علمای دین به مصداق «العام بزمانه لا یهجم علیه اللوابس » هماره شناختی صحیح و عمیق از اوضاع و شرایط زمان خود داشتند . در پاسداری و حفظ دستاوردهای شریعت از همه چیز خود مایه می گذاشتند . در مواجهه با افکار مخرب; ابتدا با بردباری و تانی، حرف مخالف را می شنیدند، آن گاه با بیان وزین و قلمی متین، به شبهه ها و اشکال ها پاسخی عمیق می دادند .
