مقاله، با طرح 5 پرسش در حول افکار و مواضع دکتر محمد مصدق، می کوشد پس از تقسیم زندگی سیاسی وی به سه دوره قاجار، رضاخان و شاه، شخصیت و رفتار سیاسی وی را با نگاهی تاریخی، واقع بینانه و مستند بررسی کند و نقش واقعی وی در نهضت ملی شدن نفت را به تحلیل می گذارد و عاقبت با رد دو نظریه در باب شخصیت دکتر مصدق، نظریه خویش را طرح می کند.