به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان، در شرایطی که در آستانه تحریم‌های آمریکا قرار گرفته‌ایم تصویب این لایحه حسن نیت ایران را به جامعه جهانی نشان خواهد داد و از سوی دیگر اعتماد کشورهای جهان و به خصوص اتحادیه اروپا را به مراوده اقتصادی با ایران بیشتر خواهد کرد. با این وجود این نکته را نیز باید در نظر داشت که هنوز کار تصویب FATF پایان نپذیرفته و باید منتظر ماند که آیا شورای نگهبان مصوبه مجلس در این زمینه را تایید خواهد کرد یا خیر. بدون شک اگر شورای نگهبان این لایحه را تایید کند سینگال مناسبی از سوی ایران به جامعه جهانی ارسال شده و در غیراین صورت شرایط برای فشار بیشتر آمریکا و متحدانش به اقتصاد ایران فراهم خواهد شد.
به همین دلیل و برای تحلیل و بررسی این موضوع با دکتر مهدی پازوکی استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی گفت‌وگو کرده ایم که در ادامه می‌خوانید.
تصویب FATF چه پیامدهایی برای ایران به‌همراه خواهد داشت؟ چه اتفاقاتی رخ داد که در نهایت مجلس تصمیم گرفت ایران به این کنوانسیون بپیوندد؟
اگر قرار است ایران با کشورهای دیگر ارتباط سیاسی و اقتصادی داشته باشد و کشورهای مختلف جهان به سرمایه‌گذاری در ایران علاقه پیدا کنند باید شرایطی فراهم شود که سیستم بانکی ایران با سیستم بانکی جهانی ارتباط داشته باشد. برای اینکه این شرایط مهیا شود نیاز است که ما قوانین بین‌المللی را بپذیریم. FATF یک نهاد نظارتی بین دولتی است که در سال1989 در پاریس تصویب شد. این سازمان در ابتدا توسط 7 کشور صنعتی جهان تاسیس شد و در شرایط کنونی 35 کشور که از نظر اقتصادی دارای توسعه هستند در این سازمان عضو هستند. این در حالی است که دو نهاد منطقه‌ای یعنی اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس نیز در این سازمان عضویت دارند. در شرایط کنونی 194 کشور جهان به شکل‌ها و درجات مختلف قوانین این سازمان را پذیرفته‌اند. هدف اصلی از تشکیلFATF نیز مبارزه با پولشویی بود. با این وجود پس از حادثه یازده سپتامبر مبارزه با تامین مالی تروریسم نیز به وظایف این نهاد نظارتی اضافه شد. نکته دیگر اینکه FATF ارتباطی با برجام ندارد و کسانی که تعمدا یا سهوا این دو را به هم مرتبط می‌کنند رویکرد اشتباهی را در پیش گرفته‌اند. در نتیجه اگر ما قصد داریم با اقتصاد جهانی در ارتباط باشیم باید خود را به قوانین بین‌المللی متعهد بدانیم. در شرایط کنونی شرکای تجاری ما مانند روسیه، چین، ترکیه و عراق همگی این قوانین را پذیرفته‌اند و خود را متعهد به FATF می‌دانند. امروز بیشترین مراودات اقتصادی ایران با کشور چین است. این در حالی است که چین به‌عنوان یکی از اقتصادهای بزرگ جهان خود را متعهد به قوانین FATF می‌داند. نکته جالب در این زمینه این است که در شرایط کنونی یک آمریکایی رئیسFATF است و در سال آینده که دوران ریاست وی به پایان می‌رسد یک چینی ریاست این نهاد نظارتی بین‌المللی را برعهده می‌گیرد. در نتیجه شرایط به شکلی نیست که این سازمان در انحصار آمریکا باشد. مقر این سازمان نیز در پاریس به‌عنوان یک پایتخت اروپایی است. در نتیجه اگر ما قصد داریم در دوران تحریم‌ها با کشورهای اروپایی مراوده اقتصادی داشته باشیم باید عضو FATF باشیم. ایران کشوری است که قربانی تروریسم است و در شرایط کنونی خود را مدعی مبارزه با تروریسم می‌داند. بدون شک اهمیت منافع ملی از همه چیز بیشتر است و ما باید به منافع ملی خود بیندیشیم. اگر ما قصد داریم جزء10 کشور برتر اقتصاد جهان قرار داشته باشیم باید با جهان تعامل داشته باشیم. در نتیجه اگر ما قوانین FATF را نپذیریم سیستم اقتصادی ایران حتی قادر نخواهد بود با کشور افغانستان مراوده اقتصادی داشته باشد.
محافظه‌کاران در ماه‌های اخیر تلاش زیادی کردند که FATF در مجلس تصویب نشود و از تمام امکانات خود در این زمینه استفاده کردند. به‌نظر شما واکنش محافظه‌کاران و تندروها به تصمیم مجلس چه خواهد بود؟
مخالفت با FATF به معنای عدم شفافیت است. تندروها حاشیه‌ها و حساسیت‌های زیادی پیرامون تصویب FATF ایجاد کردند. با این وجود وزارت امور خارجه در بیانیه‌ای که به شکل پرسش و پاسخ تهیه شده بود به همه این دغدغه‌ها به‌صورت منطقی پاسخ داد. شرایط به شکلی است که اگر به فرض از حساب ابوبکر البغدادی به حساب یک ایرانی پول واریز شده باشد، این حساب باید بلوکه شود و با فرد متخلف برخورد شود و در نتیجه پس از تصویب FATF قرار نیست حساب80میلیون ایرانی را بررسی کنند. در نتیجه ما نباید خود را گرفتار خود تحریمی کنیم. در شرایط کنونی آمریکا، اسرائیل و کشورهای مرتجع منطقه خاورمیانه مانند عربستان سعودی دوست داشتند که مجلس شورای اسلامی FATF را تصویب نکند تا حساسیت‌ها نسبت به ایران همچنان در مجامع جهانی ادامه داشته باشد. هدف این کشورها نیز این بود که ایران را در بین افکار عمومی جهان حامی تروریسم نشان بدهند. به همین دلیل نباید در زمین دشمن بازی کرد. بدون شک تصویب FATF در مجلس شورای اسلامی نوعی ضربه به دشمن بود و دشمن را از اهدافی که برای ایران در آینده در نظر داشت ناامید می‌کند.
یکی از دغدغه‌های دلواپسان این است که عنوان می‌کنند اگر ایران FATF را بپذیرد امکان بازرسی مالی از برخی از نهادهای نظامی فراهم می‌شود. آیا چنین مساله‌ای با واقعیت منطبق است؟
خیر؛ این مساله صحت ندارد. در بیانیه اخیر وزارت امور خارجه درباره مصادیق تروریسم آمده است: «هر کشور به‌صورت جداگانه یک لیست تروریستی ملی دارد و سالانه و ماهانه اسامی گروه‌ها و افرادی که مصادیق تروریستی دارند اعلام می‌کند. ایران نیز باید با تایید شورای عالی امنیت ملی لیست خود را تهیه و به‌صورت رسمی اعلام کند. در شرایط کنونی ایران در حال تهیه این لیست است و در زمان مقتضی این لیست اعلام خواهد شد. در کنار این یک لیست تروریستی بین‌المللی وجود دارد که شامل سه دسته اصلی تروریست‌ها یعنی طالبان، القاعده و داعش و وابستگان به این گروه‌ها می‌شود. در نتیجه همه کشورها براساس فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد ملزم به رعایت این قوانین هستند. از نظر جمهوری اسلامی ایران، سیاست‌های آمریکا و معدودی از متحدان این کشور برچسب حمایت از تروریسم در جهت تضعیف جبهه مقاومت فاقد ارزش‌های حقوقی و قانونی است.
چرا در حالی که الحاق ایران به FATF به سود ایران است دلواپسان تا به این اندازه حساسیت‌ها را نسبت به تصویب این کنوانسیون بالا بردند و افکار عمومی را علیه آن تهییج کردند؟
کسانی که مخالف تصویب FATF بودند باید این نکته را در نظر داشته باشند که همراهی با اقتصاد جهانی و پذیرفتن قوانین جهانی بیشتر به اقتصاد ایران و نرخ ارز کمک می‌کند یا مخالفت با آن؟ پس از تصویب FATF در مجلس شورای اسلامی ما شاهد تاثیر مثبت این اتفاق در بازار ارز ایران بودیم. این در حالی است که اگر این اتفاق رخ نمی‌داد یا اینکه شورای نگهبان با این مصوبه مخالفت کند ما به جهان این سیگنال را ارسال کرده‌ایم که ایران قصد ندارد با جامعه جهانی همکاری داشته باشد. چطور ممکن است محافظه‌کارانی که عنوان می‌کنند با فساد مخالف هستند، با شفافیت موافق نباشند و اجازه ندهند مسائل اقتصادی در ایران به‌صورت شفاف در اختیار افکار عمومی قرار بگیرد؟
تصویب FATF چه کمکی به ایران در جهت مقابله با تحریم‌ها آمریکا خواهد داشت؟
در مرحله نخست باید FATF را جدا از برجام و تحریم‌های آمریکا مورد بررسی قرار بدهیم. این مسائل هیچ‌کدام به‌صورت مستقیم به هم ارتباط پیدا نمی‌کند. با این وجود تعهد ایران به FATF در مراودات اقتصادی ایران با کشورهای جهان و به خصوص کشورهای اروپایی تاثیرگذار خواهد بود. در نتیجه اگر قرار است وضعیت اقتصاد کشور بهبود پیدا کند باید به قوانین بین‌المللی پایبند باشیم. در شرایط کنونی اقتصاد ایران در وضعیتی قرار دارد که به بهشت دلالان و کاهبرداران تبدیل شده است. از سوی دیگر ایران یکی از بالاترین میزان فرارهای مالیاتی را در بین کشورهای جهان دارد. این در حالی است که اگر سیستم بانکی ایران شفاف بود تا به این اندازه فرار مالیاتی در کشور صورت نمی‌گرفت. هنگامی که برخی در داخل کشور مخالف پیوستن ایران به FATF هستند برخی از رسانه‌های خارجی شرایط را به شکلی وانمود می‌کنند که ایران قصد دارد در زمینه مالی از تروریسم حمایت کند. این در حالی است که جمهوری اسلامی خود قربانی تروریسم است و یکی از کشورهایی است که از تروریسم ضربه خورده است. نباید اجازه دهیم کسانی که از جهالت اقتصادی رنج می‌برند و نسبت به قواعد اقتصادی و قوانین بین‌المللی آگاهی ندارند، خواسته یا ناخواسته علیه منافع ملی حرکت کرده و با تصویب چنین لایحه‌هایی مخالفت کنند.
چرا اقتصاد ایران به وضعیت نگران‌کننده کنونی رسیده که بسیاری از اقشار مردم با چالش‌های جدی در زندگی خود مواجه شده‌اند؟ چه عواملی در به وجود آمدن وضعیت کنونی اقتصاد ایران نقش داشته است؟
در شرایط کنونی مهم‌ترین چالش اقتصاد ایران سیطره سیاست بر اقتصاد است. این وضعیت در مدیریت کلان جامعه نیز وجود دارد و تنها مختص به دولت نیست. به همین دلیل نیز مشکلات کشور به‌صورت علمی و کارشناسی بررسی نمی‌شود و تنها از منظر سیاست به مشکلات نگریسته می‌شود. هزینه فرصت خطا در ایران پایین و در مقابل هزینه اقدامات مثبت بالاست. در کشور ما قوانین و مقررات و نهادهای موازی ایجاد شده است که هر کدام به شکلی هزینه اقدامات مثبت را بالا برده است. نکته دیگر اینکه اقتصاد ایران یک اقتصاد بسته است که از تعامل کافی با کشورهای دیگر برخوردار نیست. هنگامی که یک اقتصاد حالت بسته داشته باشد هیچ‌کاری از دست اقتصاددانان و حتی نوبلیست‌ها برنمی‌آید. در نتیجه ما باید با جهان تعامل داشته باشیم و نکته مهم این است که جهان تنها آمریکا نیست. دولت آقای روحانی در عرصه سیاست خارجی موفقیت‌های مهمی مانند برجام داشته است. با این وجود برجام تنها کافی نیست. برخی مدیران و سفرا هنوز تعامل سازنده با جهان را درک نکرده‌اند و در این موضوع چندان تفاوتی با مدیران دوران احمدی‌نژاد ندارند. هنگامی که مردم در اردیبهشت سال گذشته در انتخابات ریاست‌جمهوری به آقای روحانی رأی دادند به‌دنبال تغییر بودند. به همین دلیل نیز اگر آقای روحانی به‌دنبال تغییر باشد نامی ماندگار در تاریخ سیاسی ایران از خود برجای خواهد گذاشت. با این وجود امروز تندروها در بدنه نهاد ریاست‌جمهوری و وزارتخانه‌های دولتی نفوذ کرده‌اند و تعداد آنها به مراتب از اصلاح‌طلبانی که از آقای روحانی حمایت کردند بیشتر است. آقای روحانی باید این ضرورت را درک کند که اقتصاد ایران نیاز به اصلاحات دارد، در حالی که تفکر حاکم بر بخشی از مجلس شورای اسلامی و برخی نهادها پوپولیستی است. نکته مهم اینکه هرچه اصلاحات اقتصادی در ایران به تعویق بیفتد هزینه این اصلاحات بیشتر می‌شود.
