آمفیزم چیست؟

آمفیزم و التهاب نایژه‌ی مزمن، همیشه با هم هستند و این دو عارضه به عنوان بیماری انسدادی ریه شناخته شده‌اند. در التهاب نایژه، مجاری تنفس از راه کلفت شدن دیواره‌ی نایژه‌ها و ترشحات بیش از حد مخاط، این مجاری را مسدود کرده و تنگ می‌کند. این پدیده به نوبه‌ی خود بازدم را مشکل می‌سازد. زیرا مقاومت نسبت به جریان هوا افزایش می‌یابد. ترشحات ریه توانایی تخلیه شدن را ندارند و این خود باعث ورود سلول‌های سفید خون به محل می‌شود. این سلول‌ها آنزیم‌های مخرب آزاد می‌کنند که در نهایت باعث پارگی کیسه‌های هوایی خواهند شد.
این پارگی‌ها در کیسه‌ی هوایی با مبادله‌ی اکسیژن و دی اکسید کربن از ورای غشای مویرگی آلوئولی و کیسه هوایی، کارایی لازم را نخواهند داشت. نشانه‌های مهم آمفیزم عبارتند از سرفه، خس خس کردن سینه، تنگی نفس. هنگامی که این بیماری پیشرفت کرده باشد با پر شدن هوای بیش از حد در ریه‌ها قفسه‌ی سینه مانند بشکه می‌شود. عفونت ریوی خفیف ممکن است به کندی بهبود یابد و به طور قابل توجهی علائم آمفیزم را تشدید کند. بیشتر افرادی که به این بیماری دچار شده‌اند هنگام خوابیدن نمی‌توانند دراز بکشند و در وضعیت نیمه نشسته می‌خوابند زیرا تنگی نفس مانع درست خوابیدن می‌شود. در مواقعی که آمفیزم شدید باشد پوست و لب‌ها کبود می‌شوند (سیانوز)، ضمناً با پیشرفت آمفیزم سایر دستگاه‌های بدن گرفتار خواهند شد. قلب ممکن است بزرگ شود؛ زیرا کاهش اکسیژن خون، عروقی خونی ریه را منقبض می‌کند و این مسئله کار قلب را برای تلمبه کردن خون به ریه بیشتر می‌کند. این عارضه به قلب ریوی معروف است که معمولاً به شکل یک نارسایی قلبی ظاهر می‌شود.
ورم پاها و افزایش خستگی پذیری از نشانه‌های زودرس هستند. ضربان قلب نامنظم و وریدهای گردنی اتساء و حتی سیانوز ممکن است بعداً بروز کنند. گلبول‌های قرمز تعدادشان ممکن است افزایش یابد، در مغز نیز خون‌رسانی کاهش یابد و ممکن است باعث تحریک پذیری، منگی، سردرد و بی خوابی شود. در آمفیزم شدید خطر ورود هوا به فضای جنب افزایش می‌یابد. در این عارضه ریه در اثر پارگی روی هم می‌خوابد و هوا به فضای جنب- که بین ریه‌ها و قفسه قرار دارد- وارد می‌شود.
برای مهار کردن آمفیزم، از کشیدن دود خودداری کنید، از گرد و غبار و هوای آلوده پرهیز کنید، از تماس با افراد مبتلا به عفونت‌های تنفسی دوری کنید، از خوراکی‌های مقوی و مغزی پر پروتئین استفاده کنید، مقدار زیادی آب به طور مداوم بنوشید که باعث نرم شدن خلط شود و به راحتی با سرفه خلط را بیرون کنید.

مشکلات ریه

هوا به طور ثابت به ریه‌ها وارد و از آن‌ها خارج می‌گردد و باعث می‌شود که بافت‌های بدن بتوانند به مقدار کافی اکسیژن دریافت و مواد زائد تولیدی خود یعنی دی اکسید کربن را نیز دفع کنند. تنفس به وسیله‌ی مرکز تنفس در قسمتی از مغز- که به نام مدولا (1) شناخته می‌شود- کنترل می‌گردد. مرکز تنفس، ماهیچه‌های داخلی اطراف قفسه سینه را برای انقباض و انبساط تحریک می‌کنند تا ما بتوانیم عمل دَم و بازدَم را انجام دهیم.

چگونه تنفس صورت می‌پذیرد؟

در هنگام تنفس، هوا از مکانی با فشارِ بالا به مکانی با فشار پایین حرکت می‌کند. وقتی که فشار در ریه‌ها کمتر از فشار هوای بیرون باشد، هوا وارد مسیرهای هوایی می‌شود و هنگامی که فشار در ریه‌ها افزایش می‌یابد، هوا به خارج جریان پیدا می‌کند و عمل بازدم صورت می‌پذیرد.

چگونه تنفس تنظیم می‌شود؟

حتی هنگامی که ما خوابیده‌ایم، نظام پایه‌ای تنفس ما به وسیله‌ی یک سری سلول‌های عصبی در مغز که مرکز تنفسی نامیده می‌شوند، کنترل می‌گردند. در آنجا پیغام‌ها از طریق اعصاب برای دیافراگم و ماهیچه‌ها ارسال شده و آن‌ها را تحریک می‌کند تا ما به تنفس ادامه دهیم. وقتی که مقدار دی اکسیدکربن خون نیز زیاد شود، همین عمل تکرار می‌گردد. گیرنده‌های داخل بعضی از سرخرگ‌های بزرگ، تغییرات را درک کرده و پیغام را به مغز ارسال می‌کنند.

چگونه دی اکسید کربن بر تنفس تأثیر می‌گذارد؟

سلول‌های عصبی سرخرگ‌ها، در مرکز تنفس مغز به میزان دی اکسید کربن خون حساس می‌باشند. یک افزایش کوچک در مقدار دی اکسید کربن، میزان تنفس را تا رسیدن به حد طبیعی دی اکسید کربن افزایش می‌دهد.

تبادل گازها در بدن:

تبادل دی اکسید کربن و اکسیژن، به طور دائم در بدن صورت می‌پذیرد، در ریه‌ها اکسیژن از دیواره‌ی نازک کیسه‌های هوایی یا آلوئول (2) عبور کرده و وارد رگ‌های خونی باریک (مویرگ‌ها) شده و در آنجا به مولکول هموگلوبین در گلبول‌های قرمز خون متصل می‌شود. به طور هم زمان، دی اکسید کربن از خون به داخل آلوئول آزاد شده و از طریق بینی یا دهان خارج می‌شود، خون ذخیره شده در سلول‌های بافت‌ها، اکسیژن خود را با دی اکسید کربن تعویض می‌کنند.

پنومونی (3):

التهاب کیسه‌های هوایی ریه‌ها است که معمولاً به سبب عفونت به وجود می‌آیند. این بیماری در کودکان، نوزادان و افراد مسن شایع‌تر است و سیگار کشیدن، مصرف الکل و سوء تغذیه عوامل خطرآفرین می‌باشند. در ذات الریه، بعضی از کیسه‌های هوایی یا آلوئول در ریه‌ها متورم شده و با گلبول‌های سفید خون و ترشحات پُر می‌شوند. در نتیجه، اکسیژن سخت‌تر از دیواره‌های کیسه‌های هوایی عبور کرده و به خون می‌رسد. معمولاً فقط یک قسمت از ریه‌ها به این بیماری مبتلا می‌شوند، اما در حالت‌های شدید ذات الریه، عفونت هر دو ریه را دربرمی‌گیرد و می‌تواند کشنده باشد. دلیل التهاب معمولاً یک عفونت باکتریایی است اما سایر ارگانیسم‌ها مانند ویروس‌ها، پروتوزوآ (تک یاخته‌ها) و قارچ‌ها نیز می‌توانند باعث بیماری شوند. به طور غیررایج‌تر استنشاق مواد خاصی مانند: مواد شیمیایی و یا داروهای استفراغ‌آور باعث التهاب می‌شوند که ممکن است باعث یک حالت خطرناک به نام سندرم زجر تنفسی حاد (4)‌شود. ذات الریه یکی از اصلی ‌ترین دلایل مرگ افراد جوان در گذشته بوده است، اما افراد زیادی هم اکنون با پیدا شدن آنتی بیوتیک‌های مؤثر از این بیماری جان سالم به در می‌برند و کاملاً بهبود می‌یابند. البته ذات الریه کماکان می‌تواند در افراد مسن‌تر و یا افرادی که بیماری دیگری نیز دارند، کشنده باشد.
بعضی انواع ذات الریه به سختی درمان می‌شوند و این به دلیل مقاومت بعضی ارگانیسم‌ها در برابر آنتی بیوتیک‌ها می‌باشد. به همین دلیل، ذات الریه هم اکنون شایع‌‌ترین عفونت کشنده‌ی است که در بیمارستان‌ها به وجود می‌آید. نوزادان، افراد سالخورده و افرادی که هم اکنون بیماری شدیدی دارند و یا یک بیماری طولانی مدت داشته‌اند، مانند دیابت در معرض خطر بیشتری برای این بیماری قرار دارند. سایر افرادی که آمادگی بیشتری برای این بیماری دارند آن‌هایی هستند که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف می‌باشد مانند افراد مبتلا به ایدز: ایمنی ضعیف بدن ممکن است در هنگام درمان بیماری‌ها نیز با مصرف داروهای کم کننده‌ی دفاع بدن و یا شیمی درمانی (5) نیز به وجود آید. افرادی که سیگار می‌کشند یا الکل مصرف می‌کنند و یا سوءتغذیه دارند نیز در معرض ابتلاء به ذات الریه قرار دارند.

علل آن کدامند؟

بسیاری از موارد ذات الریه در بالغین به سبب عفونت یک باکتری که معمولاً استرپتوکوک پنومونیه می‌باشد، به وجود می‌آید. این نوع ذات الریه ممکن است به دلیل یک عفونت ویروسی در قسمت‌های بالایی مسیرهای تنفسی مانند سرماخوردگی معمولی به وجود آید. سایر دلایل رایج ذات الریه‌ی باکتریایی در بالغین عبارت است از عفونت باکتری هموفیلوس آنفولانزا (6) و مایکوپلاسما پنومونیه (7) یک نوع باکتری به نام لژیونلاپنوموفیلا (8) باعث نوعی ذات الریه به نام لژیونر (9) می‌شود که می‌تواند موجب اختلالات کلیه و کبد شود. ذات الریه به وجود آمده توسط باکتری استافیلوکوک طلایی (10)، معمولاً بر روی افرادی که در بیمارستان بستری هستند و بیماری دیگری دارند تأثیر می‌گذارد. به خصوص بر روی کودکان و افراد سالخورده این نوع ذات الریه می‌تواند به دلیل آنفلوانزای شدید نیز به وجود آید.
سایر مواردی که به بیمارستان‌ها منتقل می‌شوند، عبارتند از عفونت باکتری‌های کلبسیلا (11) و سودومونا (12) حالات ویروسی شامل ارگانیسم‌هایی که باعث آنفولانزا و آبله مرغان می‌شوند. در بعضی حالات، ذات الریه به دلیل بعضی ارگانیسم‌های دیگر مانند قارچ و پروتوزا است. این عفونت‌ها تقریباً نادر و خفیف می‌باشند- به خصوص در افراد بالغ و سالم- اما در افرادی که سیستم دفاعی بدن آن‌ها ضعیف است رایج‌تر و خطرناک‌تر هستند. برای مثال پنوموسیستیس کارینی (13) ممکن است به طور بی ضرر، در ریه‌های سالم زندگی کند اما می‌تواند در افراد مبتلا به ایدز (14) باعث ذات الریه شدید شود. یک حالت نادر ذات الریه که به نام ذات الریه بر اثر آسپیراسیون (15) شناخته می‌شود، ممکن است به دلیل استنشاق تصادفی موادِ استفراغ شده، به وجود آید. این نوع ذات الریه معمولاً در افرادی که هیچ واکنش سرفه‌ای از خود نشان نمی‌دهند، مثلاً اگر به دلیلی در حالت بیهوشی باشند یا مقدار زیادی الکل یا دارو مصرف کرده باشند یا دچار ضربه‌ی مغزی شده باشند، به وجود خواهد آمد.

علائم آن کدامند؟

ذات الریه باکتریایی معمولاً به سرعت آغاز می‌شود و علائم شدید آن به تدریج و ظرف چند ساعت بروز می‌کند و ممکن است شامل این موارد زیر باشند: سرفه‌ای که ممکن است دارای خلط خون آلود و یا دارای رنگ تقریباً نارنجی (16) باشد، درد قفسه سینه که در هنگام تنفس (عمل دم) بدتر می‌شود، کوتاهی نفس در هنگام استراحت، تب شدید، هذیان و گاهی بیهوشی و از دست دادن حواس. وقتی ذات الریه به وسیله‌ی ارگانیسم‌هایی غیر از باکتری به وجود آمده باشد، علائم مشخصه کمتری را بروز می‌دهد. شما ممکن است به طور کلی برای چندین روز احساس کسالت کنید و تب داشته باشید و اشتهای خود را نیز از دست بدهید. سرفه و تنگی نفس ممکن است تنها علائم تنفسی باشند. علائم مربوط به تمام انواع ذات الریه معمولاً در نوزادان، کودکان و سالخوردگان زیاد مشخص نمی‌باشد. نوزادان ممکن است دچار تهوع و تب شدید شوند و ممکن است تشنج نیز داشته باشند. افراد سالخورده ممکن است علائم تنفسی نداشته باشند، اما معمولاً به شدت دچار گیجی و حواس پرتی می‌شوند.

عوارض آن کدامند؟

تورم به دلیل ذات الریه ممکن است از کیسه‌های هوایی در ریه‌ها به پرده‌ی جنب (17) (دیواره‌ی دو جداره‌ای که ریه‌ها را از دیواره‌ی قفسه سینه جدا می‌سازد) منتقل و باعث التهاب پرده‌ی جنب می‌شود و مایعات در بین این دو جداره جمع و منجر به فشار بر روی ریه‌ها و سختی تنفس می‌شوند. در حالات شدید، میکروارگانیسم‌هایی که در ابتدا ایجاد عفونت می‌کنند، ممکن است وارد خون شده و باعث عفونت خون شوند. در بعضی افراد آسیب پذیر مانند کودکان، افراد سالخورده و آن‌هایی که سیستم دفاعی ضعیفی دارند، تورم به وجود آمده، به وسیله‌ی ذات الریه ممکن است به شدت به بافت ریه سرایت کرده و باعث نارسایی تنفسی (18) شود که حالتی کشنده می‌باشد.

درمان این بیماری چه می‌باشد؟

اگر شما فرد سالمی باشید و نوع خفیف این بیماری را داشته باشید، می‌توانید در خانه درمان شوید. مُسکّن‌ها می‌توانند به برطرف کردن درد سینه و تب کمک کنند. اگر یک عفونت باکتریایی دلیل بیماری باشد، پزشک آن را با آنتی بیوتیک درمان خواهد کرد. اگر ذات الریه توسط عفونت قارچی به وجود آمده باشد، داروهای ضد قارچ ممکن است تجویز شود. برای عفونت ملایم ویروسی ذات الریه معمولاً درمانی لازم نمی‌باشد.

فیروز کیسه‌های هوایی:

ضخیم شدن پیش رونده‌ی دیواره‌ی کیسه‌های هوایی در ریه‌ها است که باعث تنگی نفس می‌شود. این بیماری در افراد معمولاً بعد از 40 سالگی مشاهده می‌شود، اما در افراد بالای 60 سال بسیار شایع می‌باشد.

تخلیه‌ی هوای سینه:

یک لوله‌ی سینه‌ای برای درمان پنوموتوراکس که در آن هوا وارد ناحیه بین دو جداره‌ی پلورا (غشاء دو لایه‌ای که ریه‌ها را از دیواره‌ی سینه جدا می‌کند) می‌شود، به کار می‌رود. هم‌چنین ممکن است علاوه بر این، جراحی سینه نیز لازم باشد. لوله‌ای که بین دو جداره‌ی پلورا وارد می‌شود، به هوا اجازه‌ی خروج می‌دهد. لوله می‌تواند به یک پمپ وصل شود که هوا را بمکد. لوله‌ی سینه‌ای بایستی تا زمانی که ریه‌ها التیام یافته و درمان شوند که ممکن است 1 تا 21 روز طول بکشد، در محل خود باقی بماند.
تورم و ضخیم شدن دیواره‌ی کیسه‌های هوایی در ریه‌ها fibrosing alveolitis نامیده می‌شود. به خاطر این حالت، اکسیژن به سختی وارد جریان خون می‌شود. بنابراین سطح اکسیژن در خون پایین می‌آید. علاوه بر این، کیسه‌های هوایی کارآیی خود را از دست می‌دهند و باعث تنگی نفس می‌شوند. معمولاً این بیماری حالتی طولانی مدت دارد و چندین ماه تا چندین سال بروز کامل آن طول می‌کشد، گاهی اوقات این حالت به صورت شدید و حاد بروز می‌کند. هر دو حالت معمولاً به تدریج بدتر شده و به سختی به طور کامل درمان می‌شوند، این بیماری معمولاً در افراد بالای 60 سال بروز کرده و معمولاً در مردان بیشتر است.

علل آن کدامند؟

در بعضی حالات، این بیماری به دلیل نارسایی سیستم دفاعی بدن که در آن سیستم دفاعی به بافت‌های سالم خود حمله می‌کند بروز می‌کند. برای مثال آرتریت روماتوئید (19) یا لوپوس سیستمیک ارتیماتو (20) و سایر دلایل احتمالی عبارتند از: پرتودرمانی (21) اعضای داخل قفسه‌ی سینه و داروهای خاصی که برای درمان سرطان به کار می‌روند. برای حدود نیمی از موارد، دلیلی یافت نمی‌شود و این حالت فیبروز ریوی با علت ناشناخته‌ی idiopathic pumonary fibrosis نامیده می‌شود.

علائم کدامند؟

در حالت طولانی مدت این بیماری، علائم به تدریج طی ماه‌ها و سال‌ها بدتر می‌شوند. در حالت‌های شدید، این علائم ظرف چند روز شدیدتر می‌شوند و ممکن است عبارت باشند از: کوتاهی تنفس (تنگی نفس)، سرفه دائم و خشک، درد مفاصل. وقتی که بیماری پیشرفت کند، تنفس به شدت سخت می‌شود، به خصوص در هنگام ورزش و فعالیت‌های شدید و در حالت‌های شدید، احتمال ایست تنفسی و حمله‌ی قلبی مزمن بسیار می‌باشد. بعضی از افراد با این نارسایی، آمادگی سرطان ریه بیشتر را از خود بروز می‌دهند.

نحوه‌ی تشخیص:

پزشک ممکن است این بیماری را برای شما حدس بزند و این کار را براساس علائم و تاریخچه‌ی پزشکی و گوش دادن به صدای سینه با گوشی پزشکی انجام دهد. شما ممکن است تحت عکس برداری اشعه‌ی X یا سی تی اسکن برای بررسی بافت‌های ضخیم شده ریه‌ها قرار بگیرید. پزشک ممکن است هم‌چنین آزمایشاتی را برای بررسی سطح اکسیژن و دی اکسیدکربن خون شما ترتیب دهد. هم‌چنین آزمایشات کارآیی ریه را نیز درخواست کند، یک نمونه‌ی کوچک از ریه نیز ممکن است با استفاده از برونکوسکوپ (22) برداشته شود تا سایر نارسایی‌ها تشخیص داده شوند. یک حدس صحیح از fibrosing alveolitis را می‌توان با برداشتن یک نمونه از ریه به کمک جراحی ثابت کرد.

درمان بیماری چه می‌باشد؟

گاهی اوقات، این بیماری برای ماه‌ها و سال‌ها ثابت، باقی می‌ماند و احتیاج به درمان ندارد. در این حالت، بایستی فقط به طور مرتب بررسی شود. اگر در حال توسعه بود، ممکن است پزشکان مقدار زیادی کورتیکواستروئید را که با سایر داروهای ضعیف کننده‌ی سیستم، همراه می‌باشد برای آرام‌تر کردن روند تخریب ریه‌ها توسط سیستم دفاعی بدن، تجویز کنند. این درمان‌های دارویی فقط در یک چهارم موارد مؤثر می‌باشند. اکسیژن تراپی خانگی نیز می‌تواند برای کمک به تنفس به کار رود اما این نوع درمان بایستی حداقل 15 ساعت در روز ادامه داشته باشد.

فیبروزکیدهای هوایی:

بیماری فیبروزکیدهای هوایی معمولاً توسعه یافته و تنفس را مشکل‌تر می‌سازد. فقط حدود نیمی از افراد مبتلا به این بیماری بیش از 5 سال زنده می‌مانند. در بعضی افراد، پیوند ریه می‌تواند نجات بخش باشد. یک پانزدهم از افراد مبتلا به این بیماری‌ها دچار سرطان ریه می‌شوند.

سارس

در زمستان سال 1381 بیماری حاد تنفسی موسوم به سارس، در کشور چین شایع شد و به تدریج در سراسر جهان گسترش یافت. این بیماری با گسترش به بیش از 30 کشور در 4 قاره‌ی جهان، سبب ابتلاء 5000 نفر (سن‌های بین 25 تا 70 سال) و مرگ بیش از 300 نفر در کشورهای چین، هنگ کونگ، کانادا، ویتنام و تایلند گردید. گسترش بیماری به مناطق خاورمیانه شامل کویت، عربستان سعودی، بحرین و سنگاپور، نگرانی وقوع همه‌گیری در منطقه را مطرح کرد.
این بیماری بیشتر از مرزهای هوایی و یا احتمالاً سایر مبادی ورودی توسط افرادی که به مناطق آلوده سفر کرده‌اند وارد می‌شود. اولین مورد بیماری در خاورمیانه در کویت، توسط سازمان بهداشت جهانی گزارش گردید. عامل بیماری ویروسی از خانواده‌ی کرونا ویروس‌ها می‌باشد. جهت پیشگیری از ابتلا به شیوع بیماری، عدم مسافرت به مناطق پرخطر توصیه شده است. در صورت تماس با افراد آلوده کنترل و تب‌های بدن به مدت 10 روز و در صورت بروز تب 38 درجه و وجود علائم، مراجعه‌ی سریع به مراکز بهداشتی توصیه می‌گردد. با توجه به آمار بالای آلودگی، کادر بهداشت و درمان که با تماس با بیماران بوده‌اند، آگاهی و توجه جدی پزشکان و کادر بهداشتی درمانی به نکات مراقبتی و پیشگیری ضرورت دارد.

علائم بیماری:

بیماری عمدتاً با پیش درآمد تب (بیش از 38 درجه سانتی گراد) آغاز می‌شود. بیماری با تب بالا و گاهی با لرز و تکان‌های شدید همراه است و ممکن است با سایر علائم از جمله سردرد، بی حالی و درد عضلانی توأم باشد. در شروع بیماری، برخی از بیماران علائم تنفسی خفیف دارند، به طور معمول لکه‌های پوستی و مشکلات گوارشی وجود ندارد. البته برخی از بیماران وجود اسهال را در دوره‌ی پیش درآمد همراه با تب ذکر کرده‌اند.
بعد از 3 تا 7 روز، مرحله‌ی تنفس تحتانی با شروع سرفه‌های خشک و بدون خلط شروع می‌شود که ممکن است با کاهش اکسیژن همراه باشد، یا به سمت آن پیشرفت کند. در 10 تا 80 درصد موارد، بیماری تنفسی آنقدر شدید است که نیاز به لوله گذاری و تهویه مکانیکی ایجاد می‌شود. ابتلای به این بیماری در کشوری ممکن است به دنبال اقامت در یک منطقه‌ی آلوده و یا سابقه‌ی مسافرت به منطقه‌ی آلوده‌ای صورت گیرد.

راه‌های سرایت:

انتقال از شخص به شخص از طریق قطرات تنفسی و ترشحات بدن فرد بیمار بوده و بیشتر در افرادی که در بیمارستان یا در خانه با بیمار تماس نزدیک داشته باشند صورت می‌گیرد. بنابراین در صورت مراقبت از بیمار، زندگی با وی یا تماس نزدیک با ترشحات تنفسی مایعات بدن یا مدفوع بیماران احتمال انتقال بیماری وجود دارد.
ضمناً سایر راه‌های سرایت، نظیر انتقال از طریق محصولات کشاورزی و غذا مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین افرادی که ملاقات و تماس نزدیک و یا تکلم و صحبت و مراوده با بیمار داشته‌اند، بالا‌ترین خطر ابتلا به بیماری را دارند. علاوه بر این سیر ابتلا فرد بیمار، شانس و احتمال انتقال بیماری را افزایش می‌دهد. وجود و عدم وجود علائم اولیه مثلاً سرفه و علائم تنفسی در افزایش یا کاهش این احتمال، مؤثر است.

احتیاط‌های لازم جهت پیشگیری:

بیمار مبتلا به سارس می‌باید به هنگام عطسه و سرفه دهان و بینی خود را پوشانده و در صورت بهبودی نیز، ضروری است که در هنگام مواجهه با افراد مشکوک به سارس از ماسک استفاده کند.
برای هر بیمار مبتلا به سارس می‌باید از دستکش‌های یکبار مصرف استفاده کرد و بلافاصله پس از برقراری تماس با مایعات بدن بیمار، دستکش‌ها باید خارج شده و نابود گردند. مؤکداً توصیه می‌گردد به هیچ عنوان نباید با شستشوی دستکش مجدداً از آن استفاده کرد.
بیماران مبتلا به سارس نباید از لوازم عمومی منزل، نظیر قاشق، چنگال و... خانواده استفاده کنند زیرا با شستن آن‌ها مانع برطرف نمی‌شود. با توجه به آن که عامل بیماری در مدفوع ردیابی شده است، برای ضدعفونی کردن توالت و سایر سطوح می‌باید به طور مرتب از ضدعفونی کننده‌های معمولی خانگی استفاده کرد.
برای سایر افراد خانواده محدود کردن فعالیت‌های روزمره ضرورتی ندارد، مگر آن که علائمی را از خود بروز دهند.
در صورت احتمال تماس فرد با اشخاص مشکوک و مبتلا می‌باید تا 10 روز مورد مراقبت قرار گرفته و هرگونه علائم تنفسی مورد توجه قرار گیرد. هم‌چنین فرد می‌باید فعالیت‌های روزمره‌ی خود را در این ایام محدود کند.
در مدت یاد شده‌ خانواده‌ی بیمار باید با دقت به توصیه‌های بهداشتی عمل کنند.
در صورتی که شخص واجد، دارای تب بالای 38 درجه بوده و سرفه می‌کند و هم چنین مشکلات تنفسی دارد، باید بلافاصله با پزشک مشورت کرده و از مسافرت خودداری کند. در صورت انجام مسافرت‌های قبلی می‌باید پزشک را در جریان قرار دهد. هم‌چنین اگر با افرادی که دارای علائم تنفسی بوده‌اند در تماس بوده به پزشک گوشزد کند.

بیماری‌های شغلی ریوی (23)

اختلالاتی را که به دلیل استنشاق ذرات گرد و غبار و گازها در محیط کار به وجود می‌آیند، بیماری‌های شغلی ریوی می‌گویند. معمولاً بعد از 40 سالگی این بیماری رایج‌تر است و معمولاً در مردان به علت خطرات زیاد موجود در محیط کار بیشتر می‌باشد. هم چنین سیگار کشیدن، بعضی ناراحتی‌ها را که باعث روند این بیماری می‌شود تقویت می‌کند. در کشورهای توسعه یافته، تعداد موارد این بیماری‌ها در حال کاهش است. این موضوع تقریباً به دلیل بهبود برنامه‌هایی است که از کارگران حمایت می‌کنند، مانند: استفاده از ماسک‌ها و لباس‌های محافظ.
علاوه بر این، مقرراتی برای حداکثر مواد مورد استنشاق در محیط نیز وجود دارند. کاهش تعداد کارگران شاغل در استخراج معادن در کشورهای توسعه یافته از این موارد است. البته این بیماری‌ها کماکان در کشورهای در حال توسعه برای کارگران به علت نبود برنامه‌های محافظتی کافی، بسیار رایج است. بیماری شغلی ریوی براساس واکنش بدن- وقتی که فرد در محیط کار است- به مواد ریز مجاور یا گازهایی که توسط ریه‌ها وارد بدن می‌شوند، به وجود می‌آید. نوع اختلال ریوی بستگی به نوع و میزان ذراتی دارد که فرو برده می‌شوند.

انواع آن کدامند؟

بیماری‌های شغلی ریوی به گرد و غبارهای معدن، عبارتند از: پنوموکونیوز (24)، سیلیکوز (25) و آزبستوز (26) که در بسیاری از حالات شدید، این نارسایی‌ها می‌توانند باعث تأثیر غیرقابل جبران بر روی بافت ریه‌ها شوند. آزبستوز می‌تواند باعث ضخیم شدن پلورا (غشاء دوجداره‌ای که ریه‌ها را از قفسه‌ی سینه جدا می‌کند) و ایجاد مزوتلیوما (27)- نوعی سرطان است که بر روی پلورا تأثیر می‌گذارد- بشود. بیماری‌های سیلیکوز و پنوموکونیوز در کارگران معدن ذغال سنگ، در کشورهای توسعه یافته، نادر هستند.
البته تعداد مورد مروتلیوما (28) کماکان به سبب این که سالیان سال طول می‌کشد تا خود را بروز دهد، در حال افزایش است. کارگرانی که در معرض آزبست‌ها قرار داشته‌اند، قبل از این که به محیط بهتری منتقل شوند، کماکان در معرض خطر به وجود آمدن این بیماری در سال‌های بعد قرار دارند. قرار گرفتن در محیط‌هایی با ذرات گرد و غبار بیولوژیکی،‌ هاگ‌ها و مواد شیمیایی، منجر به یک واکنش حساسیتی می‌شود که باعث التهاب کیسه‌های هوایی ریه‌ها و یا آسم می‌گردد.

اقدامات مؤثر:

اگر شما علائم تنفسی خاصی مانند تنگی نفس و یا سرفه‌های طولانی دارید بایستی به پزشک مراجعه کنید. اگر شغل فعلی یا گذشته‌ی شما در ارتباط با گرد و غبار و یا سایر مواد تحریک کننده باشد، این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید. او ممکن است برای شما عکس برداری با اشعه‌ی X از قفسه‌ی سینه و آزمایشات کارآیی ریه را برای یافتن نشانه‌ای از صدمات ریوی تجویز کند. این موضوع بسیار حیاتی است که شما دیگر تماسی با این ماده نداشته باشید تا دچار مشکل نشوید. اگر نمی‌توانید این کار را انجام دهید بایستی شغل خود را تغییر دهید تا از بدتر شدن وضعیت بیماری خود جلوگیری کنید. دوری از این تحریک کننده‌ها می‌تواند به تسکین علائم شما کمک کند و در غیر این صورت، درمان مانند حالت عادی آسم بایستی انجام شود.

ریه‌ی سیاه کارگران معادن ذغال سنگ

ریه‌ی سیاه (پنوموکونیوز) زخم بافت ریه است که در اثر مجاورت طولانی مدت با ذرات ذغال سنگ به وجود می‌آید. این بیماری بیشتر در سن بالای چهل سال و نیز بیشتر در مردان، به خاطر خطر بالای کار شایع می‌باشد. معمولاً این بیماری بر اثر مجاورت با ذرات ذغال سنگ به وجود می‌آید. پنوموکونیوز کارگران معدن ذغال سنگ یک بیماری جدی ریه‌ای است. چون به علت استنشاق ذرات ذغال سنگ به وجود می‌آید و ذرات در طی سال‌ها به تدریج باعث ایجاد زخم در ریه می‌شوند که درنهایت به تنگی نفس پیشرونده و ناتوان کننده منتهی خواهد شد. شدت بیماری بستگی به میزان مجاورت فرد با غبار ذغال سنگ دارد. پنوموکونیور در ابتدای بیماری رایجی در مناطق دارای معدن ذغال سنگ بود اما امروزه به علت کاهش این وضعیت و بهبود ایمنی، این بیماری در کشورهای پیشرفته به ندرت دیده می‌شود.

علل آن کدامند؟

علت این بیماری استنشاق ذارت ریز در غبار ذغال سنگ است، ذرات غباری مانند ذغال سنگ استنشاق شده، به ریه‌ها و از آنجا به کیسه‌های هوایی وارد می‌شوند و در طی مجاورت طولانی ذرات غبار باعث تحریک بافت ریه می‌شوند. این بیماری پنوموکونیوز ساده نامیده می‌شود. ادامه‌ی مجاورت با غبار ذغال سنگ منجر به یک عارضه‌ی جدی‌تر می‌شود که فیبروز پیشرونده‌ی حجیم (29) نامیده می‌شود. در این عارضه بافت ریه به شدت دچار زخم می‌شود. اگر غبار ذغال سنگ حاوی ذرات سیلیس باشد، این عارضه باز هم بدتر می‌شود. مصرف سیگار نیز باعث پیشرفت سریع این عارضه می‌گردد.

علایم آن کدامند؟

اگرچه این بیماری در ابتدا هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند. علایم بعدی پنوموکونیوز ساده و PMF که در طی سال‌ها به وجود می‌آیند عبارتند از: سرفه حاوی خلط سیاه رنگ، تنگی نفس در هنگام فعالیت که به طور پیش رونده شدت می‌یابد. افراد مبتلا به پنوموکونیوز ساده یا PMF هم چنین مستعد ابتلا به بسیاری از بیماری‌های ریه مثل برونشیت مزمن و سل می‌باشند. کارگران معدن ذغال سنگ که مبتلا به آرتریت روماتوئید هستند ممکن است دچار سندرم کاپلان شوند که در آن ندول‌های ملتهب در بافت ریه به وجود می‌آیند. با پیشرفت پنوموکونیوز PMF، تنگی نفس شدیدتر شده تا این که درنهایت به نارسایی ریه منجر می‌شود.

اقدامات درمانی:

شما بایستی از سیگار کشیدن و قرار گرفتن در معرض ذرات ذغال سنگ جداً دوری کنید. اگر دچار پنوموکونیوز ساده هستید و در معرض دیگر ذرات قرار ندارید، درمان لازم نمی باشد چون بیماری توسعه نخواهد یافت. اگر شما PMF دارید، علایم ممکن است حتی پس از ترک محیط نیز بدتر گردند. هرچند درمان کاملی برای PMF وجود ندارد اما پزشک ممکن است برای شما داروهای گشادکننده ی نایچه‌ها یا اکسیژن درمانی را تجویز کند تا بتواند عوارض بیماری را تسکین دهد. شما هم چنین ممکن است نیاز به فیزیوتراپی سینه به طور مداوم داشته باشید تا مخاط اضافی را از مسیرهای هوایی، خارج کنید.

پیش‌گیری:

در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، مقرراتی برای صنایع معادن ذغال سنگ مثل نیاز به تهویه کافی در محل کار و سایر وسایل ایمنی وجود دارد. ماسک‌های صورت و وسایلی که ذرات را کنترل می‌کنند نیز ممکن است برای افرادی که در زیر زمین کار می‌کنند لازم باشد. کارگرانی که در معرض ذرات ذغال سنگ قرار دارند بایستی هر چند سال یک بار عکس برداری ریوی را انجام دهند تا وجود پنوموکونیوز ساده مورد بررسی قرار گیرد، قبل از این که به PMF تبدیل گردد.

سیلیکوز (30)

صدمه‌ی بافت‌های ریوی به سبب استنشاق ذراتی است که دارای سیلیس است. سیلیکوز در افراد بالای 40 سال شایع‌تر است و معمولاً در مردان به سبب خطرات در محیط کار بیشتر بروز می‌کند. این بیماری با قرار گرفتن در معرض ذرات سیلیس ایجاد می‌شود و باعث صدمات غیرقابل جبران به ریه می‌گردد، زمانی در کشورهای توسعه یافته بسیار رایج بود. این بیماری افرادی مانند کارگران ریخته‌گری، شن شویی و کوزه‌گران که با ماسه، سنگ، گرانیت و ذغال سنگ سرکار دارند را مبتلا می‌کند. بسیاری از افرادی که سیلیکوز دارند، دارای بیماری طولانی هستند که بعد از 20 الی 30 سال قرار داشتن در معرض ذرات سیلیس به وجود می‌آید و می‌تواند در کمتر از 1 سال باعث مرگ شود. برخلاف بسیاری از ذراتی که وارد ریه‌ها می‌شوند، ذرات سیلیس باعث پاسخ و واکنش التهابی شدید در بافت ریه‌ها می‌گردند. بعد از مدتی این التهاب باعث قطور و مجروح شدن و ناکارایی ریه‌ها در رسانیدن اکسیژن به خون می‌شود. علایم این بیماری ممکن است بسیار شدید باشند و این حالت در افراد سیگاری سریع‌تر بروز می‌کند.

علایم آن کدامند؟

علایم حالات شدید و مزمن این بیماری مشابه هستند اما فقط در مدت زمان متفاوتی بروز می‌کند که عبارتند از: سرفه همراه با خلط- کوتاهی و تنگی نفس در هنگام فعالیت- فشردگی و احساس ناراحتی سینه. هر دو نوع این بیماری آمادگی فرد را برای ابتلاء به سل بالا می‌برند. حتی اگر فرد پس از آن هم دیگر در معرض ذرات سیلیس نباشد، بیماری می‌تواند پیشرفت پیدا کند و درنهایت باعث ایست تنفسی گردد.

اقدامات مؤثر:

شما اگر در گذشته در معرض موادی که سیلیس تولید می‌کند قرار داشته‌اید، این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید. او احتمالاً برای شما عکس برداری سینه و آزمایشات کارکرد ریه را برای ارزیابی سطح تخریب آن پیشنهاد خواهد کرد. درمانی برای این بیماری وجود ندارد اما قرار نگرفتن بیشتر در معرض ذرات می‌تواند روند رشد آن را کاهش دهد. اگر به این بیماری مبتلا هستید، نباید سیگار بکشید و هنگام کار حتماً باید از ماسک‌های مخصوص استفاده کنید و اگر نمی‌توانید در محیط کار از ذرات سیلیس برحذر باشید، پزشک ممکن است تغییر شغل را به شما توصیه کند. اگر به حالت شدید این بیماری مبتلا هستید برای تنفس آسان‌تر می‌توانید تحت اکسیژن درمانی قرار بگیرید.

پیشگیری:

اگر فکر می‌کنید در خطر این بیماری قرار دارید بایستی، با پزشک و کارفرمای خود مشورت کنید. این مهم است که شما و کارفرمایتان کارهایی برای کاهش میزان سیلیسی که استنشاق می‌کنید انجام دهید. تهویه‌ی مناسب و امکانات کنترل ذرات گرد و غبار، ماسک‌های صورت و امکانات شستشو می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند ولی به‌ترین راه پیشگیری تغییر شغل است.

بیماری‌های مرتبط با آزبست

آزبست نارسایی ریوی است که بر اثر استنشاق آزبست در سال‌های گذشته به وجود می‌آمد. این بیماری معمولاً در زیر سن 40 سال نادر است و با افزایش سن، شایع‌تر می‌باشد و در مردان بر اثر خطرات بیشتر کاری رایج‌تر است. معمولاً این بیماری با قرارداشتن در معرض آزبست در خانه یا محل کار به وجود می‌آید. آزبست‌ها (پنبه نسوز) یک ماده‌ی معدنی فیبری هستند که اگر استنشاق شوند می‌توانند صدمات خطرناکی را به ریه وارد کنند. حتی فرو بردن مقدار کمی از این مواد می‌تواند در آینده مشکل‌آفرین شود. صدمه‌ی حاصل از استنشاق آزبست غیرقابل جبران است و جلوگیری از قرار گرفتن بیشتر در معرض آن بسیار مهم است. افراد خانواده‌ای که در معرض آزبست در محیط کار قرار دارند، در خطر مشکلات مربوط به آن می‌باشند چون این مواد می‌توانند از محیط کار به خانه بر روی لباس منتقل گردند. در طول 25 سال گذشته، کاهش عمومی در مصرف آزبست‌ها بر اثر آزمایشات مختلف به وجود آمده است. البته تعداد افرادی که دچار بیماری‌های مرتبط با آن می‌گردند کماکان در حال افزایش است. چون یک فاصله‌ی 25 ساله بین قرار گرفتن در معرض آزبست‌ها و شروع بیماری وجود دارد.

علت این بیماری:

فیبرهای آزبست به شکل سوزن می‌باشند، به همین علت در صورت استنشاق به شدت وارد بافت ریه‌ها می‌گردند و به درون آن نفوذ می‌کنند. این مواد سپس باعث ایجاد واکنشی از سوی گلبول‌های سفید ریه شده که تلاش می‌کنند فیبرها را از بین ببرند. اما معمولاً فیبرها گلبول‌های سفید را از بین برده و باعث تورم و زخمی شدن بافت ریه‌ها می‌گردند.

انواع آزبست:

آزبست‌ها به سه گروه اصلی تقسیم می‌شوند: سفید، آبی و قهوه‌ای و تمام آن‌ها خطرناکند. آزبست‌های سفید بیش از بقیه برای مقاصد تجاری استفاده می‌شوند. آزبست‌های آبی و قهوه‌ای کمتر رایج بوده اما درواقع خطرناک بوده و می‌توانند باعث ایجاد بیماری‌های مرتبط به آزبست گردند. استنشاق آزبست‌ها می‌تواند باعث سه نوع بیماری گردد: آزبستوز ضخیم شدن منتشر پلورا که در آن پلورا (غشاء دو جداره‌ای که ریه‌ها را از سینه جدا می‌سازد) به طور غیرطبیعی قطور می‌گردد و باعث ایجاد، مزوتلیوما که یک تومور سرطانی در پلورا است می‌شود، معمولاً بیش از یک بیماری مربوط به آزبست، به طور همزمان در یک فرد بروز می‌کند.

آزبستو (31)

در این حالت، جراحات گسترده‌ای در بافت ریه به وجود می‌آید. بیماری می‌تواند حتی بعد از دور شدن از منبع آزبست نیز ادامه یابد. این بیماری معمولاً در افرادی که به شدت در معرض آزبست‌ها قرار داشته‌اند بروز می‌کند مانند معدن‌کاران آزبست. افرادی که در کارخانه‌های آزبست کار می‌کنند و افرادی که به طور مداوم ابزاری را که دارای آزبست هستند در اختیار دارند.
دوره‌ی بین اولین دفعه قرار گرفتن در معرض آزبست و شروع علایم حداقل 20 سال و گاهی بیشتر به طول می‌انجامد. اصلی‌‌ترین علامت، تنگی نفس در هنگام فعالیت است که می‌تواند در نهایت باعث از کارافتادگی گردد. سایر علایم عبارتند از: سرفه‌های خشک، شکل غیرعادی ناخن‌های دست که کلابینگ (32) نام دارد و چهره‌ی متمایل به آبی (آبی رنگ شدن خفیف صورت). بعضی از افراد مبتلا به این بیماری دچار سرطان ریه نیز می‌گردند.

ضخیم شدن منتشر پلورا:

ضخیم شدن پلورا ممکن است بعد از مصرف مقدار کمی آزبست به وجود آید. معمولاً این حالت علامت قابل مشاهده و خاصی را نشان نمی‌دهد و فقط اگر عکس‌برداری سینه برای دلیل دیگری انجام پذیرد، مشخص می‌گردد. در بعضی حالات، ضخیم شدن پلورا شدید و گسترده است و توانایی گسترش ریه‌ها را کاهش می‌دهد و باعث تنگی نفس می‌شود.

مزوتلیوما: (33)

این نارسایی یک تومور سرطانی در پلورا و گاهی اوقات در پریتونئوم (34) (دیواره‌ی نازکی که در اطراف حفره شکمی قرار گرفته است) می‌باشد. این بیماری رایج‌‌ترین نتیجه کارکردن با آزبست‌های آبی و قهوه‌ای است. ممکن است بین اولین برخورد با آزبست و علائم این بیماری 30 تا 50 سال فاصله باشد. این بیماری می‌تواند با تأثیر بر پلورا باعث درد قفسه سینه و تنگی نفس گردد. در حالت درگیری پریتونئوم ممکن است باعث انسداد روده گردد و علائمی مانند درد شکمی، استفراغ و کاهش وزن را به وجود آورد.

نحوه‌ی تشخیص:

اگر پزشک این بیماری را حدس بزند، از شما در مورد کار فعلی و سابقه‌ی کارهایتان پرسش خواهد کرد. بیماری‌های مربوط به آزبست معمولاً با استفاده از عکس برداری ریوی برای یافتن علائم ضخیم شدن پلورا مشخص می‌گردد. پزشک می‌تواند به سینه‌ی شما برای صداهای غیرعادی گوش دهد و می‌تواند آزمایشات کارآیی ریه‌ها را برای یافتن میزان مشکلات تنفسی تجویز کند. یک نمونه از خلط ریه شما را نیز می‌توان برای علائم و نشانه‌های آزبست تحت بررسی قرار داد. برای اثبات تشخیص مزوتلیوما، یک نمونه از بافت پلورا به کمک بی حسی موضعی برای بررسی سلول‌های سرطانی گرفته می‌شود.

اقدامات درمانی:

هیچ درمانی نمی‌تواند از پیشرفت بیماری‌های مربوط به آزبست جلوگیری کند. البته قرار داشتن در معرض آزبست می‌تواند باعث بدتر شدن سریع وضعیت فرد گردد. بنابراین بایستی از آن دوری کرد، اگر به آزبستوز مبتلا باشید ممکن است برای تنگی نفس به شما اکسیژن داده شود. ضخیم شدن بعضی نواحی پلورا احتیاج به درمان خاصی ندارد چون این وضعیت معمولاً علائم شدیدی را بروز نمی‌دهد. این بیماری نمی‌تواند به طور مؤثر درمان شود اما رادیوتراپی می‌تواند درد را تسکین دهد.
چگونه می‌توان جلوی بیماری را گرفت؟ تنها روش جلوگیری از این بیماری‌ها قرار گرفتن حداقل در معرض آزبست در محل کار و خانه می‌باشد از دهه‌ی 1970، استفاده از آزبست به شدت محدود شد و صنایعی که از آن استفاده می‌کردند وسایل کنترلی و حفاظتی را بهبود بخشیدند. بسیاری از نمونه‌هایی که از این بیماری هم اکنون بروز می‌کنند بر اثر قرار گرفتن در معرض آزبست مربوطه به قبل از دهه 70 بوده است.

التهاب کیسه‌های هوایی در اثر آلرژی

واکنش آلرژیک نسبت به ذرات گرد و غبار و یا مواد شیمیایی استنشاق شده وجود دارد که باعث تب و سرفه می‌شود. این بیماری معمولاً در بزرگسالان شایع است و در مردان به سبب بالا بودن خطر در محیط کاری بیشتر شایع می‌باشد. قرار گرفتن در معرض بعضی ذرات گرد و غبار، موجودات زنده و مواد شیمیایی عوامل خطر هستند، در بعضی افراد استنشاق ذرات گرد و غبار یا مواد شیمیایی مربوط به موجودات زنده مانند پروتئین‌ها و‌ هاگ‌های قارچی یک حالت آلرژی به وجود می‌آورد که باعث تورم بافت ریه و تنگی نفس می‌شود، این حالت به نام آلرژی خارجی کیسه‌های هوایی شناخته می‌شود. ذرات گرد و غبار،‌هاگ‌های قارچی و مواد شیمیایی که ممکن است در محل کار وجود داشته باشند می‌توانند بر روی افرادی با مشاغل مختلف تأثیر بگذارند. این‌ هاگ‌های قارچی و مواد شیمیایی حتی در منازل نیز یافت می‌شوند.

علل آن:

بسیاری مواد در محیط کار می‌توانند پاسخ آلرژیک که باعث این بیماری گردد را موجب شوند. چندین شکل مختلف این نوع نارسایی وجود دارند که براساس شغلی که معمولاً باعث آن می‌گردد طبقه بندی و نام‌گذاری می‌شوند، برای مثال: در ریه‌های کشاورزان این حالت حساسیت، به وسیله‌ی ‌هاگ‌های قارچ از علف‌های خشک کپک زده بروز می‌کند و اگر ذرات حاصل از فضولات پرندگان عامل خطر باشند بیماری به نام ریه‌ی پرنده بازان مشهور می‌شود، سایر موادی که می‌توانند این بیماری را شروع کنند عبارتند از پنیر کپک زده، ذرات قهوه، قارچ و بعضی مواد شیمیایی که در صنایع و کارخانجات برای تولید پوشش یا بسته بندی مواد به کار می‌روند. میکروارگانیسم‌های خاصی که می‌توانند در سیستم‌های تهویه‌ی هوایی و مرطوب کننده‌‌های هوا وجود داشته باشند نیز می‌توانند در ادارات، سالن‌ها، کارخانه‌ها این بیماری را به وجود آورند، این بیماری باعث تورم کیسه‌های هوایی و مسیرهای کوچک هوایی در ریه‌ها می‌گردد. دیواره‌ی کیسه‌های هوایی ضخیم شده و کارآیی خود را در رد و بدل کردن اکسیژن با خون از دست می‌دهد و مسیرهای هوایی نیز باریک می‌شوند. تمام افرادی که در معرض این مواد قرار داشته باشند دچار این بیماری نمی‌گردند البته در بعضی افراد که آمادگی نسبی برای آلرژی دارند قرار داشتن در معرض این مواد می‌تواند باعث به وجود آمدن حملات شدید این بیماری گردد و اگر قرار داشتن در معرض این بیماری باز هم ادامه یابد، این افراد ممکن است به نارسایی‌های طولانی مدتی که می‌تواند باعث صدمات دائمی به ریه‌ها گردد، مبتلا شوند.
علائم یک حمله‌ی شدید آلرژی خارجی کیسه‌های هوایی به سرعت شروع شده و مانند علائم آنفولانزا می‌باشند این‌ها معمولاً 4-8 ساعت بعد از اولین تماس بروز کرده و عبارتند از: تب و سرماخوردگی (سرمازدگی و لرز) (35)- سرفه و خس خس سینه- احساس فشار و تنگی در سینه و در بعضی افراد تنگی نفس. اگر قرار داشتن در معرض این مواد متوقف شود، این علائم معمولاً به خودی خود بعد از 12 تا 24 ساعت شروع به کاهش کرده و معمولاً بعد از 48 ساعت کاملاً محو می‌شوند، اگر تماس باز هم ادامه یابد حملات شدید خواهد شد، درنهایت باید کاملاً تحت درمان قرار گرفت.

آمبولی ریه (36)

انسداد جریان خون ریه‌ها به وسیله‌ی یک یا چند لخته‌ی خونی می‌باشد. این بیماری در زنان شایع‌تر از مردان است و سیگار کشیدن، مصرف داروهای ضدحاملگی در دوره‌های طولانی و عدم تحرک عوامل خطرآفرین هستند. در آمبولی ریوی قسمتی از یک لخته‌ی خونی (37)، در سرخرگ‌های ریه قرار گرفته و به طور تقریبی یا کامل جریان خون را مسدود می‌کند، معمولاً این لخته از یک لخته‌ی بزرگ‌تر که در سیاهرگ‌های پا و یا ناحیه ی لگن قرار دارد کنده شده، سپس توسط جریان خون حرکت کرده است. در صورتی که سرخرگ مسدود شده کوچک باشد آمبولی ریوی ممکن است ملایم باشد، اما انسداد سرخرگ اصلی ممکن است باعث علائم شدید شده و کشنده باشد.
به ندرت لخته‌های کوچک می‌توانند تعداد زیادی سرخرگ کوچک در ریه‌ها را برای ماه‌ها و سال‌ها دچار انسداد نمایند و علامتی از خود بروز ندهند. این حالت آمبولی ریوی عود کننده (38) نامیده می‌شود، آمبولی ریوی معمول در افرادی که دچار ترومبوس (39) (لخته) ‌سیاهرگ‌های عمیقی به سبب عدم تحرک طولانی مدت شده‌اند مانند آن‌هایی که به تازگی زایمان کرده‌اند یا تحت عمل قرار گرفته‌اند (به خصوص درمان شکستگی‌ها یا جراحی لگن) و یا گاهی مواقع به سبب یک مسافرت طولانی که تحرکی وجود نداشته است اتفاق می‌افتد. آمادگی برای به وجود آمدن لخته‌های خونی، خطر ترومبوس سیاهرگ‌های عمیق را بالا می‌برد و این گاهی به سبب مصرف سیگار یا داروهای خوراکی ضدبارداری می‌باشد.

علائم آن:

علائم بستگی به میزان انسداد جریان خون دارد، آمبولی ریوی وسیع که در آن یک لخته بزرگ یکی از سرخرگ‌های اصلی ریه را مسدود می‌کند ممکن است باعث مرگ ناگهانی و بدون هشدار گردد، البته در بسیاری حالات، علائم ظرف مدت چند دقیقه بروز می‌کنند و عبارتند از: تنگی نفس- درد شدید در قفسه‌ی سینه که معمولاً در هنگام نفس کشیدن (عمل دم) بسیار شدیدتر می‌گردد- سرفه همراه با خون- احساس ضعف و غش- تپش قلب و در بعضی حالات، تنگی نفس که در طول چند ماه بدتر می‌شود. در نهایت بسیاری از رگ‌های خونی ممکن است بسته شده و فشارخون در سرخرگ‌های ریوی بالا رود و ممکن است نارسایی قلبی مزمن را به وجود آورد.

اقدامات درمانی:

درمان بستگی به شدت انسداد دارد. شما می‌توانید به طور مرتب داروهای داخل وریدی یا تزریق هپارین که به سرعت مانع شکل‌گیری لخته در خون و یا مانع از بزرگ‌تر شدن آن‌ها می‌شوند را دریافت کنید، به طور هم‌زمان شما می‌توانید یک داروی ضد انعقاد خوراکی که با رقیق کردن خون مانع ایجاد لخته می‌شود را دریافت کنید، این داروها چندین روز طول می‌کشد تا تأثیر خود را نشان دهند، درمان به کمک داروهای ضد انعقاد معمولاً ممکن است تا 3 ماه ادامه یابد. اگر که این بیماری خودش باعث عدم تحرک برای مدتی گردد و اگر این بیماری بر اثر حالات طولانی مدت مانند افزایش انعقادپذیری (40) باشد. ممکن است شما به درمان دارویی تا مدت نامشخصی نیاز داشته باشید. درمان به طور پیوسته با آزمایشات خونی بررسی می‌گردد تا بتوان لخته‌ی خون شما را اندازه گرفت، ضمناً مقدار دارو نیز براساس شدت بیماری تغییر می‌یابد، در حالت‌های شدید داروهای حل کننده‌ی لخته نیز ممکن است برای از بین بردن لخته به کار روند هم‌چنین انداختن زالو نیز مفید می‌باشد. اگر سرخرگ اصلی که ریه‌ها را تغذیه می‌کند تحت تأثیر قرار گیرد جراحی فوری برای نجات جان بیمار ممکن است لازم باشد.

گسترش به ریه: (41)

این بیماری معمولاً بین سنین 50 تا 70 سالگی و در زنان شایع‌تر می‌باشد. متاستاز یا گسترش به ریه معمولاً جزء سرطان‌های ثانویه ریوی است که در آن تومورها از مکان دیگری در بدن به ریه‌ها سرایت کرده‌اند. بافت ریه مکان بسیار مناسبی برای گسترش می‌باشد چون تمام خون در گردش بدن از ریه‌ها می‌گذرند و سلول‌های سرطانی به آسانی می‌توانند به این مکان برسند. سرطان‌های اصلی که معمولاً به ریه‌ها توسعه می‌یابند عبارتند از سرطان‌های سینه، روده، غده‌ی پروستات و کلیه. سرطان‌های ثانویه ریه ممکن است علایمی نداشته باشند. البته اگر تومورهای زیادی در ریه به وجود آیند ممکن است دچار تنگی نفس شوید. اگر تومور مسیر هوایی را بسته باشد شما هم‌چنین ممکن است سرفه‌های توأم با خون نیز داشته باشید.

اقدامات مؤثر:

اگر سرطان قبلاً در جای دیگری از بدن تشخیص داده شده باشد، پزشک برای تشخیص گسترش سرطان به ریه ممکن است برای شما عکس‌برداری سینه را تجویز کند، اگر مکان سرطان اصلی تشخیص داده نشده باشد، آزمایشات بیشتری را می‌توان استفاده کرد که بستگی به نوع و گسترش تومور اصلی دارند، تا حدودی دیدگاه کلی بستگی به نوع سرطان اصلی دارد. البته وقتی که سرطان دچار گسترش (42) شده باشد، معمولاً چندین تومور به وجود خواهد آمد و درمان معمولاً سخت‌تر می‌باشد.

افزایش فشارخون ریوی (43)

افزایش فشارخون زیاد در رگ‌های خونی تغذیه کننده‌ی ریه‌ها می‌باشند. خون در داخل ریه‌ها به وسیله‌ی قلب معمولاً با فشار پایین‌تری نسبت به سایر بدن پمپ می‌شود، در فشار خون ریوی فشارخون در سرخرگ‌های ریوی به طور غیرعادی بالا می‌باشد، در نتیجه سمت راست قلب که خون را به داخل ریه‌ها پمپ می‌کند بایستی برای ثابت نگاه داشتن میزان عبور آن در سرخرگ‌های قلب عمل پمپ کردن را با نیروی بیشتری انجام دهد این موضوع باعث بزرگ شدن دیواره‌ی ماهیچه‌ای در سمت راست قلب می‌گردد.

علل آن:

حالات مختلف قلب و ریه ممکن است باعث این بیماری گردند، برای مثال در بیماری‌های انسدادی مزمن ریوی، مقاومت در برابر جریان خون در ریه‌ها به سبب صدمه‌ی وارده به بافت‌های ریه ایجاد می‌گردد. در بیماری‌های تخریب کننده‌ی بافت‌های ریه مانند فیبروز کیسه‌های هوایی ریه، (44) رگ‌های خونی در ریه‌ها ممکن است خراب شده و عبور خون را دچار مشکل کنند، لخته‌های خونی در ریه‌ها می‌توانند عبور خون را مسدود کرده و باعث فشارخون ریوی گردند. تنگ شدن دریچه‌ی میترال در قلب مانع از خروج خون از ریه‌ها می‌شود و باعث فشار برگشتی و فشارخون ریوی می‌گردد. در بعضی اختلالات مادرزادی قلبی، قلب مقدار خون را بیشتر از حد طبیعی به داخل ریه‌ها پمپ می‌کند و به همین دلیل فشار خون بالا می‌رود، به ندرت توقف تنفس در خواب منجر به فشار خون ریوی می‌گردد معمولاً عامل مشخصی برای بیماری وجود نداشته و به همین علت به نام فشار خون ریوی اولیه شناخته می‌شود. این بیماری معمولاً در افراد بالای چهل سال شایع است.

علائم آن:

بسیاری از افرادی که دچار فشار خون ریوی می‌شوند قبلاً علائم درازمدت بیماری قلبی و یا ریوی داشته‌اند، علائم اضافی مربوط به فشارخون ریوی ممکن است عبارت باشند از: تنگی نفس که در هنگام فعالیت بدتر خواهد شد همچنین هنگام خستگی. وقتی که بیماری پیشرفت کند تنگی نفس حتی در هنگام استراحت به شدت زیاد می‌شود، در نهایت قسمت راست قلب که خون را به ریه‌ها پمپ می‌کند ممکن است از کار افتاده و باعث ادم (تورم بر اثر جمع شدن مایعات) به خصوص در اطراف مچ پاها گردد.

اقدامات مؤثر:

اگر دچار اختلال قلبی یا ریوی طولانی مدت هستید و علائم شما به طور ناگهانی بدتر شد، پزشک ممکن است به فشارخون ریوی مشکوک شود، او ممکن است برای یافتن رگ‌های بزرگ شده اقداماتی انجام دهد. انجام نوار و اکوی قلبی نیز ممکن است برای یافتن علائم بیماری قلبی و هم‌چنین آزمایشات کارآیی ریوی برای ارزیابی صدمه به ریه‌ها صورت پذیرد. اگر تشخیص کماکان قطعی نباشد عملی به نام کاتتر قلبی که شامل عبور دادن لوله‌ای از طریق یک سیاهرگ در دست یا پا تا سمت راست قلب برای اندازه‌گیری فشار آنجا می‌باشد را می‌توان انجام داد. اگر شما دچار فشار خون ریوی شده‌اید درمان بایستی در ابتدا بر روی عامل ایجاد بیماری متمرکز گردد، اگر شما بر اثر اختلالاتی مانند بیماری‌های انسداد مزمن ریوی دچار کمبود اکسیژن باشید پزشک ممکن است اکسیژن درمانی طولانی مدت در منزل را برایتان تجویز کند، اگر رگ‌های خونی ریه‌ها بر اثر لخته‌ای بسته شده باشند ممکن است از داروهای ممانعت کننده از لخته شدن خون استفاده شود و یا در صورت لزوم انداختن زالو پیشنهاد شود، شما هم چنین می‌توانید از داروهایی برای گشاد کردن رگ‌های ریه و پایین آوردن فشار آن‌ها استفاده کنید، اگر مشکل قلبی به وجود آمده برای کاهش مایعات اضافی ممکن است برای شما داروهای ادرارآور نیز تجویز گردد.

سندرم زجر تنفسی حاد

سندرم زجر تنفسی پاسخ التهابی در ریه‌ها به یک بیماری شدید یا جراحت می‌باشد. سندرم زجر تنفسی حاد (ARDS) یک نارسایی ریوی خطرناک است که به دلیل یک صدمه شدید یا به ریه‌ها و یا به جای دیگری از بدن بروز می‌نماید. در ARDS رگ‌های کوچک خونی (مویرگ‌ها) در ریه‌ها مایعات‌شان را وارد کیسه‌های هوایی می‌کنند و باعث کاهش اکسیژن رسیده به خون و عدم باز شدن کافی ریه‌ها برای تنفس می‌گردند و این می‌تواند باعث مشکل در سایر اعضای بدن مانند کلیه‌ها و کبد شود. ARDS یک بیماری کشنده است و احتیاج به درمان پزشکی فوری دارد.

علل آن:

ARDS می‌تواند بعد از هر عفونت یا بیماری شدید به وجود آید. یک سوم حالات از یک عفونت گسترده‌ی باکتریایی در خون به وجود می‌آید. در سایر موارد صدمات اساسی مانند چندین شکستگی، آسیب اعضای داخلی و یا سوختگی شدید، می‌توانند باعث این بیماری گردند، گاهی اوقات ARDS بر اثر ذات الریه، زایمان سخت، فرو بردن مواد استفراغی و یا مصرف بیش از حد مواد مخدر مانند هروئین نیز به وجود می‌آید، این که چرا این حالات باعث ترشح مایعات از رگ‌ها به ریه‌ها می‌شوند، نامشخص است.

علائم آن:

علائم ARDS معمولاً 24 تا 48 ساعت بعد از جراحت و یا شروع عاملی که این حالت را به وجود می‌آورد بروز می‌یابند، و ممکن است عبارت باشند از: تنگی نفس شدید، لکه‌های آبی رنگ روی پوست، گیجی یا عدم هوشیاری، ویزینگ یا خس خس سینه. این علائم علاوه بر مواردی که مربوط به اختلال اولیه ایجادکننده‌ی این بیماری می‌باشند را سبب شده است، بروز می‌نمایند. ذات الریه علاوه بر ایجاد این بیماری ممکن است به عنوان عارضه‌ای از این بیماری نیز بروز کند، سایر عوارض مانند نارسایی حاد کلیه نیز ممکن است بروز کنند.
در صورتی که میل دارید ریه را تقویت کنید از خوراکی‌های زیر بیشتر استفاده کنید. مانند آب انار شیرین، خرمای خشک، توت سرخ، فندق، بادام، کتیرا بادام، صمغ عربی، مویز، شیر گاو، کاهو، ترب سیاه، نخود سبز، کرفس، نشاسته، نوشابه کومبوچا.

پی‌نوشت‌ها:

1.Medulla
2.Alveoli
3.pnemonia
4.acute respiratory distress syndrome
5.Chemotherapy
6.Haemophilus influenza
7.Mycoplasma penmoniae
8.Leginonella pneumophila
9.Legionnaires
10.aureus
11.Klebsiella
12.pseudononas
13.pncumocystic carini
14.AIDS
15.aspiration
16.rust
17.Pleura
18.respiratory failure
19.reheumatoid arthritis
20.systemic lupus erythematosus
21.radiotherapy
22.bronehoscope
23.occupational lung disease
24.pneumoconiosis
25.silicosis
26.asbestosis
27.mesothelioma
28.mesothelioma
29.progressive massive fibrosis(PMF)
30.silicosis
31.asbestosis
32.clabbing
33.mesothelioma
34.peritoneum
35.chill
36.pulmonary embolism
37.embolus
38.recurrent
39.thrombosis
40.hypercoagulabilutl
41.Lung Metastases
42.metastases
43.pulmonary hyperytension
44.fibrosingalveolitis

منبع مقاله :
حاجی شریفی، احمد، (1395)، دائرةالمعارف گیاه درمانی ایران، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ پانزدهم.