای خواندن بخش اول- آلزایمر در سالمندان- اینجا کلیک کنید.
