زهره کرباسچیان؛ کارشناس ارشد تغذیه دانشگاه علوم پزشکی تهران
نام علمی آن Allium akakaGmelو مترادف‌های آن Allium latifoliumcilibو Allium ursinum L می‌باشند. نام انگلیسی Broad leagved garlic و Wild leek برای والک استفاده می‌شود.
این گیاه از خانواده Liliaceae است. والک یکی از گونه‌های سیر و به اصطلاح نوعی سیرکوهی می‌باشد که با نام‌های پیاز خرسی، سیر جنگلی، سیر خرس نیز نامیده می‌شود.
والک گیاهی وحشی، خودرو و پایا به ارتفاع 25 تا 50 سانتیمتر با پیاز کشیده به رنگ سفید مایل به زرد و دو یا سه برگ بیضوی نوک‌تیز است. ساقه ضخیم و گلدار آن کم و بیش سه‌وجهی است و در انتها به چتری شامل 15تا 25 گل در هر یک به پهنای 5/1 سانتیمتر با شش گلبرگ سفید یا صورتی ختم می‌شود.
این گیاه در ماه‌های فروردین تا خرداد روییده و برداشت می‌شود و برای استفاده در فصول دیگر به دو روش فریز کردن و یا خشک کردن نگهداری می‌گردد.
برخی ترکیبات موثر در این گیاه شامل روغن فرار، وینیل سولفید، آلدهید ناپایدار و املاح معدنی می‌باشد. این گیاه سرشار از کلسیم و انواع ویتامین‌ها از جمله ویتامین C است. داراى مقادیر زیادی موسیلاژ و صمغ مى‌باشد. ترکیبات گوگرددار موجود در این گیاه به آن طعمی شبیه به پیاز می‌دهد و مصرف آن سبب کاهش کلسترول خون گردیده و سیستم هضم وگردش خون را تقویت می‌کند.
تاثیر والک بر سیستم قلب و عروق
والک در درمان تصلب شرایین استفاده می‌شود. این گیاه با انبساط ملایم عروق خونی سبب کاهش فشار خون می‌گردد.
تاثیر والک بر سیستم قند خون
بر اساس نتایج مطالعات، والک به خاطر داشتن خاصیت مهارکنندگی α- آمیلاز، می‌تواند برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 مفید باشد، زیرا از افزایش قند خون بعد از صرف غذا جلوگیری می‌کند.
تاثیر والک بر پوست و مو
استعمال برگ‌های له شده والک بر روی پوست می‌تواند برای از بین بردن آبسه و کورک به کار رود. در گذشته بر این باور بودند که مصرف مداوم والک سبب ریزش موى سفید و در آمدن موى سیاه به جاى آن می‌شود، که از این نظر شباهت زیادى به سیر دارد.
تاثیر والک بر سیستم گوارش
این گیاه در بهبود بیماری‌های اسهال خونی از نوع آمیبی، سوء‌هاضمه، سوزش معده و نقرس به کار می‌رود. همچنین به هضم غذا کمک کرده و سبب دفع انگل معده و روده (کرم کدو) می‌شود.
تاثیر والک بر سیستم عصبی
والک اثر مفیدی در تقویت اعصاب دارد و براى درمان فراموشی توصیه می‌شود.
تاثیر والک بر سیستم تنفس
این گیاه در درمان آنفلوانزا، برونشیت و سیاه‌‌سرفه مفید است. همچنین گرفتگی صدا را برطرف نموده و درمان خوبى براى تنگی نفس مى‌باشد.
نکات احتیاطی
1) زنان باردار باید در مصرف والک احتیاط کنند.
2) مصرف والک در کودکان ممکن است موجب مسمومیت گردد.
- در صورتی که بخواهید سبزی والک را خشک کنید، حتماً باید به روش سایه خشک عمل کنید.
- خواص پیاز والک تا حدود زیادی شبیه سیر است.
