از سوی دیگر، توسعه دانشگاه ها و مراکز پژوهشی جدید، خود به منزله گسترش پایگاه ها و بالا رفتن ظرفیت تولید فکر و تعامل اندیشه است; از این رو به موازات چنین گسترشی، جغرافیای فرهنگی تغییر خواهد کرد و به تناسب، ارزیابی جامعه از کارکرد حوزه های علمیه نیز به گونه ای دیگر خواهد شد.
