دکتر حمید رنجبری
وجود خون در ادرار
وجود خون در ادرار که آن را هماچوری می‌نامند از مشکلات شایع ادراری هم در مردان و هم در زنان است خون گاهی به صورت واضح و حتی با دفع لخته همراه است. گاهی نیز تنها در آزمایشگاه و در بررسی میکروسکوپی ادرار دیده می‌شود. این مشکل گاهی ناگهانی و گاه به آرامی و پیشرونده رخ می‌دهد. با این همه این مساله از مواردی است که فرد باید با دقت فراوان آن را پیگری و با پزشک خویش در میان بگذارد.
در غالب موارد وقتی این مشکل همراه با سوزش ادرار است ناشی از عفونت ادراری بوده به درمان دارویی پاسخ مناسب می‌دهد در مردان در بسیاری از موارد مشکلات پروستات عامل این مسئله است. با وجود این مسائل باید به مشکل بسیار جدی‌تری اشاره کرد که باید توجه همه افراد را به خود جلب کند و آن احتمال وجود تومورها یا به عبارت دقیق‌تر سرطان‌های دستگاه ادراری و از همه شایعتر سرطان مثانه و سپس کلیه و بقیه مجاری ادراری و پروستات می‌باشد.
بنابراین توجه همه افراد را باید به این مشکل بسیار جدی جلب نمود. هر چند شیوع این موارد خطرناک کمتر از 2 درصد موارد وجود خون در ادرار است ولی با توجه به اهمیت آن همواره باید در صورت بروز این مشکل به پزشکان اورولوژیست مراجعه نمود. این پزشکان با انجام آزمایشات سرپایی و تصویربرداری در این زمینه شما را راهنمایی می‌کنند.
از مشکلات دیگر همراه، خون در ادرار باید از مشکلات نسج کلیه با مشکلات داخلی اشاره نمود که حدود یک‌دوم موارد را در بر می‌گیرند. این موارد شامل موارد بیماریهای بافت پارانشیمی یا نسج خود کلیه است که میتواند به علت مصرف مداوم بسیاری از داروها خصوصاً مسکن‌ها و آنتی‌بیوتیک‌ها باشند و نیز بیماریهای خود ایمنی کلیوی نیز که باعث نابودی بافت کلیه و صدمه بافت آن می‌شود، می‌باشد. در اغلب موارد ذکر شده وجود خون در ادرار با علایم دیگر همراهی نمی‌کند.
تورم عمومی بدن یا دفع پروتئین در ادرار
وقتی خون در ادرار خصوصا با دردهای تیر کشنده در پهلوها و یا زیر شکم و ناحیه تناسلی باشد باید به سنگ‌های ادراری اندیشیده که حدود یک‌چهارم موارد را در بر می‌گیرد. در همین دامنه باید به مشکلات زمینه‌ای سنگ‌سازی نظیر مشکلات ارثی کلیوی و یا دفع بالای کلسیم و اسیداوریک ادراری نیز اشاره کرد که تمامی این موارد در بررسی‌های بالینی مشخص می‌شوند.
به طور خلاصه باید گفت که وجود خون در ادرار در اغلب موارد نشانه مشکل خوش‌خیم و گذرا و درمان‌پذیر می‌باشد ولی چون ندرتا نشانه وجود مشکل بسیار جدی و وخیم در دستگاه ادراری است باید آن را جدی گرفت و به بررسی هر چه سریع‌تر آن پرداخت. دفع پروتئین در ادرار که به آن پروتئین وری می‌گویند نیز همچون خون در ادرار از نشانه‌های مهم بیماریهای دستگاه ادراری می‌باشد.
طیف وسیعی از مسائل نظیر ورزش سنگین و یا بیماریهای بافت کلیه که منجر به نارسایی کلیوی می‌شوند و نیز عفونت‌های ادراری از مهم‌ترین این مشکلات هستند. نکته‌‌ای که در بیماریهای با دفع پروتئین در ادرار وجود دارد وجود همزمان تورم اطراف چشم و اندام‌های بدن می‌باشند که باید به این موضوع توجه کرد که تورم پاها به تنهایی نشانه بیماریهای کلیوی نیست.
سوزش ادرار
دفع مشکل ادرار همراه با درد و سوزش از نشانه‌های بارز وجود عفونت ادراری است که اغلب همراه با سایر علایم ادراری نظیر تکرر ادرار و احساس دفع ناقص ادرار است. با این همه در بسیاری از بیماران مشکلات زمینه‌ای دیگر نظیر التهاب پروستات و یا عفونت پروستات و مشکلات و عفونت‌های زنان، بیماریهای اعصاب لگنی و مثانه و نیز دفع سنگ ادراری را می‌توان نام برد. اغلب این مشکلات به راحتی به درمان دارویی پاسخ مناسب می‌دهند.
در اینجا به بیماری نادری باید اشاره کرد به نام التهاب مثانه بافتی یا IC در این بیماری متأسفانه تمام ارزیابی‌ها بی‌نتیجه است و مشکل ظاهری در اندام‌های لگنی یا مثانه و مجرا و یا عفونت یافت نمی‌شود. این مورد عمدتاً در خانم‌ها رخ می‌دهد ولی ندرتا در مردها نیز دیده می‌شود. متأسفانه این دردها و سوزش لگنی گاهی به درمان‌های رایج پاسخ نمی‌دهند و استفاده از درمان‌های ترکیبی و روان‌درمانی توصیه می‌شود.
تکرر ادرار و احساس دفع ناکامل ادرار
این نشانه نیز که به وفور دیده می‌شود از نشانه‌های بارز عفونت‌های ادراری است. احساس نیاز به دفع با فواصل کوتاه و عدم احساس آرامش بدن پس از دفع میتواند ناشی از مشکلات روحی و اضطراب نیز باشد. این مورد به خصوص در کودکان و نوجوانان و خانم‌ها بسیار شایع است و در روزهای امتحانات و برگزاری مهمانی‌های و جشن‌ها به اوج می‌رسد...
برای خواندن بخش دوم- علل و راهکارهای درمان ادراری- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم- علل و راهکارهای درمان ادراری- اینجا کلیک کنید.