یک صنعتگر فعال در حوزه ملیله کاری که تجربه حضور در نمایشگاه‌های خارجی زیادی دارد، معتقد است: برای پیدا کردن غرفه‌های صنایع دستی ایران باید به دنبال آدرس دستشویی بود؛ هر جا که دستشویی را پیدا کنید، مطمئن باشید، غرفه‌های صنایع دستی ایران را هم پیدا می‌کنید.
به گزارش ایسنا، محسن یزدان‌شناس حدود 25 سال در رشته ملیله کاری زنجان سابقه دارد و تا کنون در 44 نمایشگاه خارجی شرکت کرده است، می‌گوید: چون غرفه‌هایی که نزدیک دستشویی هستند کمترین قیمت را دارند، مجری نمایشگاه‌های ایرانی هم برای آنکه سود بیشتری کنند، معمولا همان غرفه‌ها را می‌گیرند و به صنعتگران اجاره می‌دهند. من تجربه زیادی برای حضور در نمایشگاهای خارجی دارم و برایم ثابت شده اگر می‌خواهید در نمایشگاه‌های خارجی غرفه‌های ایران را پیدا کنید به دنبال دستشویی بگردید.
او با بیان اینکه در نمایشگاه‌های متفاوتی از جمله چین، سنگاپور، ژاپن، کویت، قطر، ترکیه، اسپانیا، آلمان، یونان شرکت کرده است، می‌افزاید: در قانون گمرکی ما خروج جواهر و نقره از یک کشور قانونی نیست اما هر مسافری می‌تواند با خودش حداقل سه کیلو طلا یا نقره ببرد. ما نیز به واسطه اینکه مواد اولیه ملیله نقره هست، از این روش استفاده می‌کنیم و گاهی اوقات هم کمی بیشتر از این مقدار را با خودمان بردیم و با توجه به اینکه از سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نامه هم داشتیم اما گاهی هم با مشکلات بسیاری مواجه شدیم؛ حتی چندبار هم به عنوان قاچاقچی با ما برخورد کردند.
این صنعتگر درباره اینکه استقبال از نمایشگاه‌های خارجی به چه صورت است، بیان می‌کند: استقبال از ملیله ایران خوب است اما چون ما در نمایشگاه‌های تخصصی شرکت نمی‌کنیم به همین دلیل فقط به فروش در همان نمایشگاه اکتفا می‌کنیم و کسی به ما سفارش نمی‌دهد. برای شرکت درنمایشگاه‌های تخصصی باید هزینه زیادی بپردازیم که برای ما صرفه‌ی اقتصادی ندارد.
یزدان‌شناس ادامه می‌دهد: وقتی در نمایشگاهی شرکت می‌کنم که یک غرفه 12 متری بی سر و ته دارم و مجبورم آن را با چند بنری که همراه خودم برده‌ام، آذین کنم، قطعا کسی برای سفارش به ما اعتماد نمی‌کند. اما در برخی از کشورها که حضور زیادی داشتم، شناخته شده‌ام، به همین دلیل برای سفارش به من اعتماد کرده‌اند اما حجم سفارش‌هایی که می‌دهند محدود است.
او با بیان اینکه ما برای گرفتن سفارش به نمایشگاه‌های خارجی نمی‌رویم، بلکه بر فروش تاکید داریم، می‌گوید: معمولا در بین کشورهای دیگر، لبنان و ترکیه به ما سفارش می‌دهند. فروش ملیله در ترکیه کار دشواری است زیرا آنها از اندونزی با قیمت پایین کارگر آوردند و به نصف قیمت ایران ملیله تولید می‌کنند و اگر به ما هم سفارش می‌دهند به دلیل کیفیت کارمان است.
این صنعتگر درباره فروش محصولاتش در اروپا نیز اظهار می‌کند: من که به هیچ وجه اروپا را قبول ندارم. در تمام نمایشگاه‌های اروپایی که شرکت کردم حتی نتوانستم پول غرفه‌ام را دربیاوریم. چند سالی می‌شود که اروپایی‌ها از نظر اقتصادی در وضعیت بدی قرار دارند بنابراین هزینه کردن برایشان دشوار است پس ترجیح می‌دهند کارهای شرکتی و شناخته شده بخرند و از دست ما کمتر خرید می‌کنند.
یزدان‌شناس اضافه می‌کند: تمام ایرانی‌هایی که در نمایشگاه ایتالیا شرکت می‌کنند، همراه خودشان خرما هم برای فروش می‌آورند. برای مثال کسی که فرش برای عرضه می‌آورد در کنار آن چند تن خرما هم می‌آورد که تمام خرمایش را می‌فروشد و فرش‌هایش را که معمولا به دلیل قیمت بالایی که دارند، طرفدار ندارند را نمایش می‌دهد. برای مثال اگر در چین زعفران عرضه کنی به خوبی فروش می‌رود که فکر کنم تا چند سال آینده آن را هم دیگر نمی‌توان فروخت زیرا پیاز زعفران ایران به افغانستان و پاکستان قاچاق می‌شود و افغانی‌ها همان زعفران را با قیمت پایین‌تر عرضه می‌کنند.
او درباره جایگاه ملیله ایران در کشورهای دیگر نیز می‌گوید: ما از نظر کمیت در دنیا جایگاهی نداریم اما از نظر کیفیت جایگاه خوبی داریم. تکنیک‌های ملیله زنجان در طول سال‌های زیاد پخته شده است اما نمی‌توانیم از نظر کمیت هیچ کجای دنیا را بگیریم. در حال حاضر ملیله اندونزی مطرح است زیرا از ابزار ماشین نیز برای تولید استفاده می‌کنند و کارشان صرفا دستی نیست. کیفیت کاری هندی‌ها هم پایین است اما به دلیل جمعیت زیادی که دارند خیلی ارزان کار می‌کنند بنابراین آنها هم از نظر کمیت جایگاه خوبی را به خودشان اختصاص داده‌اند.
این صنعتگر با اشاره به اینکه روسیه هم ملیله می‌سازد، توضیح می‌دهد: اگر مهد ملیله ایران را زنجان بدانیم، آنها هیچ وقت حاضر نشدند با مواد بی‌کیفیت کار کنند اما اصفهانی‌ها با مواد بی‌کیفیت و به وسیله دستگاه‌های ریخته‌گری مس ملیله می‌سازند و وقتی که از نقره به عنوان روکش آن استفاده کردند، آن را به بازار عرضه می‌کنند، وقتی اصفهانی‌ها متوجه شدند مردم قدرت خرید ندارند تصمیم گرفتن مواد اولیه را تغییر دهند در حالی که زنجانی‌ها این کار را نمی‌کنند و شاید یکی از دلایلی که این استان از کمیت عقب مانده همین موضوع باشد.
یزدان‌شناس می‌افزاید: کمیت ملیله در 15 سال اخیر نسبت به قبل بیشتر یا حداقل 10 برابر شده است اما کیفیت کمی پایین آمده است. شاید در زنجان استادهای بنامی که مُهر بفروشند پنج نفر باشند اما صنعتگران دیگری که در این رشته مشغول هستند سعی می‌کنند ارزان کار کنند.
او درباره آینده ملیله در زنجان توضیح می‌دهد: دیگر هیچ شاگردی توانایی تحمل اینکه پنج سال کنار استادش کار کند را ندارد به همین دلیل با شرکت در دوره‌های چند ماهه‌ای که سازمان فنی و حرفه‌ای به صورت رایگان برگزار می‌کند، مشغول به کار می‌شوند و حتی استادان دیگر را هم نمی‌پذیرند. به عقیده من آموزش‌های رایگان بزرگترین لطمه را به ملیله زنجان می‌زند. گرچه فنی حرفه‌ای رسالت خود می‌داند که به عنوان یک نهاد آموزشی این حرفه را آموزش دهد. سازمان‌های ما وقتی به کاری نیاز داشته باشند، اسم آن را هنر یا صنعت می‌گذارند و زمانی هم که اصلا لازم نداشته باشند، می‌گویند کار کارگری است.
این صنعتگر که در حال حاضر دو شاگرد دارد، می‌گوید: ما از ابتدا سعی کردیم با کیفیت کار کنیم و سعی می‌کنیم به ملیله نوآوری دهیم. سال گذشته حدود 15 نفر به صورت مستقیم و پنج نفر هم به صورت غیر مستقیم در کارگاه من مشغول به کار بودند اما به دلیل وضعیت اقتصادی بد و عدم حمایت سازمان بیمه ترجیح دادم که شاگردی نداشته باشم و شخصا عذر همه را خواستم. در حال حاضر هم همه شاگردانم مستقل شدند و برای خودشان کار می‌کنند.
