چند روز پیش جشن ملی و مراسم تجلیل از دست‌اندرکاران تدوین و تصویب قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت برگزار شد، جشنی که معلولان و برخی از مسوولان مهمانان آن بودند.
به گزارش به نقل از صبح نو ،همه از پیگیری خواسته‌های معلولان خبر دادند و اینکه دولت به‌دنبال برطرف‌سازی مشکلات معلولان است اما در کنار همه حرف‌هایی که مسوولان زدند اما و اگرهای زیادی وجود داشت.
در این مراسم تعداد زیادی از معلولان حضور داشتند، افرادی که مانند سایر شهروندان حق زندگی و شهروندی دارند و باید مانند همه افراد جامعه از حقوق و حمایت اجتماعی برخوردار باشند، همچنین این افراد به‌دلیل معلولیت نیازمندی‌هایی دارند که باید مورد توجه قرار بگیرد.
اگر چه جشن ملی و مراسم تجلیل از دست‌اندرکاران تدوین و تصویب قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت، می‌توانست خوشایند باشد اما حقیقت آن است که برای معلولانی که با تمام وجود مشکلات زندگی را تجربه می‌کنند چندان جذابیتی نداشت و برخی از معلولان حاضر در این مراسم، معتقد بودند که این نوع مراسم نمی‌تواند مشکلات آنها را حل کند.
حقوق معلولان سال‌هاست که مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد، و این افراد که به رغم داشتن محدودیت‌های جسمی، معمولاً ذهنی خلاق دارند معمولاً آخرین نفراتی هستند که مورد توجه قرار می‌گیرند، معلولان درباره استخدام در سازمان‌ها و ادارات گرفته تا حق برخورداری از امکانات ویژه و مناسب‌سازی راه و موضوعات درمانی با مشکل جدی روبه‌رو هستند تا آنجا که بسیاری از افراد دارای معلولیت حاضر در این مراسم نسبت از اجرایی نشدن قوانین گلایه داشتند.
شعارزدگی به جای عمل
خانم ناهید کوشکی 28ساله که هشت سال پیش در یک تصادف دچار ضایعه نخاعی شده بود یکی از ده‌ها کسانی بود که در این مراسم حضور داشت، او درباره مشکلاتی که به‌عنوان یک فرد دارای معلولیت با آن روبه‌رو است، «رفت و آمد یکی از مشکلات جدی ماست، معابر عمومی برای ما مناسب‌سازی نشده است، اگر بخواهیم به بانک برویم خیلی‌ها رمپ ندارند و آن‌هایی هم که رمپ دارند شیب مناسبی ندارند.»
او در پاسخ به این سؤال که آیا به نظر شما این قانون می‌تواند راهگشا باشد، ادامه می‌دهد: «به نظرم مسوولان بیشتر از اینکه عمل کنند حرف می‌زنند و همیشه با این جشن‌ها و کارهای حاشیه‌ای سعی دارند تا از اصل موضوع فاصله بگیرند و هیچ‌گاه به چیزی که باید، عمل
نمی‌کنند.»
کوشکی اضافه می‌کند: «من تحت‌پوشش سازمان بهزیستی هستم و یک مستمری 50هزار تومانی و مبلغی هم به‌عنوان حق پرستاری با چندین ماه تأخیر و کمتر از حدی که هست؛ دریافت می‌کنم. لوازم بهداشتی هم یا کم می‌دهند یا چند ماه یک‌بار داده می‌شود. چنان که باید رسیدگی شود؛ نمی‌کنند.»
امکانات ویژه در پایتخت
او درباره اینکه آیا خدمات ویژه‌ای برای نوع معلولیتش دریافت می‌کند یا نه، می‌گوید: «خدمات هست نه اینکه نباشد اما کافی نیست، به‌عنوان مثال بهزیستی اعلام کرده که قرار است 250هزار تومان بابت تهیه لوازم بهداشتی به ما بدهد که این مبلغ برای تهیه همه لوازم بهداشتی مورد نیاز ما کافی نیست.»
این خانم دارای معلولیت با اشاره به اینکه در شهرستان‌ها امکانات بسیار محدودتر است، اضافه می‌کند: «من در شهرستان کوهدشت زندگی می‌کردم و مجبور شدم برای دسترسی به امکانات بیشتر به تهران بیایم. متاسفانه امکانات مختص بچه‌های تهران شده و بچه‌هایی که در شهرستان هستند از داشتن امکانات محرومند. در شهرستان ما امکانات خیلی کم است و حتی بهسازی‌ای برای عبور و مرور ما هم وجود ندارد.»
جای خالی معلولان ذهنی
خانم سهیلا کاظمیان، دبیر کانون معلولان سرای محله سازمان برنامه شمالی هم یکی از کسانی است که به‌عنوان نماینده معلولان ذهنی در این مراسم شرکت کرده بود، او با انتقاد از اینکه در این قانون جایگاهی برای معلولان ذهنی_حرکتی دیده نشده به روزنامه «صبح نو» می‌گوید: «متاسفانه ما در این جشن دعوت نشدیم و خودمان با واسطه‌ای در این مراسم حضور پیدا کردیم تا به مسوولان بگوییم که در این قانون 66 ماده‌ای تنها یک‌بار نام معلولان ذهنی آورده شده است.»
او ادامه می‌دهد: «این بچه‌ها نمی‌توانند از این قوانین بهره ببرند، به‌عنوان مثال سرویس
ایاب و ذهاب یکی از این موارد است، به خانواده این بچه‌ها طرح ترافیک تعلق نمی‌گیرد، ورزش یک درمان مؤثر برای این بچه‌هاست و با وجود اینکه مجوز احداث ورزشگاه را از شورا گرفته‌ایم اما شهرداری این کار را انجام نمی‌دهد.»
کاظمیان تاکید می‌کند: «از مسوولان می‌خواهیم در قوانینی که می‌نویسند افراد دارای معلولیت ذهنی را هم ببینند، این‌ها هم مشکلات زیادی به‌ویژه در حوزه حمایت‌های درمانی دارند که باید مورد توجه قرار بگیرد.»
هزینه‌های سرسام‌آور درمانی
او درباره اینکه آیا بیمه هزینه‌های درمانی این بچه‌ها را پوشش می‌دهد، می‌گوید: «بچه‌ها زمانی‌که به 20سالگی می‌رسند از پوشش بیمه پدرشان خارج می‌شوند و چون تا آخر عمر نیاز به درمان دارند هزینه‌های زیادی برای خانواده دارند که باید مورد توجه قرار بگیرد.»
دبیر کانون معلولان سرای محله سازمان برنامه شمالی درباره اشتغال این معلولان می‌گوید: «اشتغال یکی از مشکلات جدی این افراد است، خیلی از این بچه‌ها دارای استعداد کاری هستند و متاسفانه به دلیل حمایت نشدن ا از طرف بهزیستی بسیاری از استعدادهای آنها شکوفا نمی‌شود. برخی هم که به بهانه استخدام این بچه‌ها در کارهای پیش پا افتاده تنها قصد استفاده از تسهیلات بانکی را دارند که ثمری برای این بچه‌ها ندارد.»
قانونی با نقص‌های زیاد
یکی دیگر از مهمانان این مراسم، آقای محمد نوری 29ساله است که دارای لیسانس حقوق بوده و به‌عنوان مدیر گروه حقوقی برابری مطلق در حوزه افراد دارای معلولیت فعالیت دارد. او به معلولیت بسیار شدید و نادر SMAمبتلاست.
وی با انتقاد از اینکه بسیاری از قوانین مصوب، دردی از معلولان دوا نکرده است، «قانونی که تصویب شده خوب است اما ایرادات زیادی دارد، قانون قبلی سال 83 تصویب شد و با گذشت حداقل یک دهه از تصویب این قانون تنها بخشی از مشکلات اجرایی آن برطرف شده است.»
او ادامه می‌دهد: «اینکه مسوولان در این مراسم اذعان دارند که قانون داریم اما خوب اجرا نمی‌شود قابل قبول نیست، چه کسانی باید این قانون را اجرا کنند؟ چرا مسوولان پاسخ روشنی نمی‌دهند؟ قانونی که قرار نیست اجرایی شود چرا نوشته می‌شود؟»
حق پرستاری نامتوازن یا هزینه‌ها
نوری درباره حق پرستاری که به آنها داده می‌شود، توضیح می‌دهد: «الان گفته‌اند که در قانون جدید قرار است برای معلولیت‌های شدید و بسیار شدید حق پرستاری داده می‌شود، وقتی وارد جزئیات بشویم واقعیت این است که اگر بودجه باشد ماهانه 150هزار تومان واریز می‌کنند، البته فعلاً این مبلغ به معلولان نخاعی داده می‌شود. کدام پرستار و با کدام تعرفه ماهی 150هزار تومان برای پرستاری از معلول می‌گیرد، الان حداقل دستمزد پرستاری از معلول 800هزار تومان است.»
او ادامه می‌دهد: «گفته می‌شود که تسهیلات برای افراد معلول رایگان است، اما آیا این بدین معناست که معلول خود هزینه‌ها را پرداخت کند و چند ماه بعد با کم و کاستی پولش را به او بازگردانند. اگر فرد این پول را داشت که نیاز به حمایت بهزیستی نبود.»
بدون ما برای ما تصمیم گرفتند
این معلول جسمی_حرکتی با اشاره به شعار جهانی کنوانسیون بین‌المللی معلولان «بدون ما برای ما تصمیم نگیرید»، می‌گوید: «در همین قانون انجمن‌ها حق رأی ندارند، تنها عضو ناظر هستند این چه قانونی است که با کنوانسیون حقوق بین‌الملل تطبیق ندارد.»
نوری در پاسخ به این سؤال که آیا این قانون برای آنها راهگشاست یا نه، اضافه می‌کند: «بله اگر واقعاً تمام مواد این قانون اجرایی شود می‌تواند بخشی از مشکلات ما را مرتفع کند.»
او با انتقاد نسبت به نمایش‌هایی که با حقوق معلولان می‌شود، می‌گوید: «مستمری یک فرد معلول 50هزار تومان است و برخی مسوولان وعده سه برابر مستمری را می‌دهند، سه برابری این مستمری یعنی 150هزار تومان و با این مبلغ و شرایط اقتصادی امروز واقعاً یک معلول چطور باید زندگی کند؟»
جایگاه ضمانت اجرایی کجاست؟
موضوع مهم در حمایت از افراد دارای معلولیت آن است که قوانین تصویب‌شده بتواند به مرحله اجرایی برسد، بارها و بارها نماینده‌های مجلس از این موضوع صحبت کرده‌اند که در زمینه قانون چیزی کم نداریم و موضوع اصلی برسر اجرای دقیق و کامل قوانین در کشور است. قانون حمایت از حقوق معلولان هم از این قاعده مستثنی نیست و برای اجرا شدن باید ضمانت اجرایی داشته باشد.
خانم زهرا ساعی، رییس فراکسیون حمایت از حقوق معلولان مجلس شورای اسلامی درباره ضمانت اجرایی قانون حمایت از حقوق معلولان «در قانون این موضوع دیده شده که شورایی برای نظارت با حضور وزارتخانه‌ها، سازمان بهزیستی، نماینده تشکلات و مجلس تشکیل شود. نظارت وظیفه دوم مجلس است، الان امید و انتظاراتی برای جامعه معلولان ایجاد شده و باید در حد ظرفیت‌ها و امکاناتی که دولت دارد خدمات و امکاناتی که مطرح شده فراهم شود.»
او در ارتباط با استخدام معلولان تاکید می‌کند: «ما می‌گوییم اگر در تمام استخدام‌ها امکان بهره‌گیری از معلولان وجود ندارد هم باید ظرفیت‌هایی برای استخدام این افراد مهیا شود. این موضوع اگر لحاظ شود رضایتمندی این افراد کمی افزایش خواهد یافت.»
ساعی اضافه می‌کند: «توزیع عادلانه امکانات در اقصی نقاط کشور خیلی مهم است، در برخی از شهرها و روستاها خدمات‌رسانی خیلی ضعیف است، مجلس می‌تواند بسیار درباره این موضوع کار کند و باید از مسوولان هم بخواهیم که مدیریت بهینه‌ای در توزیع امکانات و مطالبات معلولان داشته باشند.»
رییس فراکسیون حمایت از حقوق معلولان مجلس شورای اسلامی‌در پاسخ به اینکه آیا بودجه برای اجرای این قانون دیده شده یا نه، ادامه می‌دهد: «در بودجه 97 موادی برای موضوعات بهزیستی تصویب شده است، مجلس دهم تعامل خوبی با بهزیستی و وزارت تعاون دارد و البته که باید انسجام بیشتر شود و ارتباط با جامعه معلولان هم باید افزایش یابد.»
خود نماینده جامعه معلولان پیگیر باشند
دکتر مسعود پزشکیان، نایب‌رییس مجلس شورای اسلامی‌درباره اینکه آیا قانون مصوب شده ضمانت اجرایی دارد یا نه به خبرنگار طبنا می‌گوید: «ماده 3 و 30 قانون اساسی کمیته‌هایی را در این ارتباط دیده که در این کمیته‌ها نظارت بر اجرای قانون، پیگیری و گزارش به کانون‌هایی که در این رابطه باید مداخله کنند، دیده شده است.»
او ادامه می‌دهد: «اگر گروه ناظران که از خود جامعه معلولان است به انضمام کارشناسان و نمایندگانی که وجود دارند، روند را خودشان ببینند و گزارش دهند در گزارش سالانه‌ای که در مجلس صورت می‌گیرد، قابلیت پیگیری دارد.»
پزشکیان در پاسخ به این سؤال که آیا این صحبت‌ها به معنی این است که قول اجرای این قانون را می‌دهید، اینطور پاسخ می‌دهد: «اگر خود نمایندگان جامعه معلولان درگیر موضوع شوند و ناظر باشند، تا جایی که از دست ما بربیاید کمک خواهیم کرد. اجرای قانون را دولت باید قول بدهد و نظارت بر اجرای قانون بر عهده مجلس است.»
اگر چه تصویب قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت گامی مثبت در جهت احقاق حقوق این افراد بوده و اجرایی شدن آن می‌تواند امید را در دل آنها زنده کرده و موجب ارتقا کیفیت زندگی افراد دارای معلولیت شود، اما مواردی مانند سخنان مبهم نایب‌رییس مجلس شورای اسلامی درباره ضمانت اجرای این قانون یا موضوع استخدام سه درصدی این گروه از جامعه که با وجود تصویب و گذر از دوران آزمون و خطا همچنان به مرحله اجرا نرسیده است می‌تواند باعث نگرانی افراد دارای معلولیت و فعالان این حوزه شود.
یادمان باشد که نظارت بدون برخورد با متخلفین یا برگزاری جشن‌هایی که نتیجه‌ای برای بهبود اجرای این قانون ندارند، دردی از افراد دارای معلولیت دوا نخواهد کرد و صرف دادن وعده و شعارزدگی نمی‌تواند برای کسانی که ناخواسته با معلولیت زندگی می‌کنند مشکل‌گشا باشد.
