عقل

نویسنده: حجة الاسلام دکتر قاسم ترخان

در ارتباط با راههای خداشناسی با راه عقل، حس و وحی آشنا شدیم و رسیدیم به راه دل یا همان راه فطرت که عشق آفرین ، پیوندساز و معرفت ساز است

به راستى تکیه کردن بر گمان و خیال که پایه عقلى و منطقى ندارد کارى ناپسند و زشت است، پیروى از گمان و خیالى که علمیت و عینیت ندارد تباه کردن زندگى، و ضایع نمودن عمل، و برباد دادن کوشش، و درود به خسارتى سنگین و زیانى عظیم است.

آیاتی از قرآن کریم به صراحت بیان می‌کند که مقام انسان و شخصیتِ این گوهر پاک نظام آفرینش، برتر از تمام موجودات نظام آفرینش، حتی ملائکه است. از آیه «کرامت» نیز به صراحت این معنا استفاده می‌شود؛ در پایان آیه خداوند متعال می‌فرماید:

کلمه دل و جان که کلمات فارسی هستند دل ترجمه فارسی قلب و جان هم ترجمه فارسی نفس است.

مجله: فرهنگ کوثر - شماره 43

انسان به عنوان موجودی متفکر صاحب قوه ی عاقله است. قوه ای که سبب برتری و امتیاز انسان نسبت به سایر موجودات است

هدف نهایی خداوند از خلقت انسان آن است که او را به سعادتمندی و کمال برساند. رسیدن به کمال نیز جز با فراگیری معارف الهی و عمل به فرمان‌های پروردگار میسّر نمی‌شود. خداوند متعال با وسایطی همچون فرستادن انبیا(ع) و اولیای الهی، معارف لازم برای رسیدن به کمال را برای انسان‌ها مهیا کرده است.

«فَأَوَّلُهـَا الْعَقْلُ وَعَلَیْه ِبُنِیَ الصَّبْـرُ» پایه اول اسلام عقل است. اسلام دین عقلانیت است

واقعیت این است که عقل عربی مورد بحث ما عقلی که در کتابم به تحلیل آن پرداخته‌ام، همچنان در ما و میان ما زندگی می‌کند و برسازنده‌های آن همچنان در اندیشه و فرهنگ ما حضور دارند، و جنبش نوزایی عربی، دمیدن زندگی به این عقل و فعال ساختن آن را از وظایف خود دانسته است